Adam Szkodny

Adam Szkodny (ur. 12 marca 1925 w Jadownikach, zm. 27 sierpnia 2019 w Katowicach) – lekarz, chirurg, urolog, profesor doktora habilitowanego nauk medycznych.

Życie prywatne

Urodził się 12 marca 1925 roku w Jadownikach w rodzinie rolników Jana i Anieli z domu Japa. W 1954 roku wziął ślub. Z małżeństwa ma dwóch synów – Grzegorza i Marcina. Zmarł 27 sierpnia 2019 roku w Katowicach, gdzie był związany ze Szczyrkiem.

Nauka

W 1938 roku Szkodny zakończył naukę w szkole powszechnej w Jadownikach, a następnie kontynuował edukację w gimnazjum w Brzesku. Jego nauka została przerwana z powodu wybuchu II wojny światowej, podczas której pracował w warsztacie ślusarskim. W 1943 roku, w czasie aresztowań członków Armii Krajowej, został dwukrotnie postrzelony przez gestapo. Po wojnie powrócił do nauki i ukończył liceum w 1947 roku.

W latach 1948–1953 studiował medycynę na Wydziale Lekarskim Akademii Medycznej w Krakowie, a 24 listopada 1953 roku uzyskał dyplom lekarza.

Kariera zawodowa

W listopadzie 1953 roku rozpoczął pracę na Oddziale Chirurgicznym Instytutu Onkologii w Krakowie. W 1954 roku zdobył stypendium w dziedzinie urologii i przeniósł się do Katowic, gdzie 1 maja 1954 roku rozpoczął pracę na Oddziale Urologicznym w Szpitalu Specjalistycznym nr 2. Pracował pod okiem docentów Antoniego Szczerbo, Jana Falkowskiego i Jerzego Zielińskiego. W 1955 roku uzyskał specjalizację pierwszego stopnia z chirurgii, a w 1959 roku – specjalizację drugiego stopnia z urologii. Równolegle, w latach 1954–1959 pracował jako lekarz zakładowy w hucie „Baildon”, kierował Miejską Przychodnią Urologiczną w Katowicach do 1976 roku oraz pracował w Przychodni PKP. Owocem jego stażu była dysertacja na temat Ropomocz po wyłuszczeniu gruczolaka stercza, napisana pod kierunkiem profesora Józefa Gasińskiego. Po obronie, która miała miejsce 17 lutego 1963 roku, otrzymał tytuł doktora medycyny uchwałą Rady Wydziału Lekarskiego Śląskiej Akademii Medycznej.

W 1964 roku Oddział Urologiczny Szpitala Specjalistycznego nr 2 przekształcono w Klinikę Urologiczną Śląskiej Akademii Medycznej, a Szkodny został starszym asystentem, a następnie adiunktem.

W drugiej połowie lat sześćdziesiątych Szkodny odbył staż w Instytucie Urologicznym w Londynie, a w 1969 roku uczestniczył w szkoleniu w klinikach urologicznych w Montrealu i Toronto.

W latach 1968–1984 kierował Oddziałem Urologicznym w Specjalistycznym Szpitalu nr 2 w Katowicach, prowadząc jednocześnie działalność naukowo-badawczą i dydaktyczną. W 1968 roku obronił rozprawę habilitacyjną Badania doświadczalne nad zastosowaniem jelita grubego w plastyce moczowodu i pęcherza moczowego, a stopień doktora habilitowanego nauk medycznych w zakresie urologii uzyskał 17 października 1968 roku. 1 maja 1971 roku został docentem Śląskiej Akademii Medycznej, a 1 lutego 1979 roku otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego.

Po przejściu na emeryturę 1 września 1984 roku Szkodny objął stanowisko kierownika I Katedry i Kliniki Urologicznej, a 16 stycznia 1985 roku został mianowany na kierownika. 18 lutego 1988 roku otrzymał tytuł profesora zwyczajnego.

Dorobek naukowy

W trakcie swojej kariery Szkodny prowadził badania nad przerostem gruczolaka stercza, zwężaniem cewki moczowej oraz urazami dróg moczowych. Przeprowadzał endoskopowe zabiegi guzów pęcherza moczowego i wprowadzał nowe metody operacyjne. Jako pierwszy w Polsce zastosował metodę usuwania gruczolaka stercza za pomocą elektroresekcji przezcewkowej, co przyczyniło się do powstania kilku rozpraw doktorskich pod jego kierunkiem, a także do licznych referatów na zjazdach urologicznych i publikacji naukowych. Do jego osiągnięć należy również wdrożenie metody leczenia zwężeń cewki moczowej poprzez uretrotomię wewnętrzną, którą wykonał u kilkuset pacjentów. Ponadto opracował nową metodę przeszczepiania uszkodzonych moczowodów, polegającą na poprzecznym zszyciu podłużnej rany operacyjnej pęcherza moczowego, co umożliwiło przeszczep obu moczowodów przy uszkodzeniu ich dolnych odcinków.

Jest autorem siedemdziesięciu artykułów naukowych oraz współautorem osiemdziesięciu czterech publikacji w czasopismach krajowych. Dodatkowo, napisał trzy i jest współautorem siedemnastu artykułów w czasopismach zagranicznych. Uczestniczył również w redagowaniu podręcznika Urologia, wydanego pod kierunkiem Jerzego Zielińskiego, oraz skryptu dla studentów Zarys urologii.

Praca dydaktyczno-wychowawcza

W ramach pracy dydaktycznej Szkodny prowadził ćwiczenia, seminaria i wykłady z urologii dla studentów piątego roku na Wydziale Lekarskim. Brał udział w podyplomowym szkoleniu organizowanym przez Wojewódzki Ośrodek Doskonalenia Kadr Medycznych oraz kursach dla lekarzy, organizowanych przez Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego. Wypromował szesnaście prac doktorskich i trzy habilitacyjne, był recenzentem szesnastu prac doktorskich, czterech rozpraw habilitacyjnych oraz pięciu wniosków o tytuł profesora.

Od 1958 roku pełnił funkcję konsultanta Wojewódzkiego Szpitala Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w Katowicach. Od 1976 roku był specjalistą w zakresie urologii w byłych województwach katowickim, opolskim, częstochowskim i bielskim, nadzorując staże lekarskie w tej dziedzinie.

Działalność społeczna

Szkodny od 1972 roku jest członkiem Międzynarodowego Towarzystwa Urologicznego, od 1982 roku – Europejskiego Towarzystwa Urologicznego, a od 1974 roku – członkiem Zarządu Głównego. W latach 1968–1995 pełnił funkcję przewodniczącego Polskiego Towarzystwa Urologicznego Oddziału Katowickiego. W latach 1983–1995 był członkiem Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Lekarskiego.

Uczestniczył w licznych konferencjach, sympozjach oraz zjazdach naukowych zarówno w Polsce, jak i za granicą, wygłaszając wykłady w Austrii, byłej Czechosłowacji, Francji, Hiszpanii, Holandii, Japonii, Kanadzie, a także wielokrotnie w Niemczech, Włoszech, Stanach Zjednoczonych i Australii.

W latach 1985–1991 Szkodny był członkiem Senatu Śląskiej Akademii Medycznej, a od 1980 do 1992 roku zasiadał w Komisji Dyscyplinarnej Śląskiej Akademii Medycznej. Był także członkiem Polskiego Towarzystwa Przyjaźni Sztuk Pięknych w Krakowie w latach 1954–1990. Zainicjował budowę nowej siedziby I Katedry i Kliniki Urologicznej w Katowicach.