Adam Wilczyński (ur. 22 października 1896 w Rutce-Tartaku, zm. 30 marca 1968 w Sopocie) – major piechoty Wojska Polskiego, znany jako „murmańczyk”, odznaczony Orderem Virtuti Militari.
Życiorys
Urodził się 22 października 1896 roku w Rutce-Tartaku, w rodzinie Feliksa i Marii. W czasie I wojny światowej pełnił funkcję oficera w Armii Imperium Rosyjskiego.
W lutym 1918 roku walczył w 3. kompanii 6 pułku strzelców polskich. Po rozwiązaniu I Korpusu Polskiego, przedostał się na północ Rosji. Od lipca 1918 roku brał udział w walkach w polskim Oddziale Dźwińskim, pod dowództwem kapitana Mariana Sołodkowskiego. Następnie objął dowództwo tego oddziału i 22 grudnia 1918 roku dotarł do Archangielska. Tam otrzymał „Order Wybitnej Służby” od brytyjskiego generała podporucznika Edmunda Ironside’a, głównodowodzącego wojskami sprzymierzonymi w północnej Rosji, za „świetne zachowanie się w boju”. W Archangielsku jego oddział, liczący 4 oficerów, 2 podoficerów i 21 żołnierzy, został włączony do Oddziału Wojska Polskiego w północnej Rosji, wchodzącego w skład Armii Polskiej we Francji.
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, został przyjęty do Wojska Polskiego. Służył w 8 pułku piechoty Legionów w Lublinie w stopniu podporucznika, biorąc udział w wojnie polsko-bolszewickiej. 19 sierpnia 1920 roku uzyskał awans do stopnia kapitana, z datą wsteczną na 1 kwietnia 1920, w grupie oficerów byłej Armii gen. Hallera, jednocześnie pełniąc służbę w Dowództwie Okręgu Generalnego „Warszawa”.
1 czerwca 1921 roku pracował w Dowództwie Okręgowej Szkoły Podoficerów Nr I, a jego oddziałem macierzystym był 21 pułk piechoty w Warszawie. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany na stopień kapitana z datą 1 czerwca 1919 oraz 285. lokatą w korpusie oficerów piechoty. W 1923 roku służył w Oficerskiej Szkole dla Podoficerów w Bydgoszczy, pozostając oficerem nadetatowym 14 pułku piechoty we Włocławku. W 1924 roku pełnił służbę w 14 pułku piechoty.
20 października 1924 roku został przeniesiony do Korpusu Ochrony Pogranicza, gdzie objął stanowisko dowódcy 15 batalionu granicznego w Ludwikowie. 1 grudnia 1924 roku awansował na majora, z datą wsteczną na 15 sierpnia 1924 oraz 82. lokatą w korpusie oficerów piechoty. W 1926 roku pełnił rolę dowódcy 20 batalionu granicznego w Nowych Święcianach.
7 grudnia 1926 roku został przeniesiony z KOP do 83 pułku Strzelców Poleskich w Kobryniu, pozostając do dyspozycji dowódcy pułku. W maju 1927 roku przeszedł do 84 pułku piechoty w Pińsku, na stanowisko dowódcy III batalionu detaszowanego w Łunińcu. W 1930 roku opublikował pracę zatytułowaną Zarys historii wojennej 84-go pułku piechoty. 28 stycznia 1931 roku przeniesiono go do Doświadczalnego Centrum Wyszkolenia w Rembertowie. Od 1 października 1932 roku pełnił obowiązki w 57 pułku piechoty wielkopolskiej w Poznaniu jako kwatermistrz. 31 sierpnia 1935 roku został przeniesiony do Powiatowej Komendy Uzupełnień Małkinia na stanowisko komendanta. 1 września 1938 roku jego jednostka została przekształcona w Komendę Rejonu Uzupełnień Małkinia, a on sam otrzymał tytuł „komendanta rejonu uzupełnień”. W 1939 roku nadal pełnił służbę na tym stanowisku.
W czasie kampanii wrześniowej 1939 roku, dowodził batalionem piechoty „Wilk”, który sformował w Małkini w ramach Dywizji Kawalerii „Zaza”. 4 października 1939 roku został ranny w pobliżu miejscowości Czarna i wkrótce trafił do niewoli niemieckiej. Po wojnie, po odzyskaniu wolności, osiedlił się w Sopocie, gdzie zmarł 30 marca 1968 roku.
Jego żoną była Bronisława z domu Szubska.
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Złoty Orderu Virtuti Militari nr 138
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 6836
- Krzyż Niepodległości z Mieczami (15 kwietnia 1932)
- Krzyż Walecznych
- Złoty Krzyż Zasługi (10 listopada 1938)
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Order Wybitnej Służby (Wielka Brytania, 1922)
- Krzyż Wojenny (Francja)
- Medal Zwycięstwa („Médaille Interalliée”)
Przypisy
Bibliografia
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
- Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r.. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
- Rocznik Oficerski 1923. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, 1923. [dostęp 2016-06-05].
- Rocznik Oficerski 1924. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, 1924. [dostęp 2016-06-11].
- Rocznik Oficerski 1928. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, 1928. [dostęp 2016-06-11].
- Rocznik Oficerski 1932. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, 1932. [dostęp 2016-06-11].
- Henryk Bagiński: Wojsko Polskie na Wschodzie 1914–1920. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa. Zakłady Graficzno-Wydawnicze „Książka”, 1921.
- Adam Wilczyński. stankiewicze.com. [dostęp 2015-11-10].