Adam Łukasz Wardyński
(ur. 10 grudnia 1866 w Broniszewie, zm. 30 maja 1937 w Ostrowcu Świętokrzyskim) – lekarz i społecznik.
Życiorys
Doktor Wardyński ukończył studia medyczne w Warszawie, a następnie zdobył doświadczenie oraz specjalizację w chirurgii w uznawanej warszawskiej klinice pod kierownictwem doktora Silmana. W 1894 roku osiedlił się w Ostrowcu Świętokrzyskim, gdzie objął stanowisko kierownika oraz lekarza nowo powstałego szpitala Zakładów Ostrowieckich w Klimkiewiczowie. Szpital ten oferował opiekę dla 2 500 pracowników zakładu i mógł pomieścić 30 pacjentów. Znajdował się na parterze budynku, podczas gdy na piętrze mieściły się ambulatorium, apteka oraz mieszkanie doktora Wardyńskiego. W szpitalu zajmował się głównie ofiarami wypadków przy pracy, często wykonując zabiegi chirurgiczne związane z urazami. W bardziej ogólnych przypadkach wspierało go dwóch felczerów. W latach 1900–1907 współpracował z nim również lekarz Ignacy Dąbrowski. Jako ordynator i naczelny lekarz fabryczny aktywnie lobbował u administracji Zakładów Ostrowieckich o powiększenie szpitala, co zaowocowało zwiększeniem liczby łóżek do 36 w latach poprzedzających wybuch I wojny światowej. Wardyński kierował szpitalem fabrycznym w Klimkiewiczowie do 1925 roku, kiedy to przekazano go nowo utworzonej Kasie Chorych. Na emeryturę przeszedł na początku lat 30.
Oprócz działalności zawodowej był również aktywnym społecznikiem, związanym z kręgami liberalno-demokratycznymi. Był współzałożycielem ostrowieckiego oddziału Uniwersytetu Ludowego Ziemi Radomskiej, Ostrowieckiego Towarzystwa Wspomagania Biednych (1908), ostrowieckiego oddziału Polskiego Towarzystwa Turystycznego (1913) oraz Towarzystwa Opieki nad Średnią Szkołą Żeńską w Ostrowcu (1918). W trakcie I wojny światowej pełnił funkcję prezesa Ostrowieckiej Rady Opiekuńczej, gdzie zorganizował bezpłatną kuchnię dla bezrobotnych pracowników Zakładów Ostrowieckich. Od 1916 roku był członkiem Rady Opiekuńczej gimnazjum męskiego w Ostrowcu.
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości aktywnie uczestniczył w działalności Komitetu Pomocy Bezrobotnym. Zmarł i został pochowany na cmentarzu w Szewnej. W latach 1937-1952 jedna z ulic w Klimkiewiczowie nosiła jego imię, a od 1982 roku jego imię nosi ulica w centrum Ostrowca Świętokrzyskiego.
Rodzina
Adam Łukasz Wardyński urodził się w zubożałej rodzinie ziemiańskiej, herbu Godziemba. Był synem Andrzeja Józefa (1841-1899) oraz Justyny z Kasińskich (1842-1917). Jego siostrą była Zofia Beata z Wardyńskich (1880-1963), która od lutego 1905 roku była żoną inżyniera i lidera ostrowieckiej PPS, Ignacego Boernera. Ożenił się z Wandą z Jeżewskich, z którą miał córkę Halinę Innocentę (1905-1943), która w czerwcu 1929 roku wyszła za Erazma Mieszczańskiego, oraz syna Sławomira Feliksa (1906-1940), który również był lekarzem chirurgiem.
Przypisy
Literatura
- Zbigniew Pękala, Wardyński Adam Łukasz (1867-1937), Świętokrzyski Słownik Biograficzny, t. 2 pod red. Jerzego Szczepańskiego, Kielce 2009, s. 481-482
- Marian Banaszak, Adam Wardyński (1867-1937), „Wiadomości Świętokrzyskie”, 2003, nr 24 (416)
- Ś. p. Adam Wardyński. T. 7, (1867-1937). Pamiętnik Koła Kielczan, Kielce-Warszawa 1937, s. 108-109