Adam Tarnowski (kompozytor)

Adam Tarnowski

Adam Tarnowski (urodzony w 1816 roku, choć niektórzy podają również rok 1817, w Lublinie, zmarł 1 maja 1890 roku w Warszawie) był kompozytorem.

Był uczniem Józefa Elsnera w Szkole Głównej Muzyki w Warszawie i później stał się reprezentantem tzw. szkoły Elsnera. Do tej grupy należeli także Ignacy Dobrzyński, Oskar Kolberg, Edward Łodwigowski, Tomasz Nidecki, Józef Nowakowski, Józef Stefani oraz August Freyer, który później założył własną szkołę. W znacznym stopniu zapomniana, szkoła Elsnera była przez pewien czas w cieniu swojego twórcy. Kontynuował swoją edukację w seminarium w Chełmie, gdzie w 1832 roku został zaangażowany przez T.A. Chełchowskiego do jego zespołu, w którym pełnił funkcję dyrygenta w latach 1832-1835. W tym okresie był również korepetytorem w takich miejscowościach jak Krasnystaw, Siedlce, Płock, Włocławek, Kutno, Kalisz i Łowicz. Następnie objął stanowisko dyrygenta w teatrze krakowskim, a w 1843 roku w Teatrze Rozmaitości w Warszawie, gdzie pracował aż do emerytury w 1878 roku. Jego działalność koncentrowała się głównie na przedstawieniach wodewilowych i melodramatach, a także tworzył muzykę instrumentalną oraz do oper i operetek.

Kompozycje

Muzyka instrumentalna

  • Mazur Adama Tarnowskiego (publikowany w „Lutnia”, tygodnik muzyczny, Zeszyt 1, wyd. F. Brykner, 1846; skan w CBN – Polona)
  • Mazur C-dur (wydany przez F. Bryknera, także w 1846; skan w CBN – Polona).
  • Mazur z tematów Komedyo Opery „Młynarz i kominiarz”: skomponowany na fortepian, ofiarowany Stefanowi Nejbaur. Grywany w Teatrze Rozmaitości i obu Resursach, Warszawa: I. Klukowski, [1849]; skan w CBN – Polona.
  • Fik! Mik!: mazur 2-gi z tematów komedyo opery „Młynarz i kominiarz”, ułożony na fortepian, Warszawa: I. Klukowski, [1849]; skan w CBN – Polona.
  • Mazur skomponowany na pianoforte, ofiarowany Stefanowi Neybauerowi (wyd. I. Klukowski, 1850).
  • Krakowiak z „Trzy śpiewy”: z towarzyszeniem fortepianu, z komedii „Staroświecczyzna i postęp czasu”; skan w CBN – Polona.
  • Daley w koło wesoło: Mazur skomponowany i ofiarowany Stefanowi Neybauerowi (wyd. I. Klukowski).

Muzyka sceniczna (operetki):

  • „To Brat”, Warszawa, ok. 1845, Teatr Variétés.
  • „Gazeta sondowa”, Warszawa, ok. 1845, Teatr Variétés.
  • „Młynarz i kominiarz”.
  • „Szlachta czynszowa”.
  • „Zaręczyny przed frontem”, komedioopera w 3 aktach, Brunswick i Leuven, tł. J. Aśnikowski, muzyka Fielt i A. Tarnowski; premiera w Teatrze Rozmaitości 12 marca 1851.
  • „Nad Wisłą”, krotochwila w 1 akcie ze śpiewkami, do tekstu Antoniego Wieniarskiego; premiera w Warszawie 31 sierpnia 1856, publikowana w 1857, w Warszawie oraz 1897 i 1911 w Poznaniu; Teatr Narodowy premiera 1 listopada 1889.
  • „Szwaczka Warszawska”, krotochwila w 1 akcie ze śpiewkami, do tekstu Antoniego Wieniarskiego; Warszawa, 1857; (wydanie następne w serii „Naród Sobie” nr 38 Poznań 1913 z muzyką A. Wrońskiego).
  • „Ulicznik Warszawski”, krotochwila ze śpiewkami w 1 akcie, do tekstu Antoniego Wieniarskiego, z muzyką A. Tarnowskiego; Teatr Rozmaitości premiera 10 marca 1850; wyd. w Warszawie w 1856 i Poznaniu w 1909, ale już z muzyką A. Wrońskiego.
  • „Pojmanie Rynaldiniego”, obraz z żywych osób w 30 poruszeniach, w kostiumach hiszpańskich, oświetlonych ogniem bengalskim. (inna wersja tytułu: „Rynaldo Rynaldini. Bandyta włoski – Pojmanie Rynaldiniego. Żywy obraz w 30 poruszeniach.)
  • „Lokaj za pana”, monodram w 1 akcie ze śpiewami, oryginalnie napisany przez A[leksandra] Ładnowskiego, 7 września 1863.
  • „Pan Propriator”, obrazek ludowy w 1 akcie, oryginalnie napisany przez Ludwika Niemojewskiego, muzykę skomponował Adam Tarnowski.
  • „Janek z pod Ojcowa”, obrazek wiejski ze śpiewami w 1 akcie, do tekstu Jana Kantego Gregorowicza (wydania w serii „Naród Sobie” w Poznaniu 1862, 1903, 1912, 1929).
  • „Powrót Marynarza”, komedyopera (Dwa śpiewy z niej opublikowane, zarówno nuty, jak tekst, w Warszawie przez Gebethnera).
  • „Apetyt i zaloty” – „L’Omelette fantastique”, komedioopera F. A Duvertre i L. Boyer, tł. Chojecki, muz. A. Tarnowski; Teatr Rozmaitości – prapremiera 23 lipca 1843, premiera – 1 sierpnia 1886.
  • „Icek zapieczętowany”, monodram w 1 akcie – śpiewy A. Ładnowski, muz. A. Tarnowski, Teatr Rozmaitości – prapremiera 27 kwietnia 1851, Teatr Wielki – 8 sierpnia 1863.
  • „Zachód słońca”, „Le Coucher du soleil”, komedioopera w 1 akcie, Melesville i Le Roux, tł. Fr. Szymanowski, muz. A. Tarnowski; Teatr Rozmaitości prapremiera 26 maja 1837, Teatr Wielki 24 lutego 1864.
  • „Dwie szkatułki”, komedia w 2 aktach, śpiewy M. Moszkowski i A. Niewiarowski, muz. A. Tarnowski, Teatr Rozmaitości premiera 23 lutego 1845.
  • „Kawaler de Pezenas”, komedioopera w 2 aktach, Laurencin, tł. K. Mikułowska, muz. A. Tarnowski, Teatr Rozmaitości premiera 4 lipca 1852.
  • „Niemy z Ingouville”, komedioopera w 2 aktach, J.F.A. Bayard, Dubois d’Avesnes i H.M.D. Bouffé, tł. L. Sygietyński, muz. A. Tarnowski, Teatr Rozmaitości premiera 16 maja 1860.
  • „Pani Bertrand i panna Raton”, krotochwila w 1 akcie, Dumanoir i E. Lafargue, tł. M. Halpert, muz. A. Tarnowski, Teatr Rozmaitości premiera 14 września 1851.
  • „Powrót, czyli w Piętro wyżej”, krotochwila w 1 akcie, L. Boyer i Varin, tł. Al. Gellert, muz. Adam Tarnowski, Teatr Rozmaitości premiera 8 grudnia 1844.
  • „Warszawiacy i hreczkosieje”, komedioopera w 3 aktach, A. Wieniarski, muz. A. Tarnowski, Teatr Rozmaitości premiera 26 kwietnia 1857.
  • Ludwik Napoleon Sosnowski (ps. Ludwik Solski) i Adam Tarnowski „Dożynki”. Obrazek wiejski w 1-ym akcie z tańcami i muzyką Adama Tarnowskiego, skomponowana przed rokiem 1890.
  • „Wojtuś”, parodia monodramu Ambroise, przeróbka J.T.S. Jasiński, muz. E. Dejazet i A. Tarnowski; Teatr Rozmaitości premiera 29 lutego 1852.

Przypisy

Bibliografia

  • Karol Estreicher, „Bibliografia Polska – XIX stulecie”, Tom IV, wydany przez Akademię Umiejętności, Kraków, str. 483.
  • Andrzej Spóz, „Kultura muzyczna Warszawy drugiej połowy XIX w.”, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1980, str. 187-189, 194.
  • Irmina Śliwińska, Stanisław Stupkiewicz (kier. opr.), „Nowy Korbut”, tom IX: Romantyzm, Państwowy Instytut Wydawniczy, 1972, str. 288.
  • Leon Tadeusz Błaszczyk, „Dyrygenci polscy i obcy w Polsce działający w XIX i XX wieku”, Polskie Wyd. Muzyczne, 1964.
  • Stanisław Krzesiński, „Koleje życia czyli Materiały do historii teatrów prowincjonalnych”, (opr. i wstęp. Stanisław Dąbrowski), Państwowy Instytut Wydawniczy, 1957, str. 155, 188.
  • Henryka Secomska, „Repertuar Warszawskich Teatrów Rządowych 1863-1890”, Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Warszawa, 1971, str. 283, 312, 324, 335, 386.
  • Halina Świetlicka, „Repertuar Warszawskich Teatrów Rządowych 1832-1862”, Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Warszawa, 1968, str. 30, 44, 52, 60, 74, 97, 102, 120, 136, 162, 168, 173, 177, 185, 192.
  • „Echo Muzyczne, Teatralne i Artystyczne”, Warszawa, nr 345 z dnia 10 maja 1890, str. 227 (rycina Stanisława Lenza), str. 230 (wspomnienie pośmiertne pt. „Ś. P. Adam Tarnowski”); zeskanowany egzemplarz w e-bibliotece Uniwersytetu Warszawskiego.

Linki zewnętrzne