Adam Tomaszewski (językoznawca)

Adam Tomaszewski

Adam Tomaszewski (ur. 11 grudnia 1895 w Łopiennie, zm. 30 kwietnia 1945 w Kirschau) był polskim językoznawcą, pedagogiem, badaczem gwar wielkopolskich oraz uczestnikiem powstania wielkopolskiego.

Życiorys

Urodził się 11 grudnia 1895 roku w Łopiennie, w rodzinie Adama i Stanisławy z Brenków. Swoje wykształcenie zdobył, kończąc gimnazjum klasyczne w Wągrowcu. W 1906 roku brał udział w strajku szkolnym i był aktywnym członkiem Towarzystwa Tomasza Zana. Studia podjął na wydziale filologicznym uniwersytetu w Berlinie. W trakcie I wojny światowej służył w niemieckiej armii na froncie wschodnim. Po wojnie wziął udział w powstaniu wielkopolskim, a następnie ochotniczo wstąpił do Wojska Polskiego.

4 czerwca 1920 roku ożenił się z Felicją Bensch. W 1921 roku zakończył studia na uniwersytecie w Poznaniu i rozpoczął pracę jako nauczyciel w państwowym gimnazjum w Poznaniu. W 1929 roku obronił doktorat, przedstawiając pracę pt. Gwara Łopienna i okolicy w północnej Wielkopolsce, a w 1936 roku uzyskał habilitację za pracę Mowa tzw. Mazurów wieleńskich. Wówczas zaczął pracować na Uniwersytecie Poznańskim, gdzie otrzymał medal srebrny. Był również członkiem zarządu Koła Miłośników Języka Polskiego, Polskiego Towarzystwa Językoznawczego oraz Instytutu Zachodnio-Słowiańskiego przy Uniwersytecie Poznańskim. Przed wybuchem wojny rozpoczął pracę nad słownikiem gwar wielkopolskich, niestety nie zdołał go ukończyć, a większość zebranych materiałów uległa zniszczeniu. Został aresztowany przez gestapo, a jego życie zakończyło się w drodze powrotnej z obozu koncentracyjnego.

Upamiętnienie

Na jego cześć nazwana została ulica w poznańskim Piątkowie.

Publikacje

  • Gwara Łopienna i okolicy w północnej Wielkopolsce, Kraków 1930
  • Mowa ludu wielkopolskiego (1934)
  • Mowa tzw. Mazurów wieleńskich (Slavia Occidentalis, t. 14, 1935)

Przypisy

Linki zewnętrzne

Adam Tomaszewski: Gwara Łopienna i okolicy w północnej Wielkopolsce w bibliotece Polona