Adam Tarło herbu Topór
Adam Tarło, urodzony w 1713 roku, zmarł 16 marca 1744 roku. Był wojewodą lubelskim od 1736 roku oraz starostą jasielskim, drohobyckim, zwoleńskim i dolińskim. Pełnił także funkcję marszałka konfederacji dzikowskiej oraz marszałka Trybunału Skarbowego Koronnego w 1737 roku. Był zwolennikiem króla Stanisława Leszczyńskiego i liderem opozycji wobec Augusta III.
Życiorys
Adam Tarło pochodził z rodziny Stanisława Tarło, zmarłego w 1721 roku, kuchmistrza koronnego, oraz Anny Tarło z Podhajec (1674–1751), córki Kazimierza, starosty gostyńskiego (zm. 1690). W jego rodzeństwie byli: Antoni (1717–1759), kasztelan lubaczowski, oraz Franciszka, która później poślubiła Wawrzyńca Lanckorońskiego (zm. 1751), rotmistrza chorążego pancernego. Dziadek Adama, Adam Tarło (zm. 1710), był wojewodą smoleńskim, a pradziadek Zygmunt Aleksander (zm. 1654) pełnił rolę kasztelana przemyskiego. Po 1728 roku Adam ożenił się z wdową po hetmanie wielkim koronnym i wojewodzie mazowieckim, Stanisławie Chomętowskim, Dorotą Tarło (zm. 1756), córką Karola (1640–1703), wojewody lubelskiego. Ich małżeństwo nie doczekało się potomstwa.
W wieku 18 lat Adam został rotmistrzem pancernym i deputatem do Trybunału Głównego Koronnego. Uczestniczył w sejmie w 1733 roku, a następnie brał udział w sejmie konwokacyjnym oraz elekcyjnym. Jako poseł na sejm konwokacyjny 1733 roku z województwa lubelskiego, był członkiem generalnej konfederacji, która została zawiązana 27 kwietnia 1733 roku. W tym samym roku podpisał elekcję Stanisława Leszczyńskiego. W czasie konfederacji dzikowskiej sprawował funkcję marszałka generalnego, wcześniej będąc marszałkiem województwa sandomierskiego, a jego wybór na tę funkcję zawdzięczał Janowi Tarle.
Po zakończeniu konfederacji Adam Tarło ubiegał się o marszałkostwo sejmu pacyfikacyjnego, jednak to Wacław Rzewuski objął tę funkcję. W 1736 roku, mając zaledwie 23 lata, został mianowany wojewodą lubelskim, co czyni go najmłodszym wojewodą w historii Polski. W 1737 roku objął stanowisko marszałka Trybunału Skarbowego Radomskiego. 10 lipca 1737 roku podpisał we Wschowie konkordat ze Stolicą Apostolską. W latach 1738–1741 przebywał we Francji, gdzie służył w wojsku. Tam wszedł w konflikt z Kazimierzem Poniatowskim, a po powrocie do Polski jego relacje z Familią uległy pogorszeniu. Konflikt wynikał z nielegalnego adoptowania Anny Lubomirskiej, z którą Adam miał bliskie relacje. W tej sprawie doszło nawet do nie rozstrzygniętego pojedynku na balu u marszałka wielkiego koronnego Franciszka Bielińskiego. Podczas nieobecności Antoniego Lubomirskiego w Trybunale Radomskim, Adam wydał dekret uderzający w regiment dragonii w Warszawie, którego komendantem był August Aleksander Czartoryski. Nie udało mu się jednak poważnie zaszkodzić Familii. W listopadzie 1743 roku obwiniał Czartoryskich o opublikowanie paszkwilu na swój temat (Szpieg pospolity i polityczny). Sprawa trafiła do Trybunału Koronnego, lecz do procesu nigdy nie doszło, gdyż Adam Tarło zmarł w wyniku pojedynku z Kazimierzem Poniatowskim 16 marca 1744 roku w niejasnych okolicznościach, prawdopodobnie zabity przez jednego z sług Czartoryskich pod Warszawą.
Pojedynek pomiędzy Kazimierzem Poniatowskim a Adamem Tarłą został szczegółowo opisany w Pamiętnikach Adama Moszczeńskiego oraz Jędrzeja Kitowicza. Biografia Adama Tarły znalazła się w „Pamiętnikach historycznych” (wyd. Warszawa, 1861, tom II) autorstwa Leopolda Huberta.
Przypisy
Bibliografia
„Encyklopedia Orgelbranda z ilustracjami i mapami (wyd. 1898-1904, tom 14, str. 407)
Kacper Niesiecki, „Herbarz Polski”