Adam Szemesz (urodzony w 1808 roku w powiecie słuckim, zmarł w 1864 roku w Mińsku) był polskim malarzem-portrecistą oraz historykiem sztuki, który działał głównie na terenach Polski i Białorusi.
Jego początki sięgają rodziny starosty, z której pochodził. Edukację artystyczną zdobywał w Wileńskiej szkole malarskiej przy Uniwersytecie Wileńskim.
W 1831 roku osiedlił się w Mińsku, gdzie rozpoczął pracę jako malarz. Ożenił się z Pauliną Felińską, córką pisarki Ewy Felińskiej, siostrą arcybiskupa Zygmunta Szczęsnego Felińskiego, który został kanonizowany w 2009 roku. Po zawarciu małżeństwa osiedlił się w Ziemi Bobrujskiej.
W 1842 roku, w wyniku oskarżeń o działalność antypaństwową, został zesłany do Chersonia. Tam stworzył portret wicegubernatora Borysa Iwanowicza Pestela, co umożliwiło mu przeprowadzkę z żoną do Saratowa. Przed wyjazdem z Chersonia namalował ikonę Matki Boskiej dla lokalnego kościoła. W Saratowie Paulina zmarła podczas porodu, a jej matka zabrała nowo narodzonego syna Pawła do Wojutyna na Ukrainie.
W 1846 roku Adam Szemesz powrócił do Mińska, gdzie namalował portrety Władysława Syrokomli oraz Stanisława Moniuszki. Ponadto wykonał cykl ilustracji do „Konrada Wallenroda” oraz innych dzieł Adama Mickiewicza.
W Mińsku Szemesz miał okazję spotykać się z wybitnymi malarzami, takimi jak Jan Krzysztof Damel, Walenty Wańkowicz oraz Michał Kulesza.
Dzieła
Adam Szemesz: Wspomnienia o Wilenskiey szkole malarskiey, Athenaeum, t. VI, Wilno 1844.
Adam Szemesz: Wspomnienia o Damelu, Athenaeum, t. 2, Wilno 1842, s. 170.
Bibliografia
Stefan Kozakiewicz: Malarstwo polskie, t. 3, Auriga WAiF, Warszawa 1976, s. 35.
Emeryk Hutten-Czapski, Portrety polskie XIX wieku, Warszawa 1906.