Adam Świeżawski

Adam Julian Świeżawski, pochodzący z Rudnik (ur. 7 stycznia 1891 w Czerniawce, zm. 1940 w Kijowie), był kapitanem rezerwy piechoty Wojska Polskiego, prawnikiem oraz działaczem narodowym, a także ofiarą zbrodni katyńskiej.

Życiorys

Urodził się 7 stycznia 1891 w Czerniawce na Bukowinie jako syn Włodzimierza i Marii z domu Kobuzowskiej.

W czasie końca I wojny światowej był członkiem organizacji Polskie Kadry Wojskowe. W tym okresie angażował się w działania w austriackich pułkach, organizując polski ruch oporu w ich ramach. W listopadzie 1918 brał udział w obronie Lwowa podczas wojny polsko-ukraińskiej. Służył w oddziale pod dowództwem kpt. Zdzisława Trześniowskiego, stacjonując w Rzęsnej Polskiej pod Lwowem. W komunikacie z 5 listopada 1918 ogłoszono, że jako porucznik wraz z oddziałem samorzutnie zajął Górę Stracenia, walcząc przeciwko trzykrotnie liczniejszym siłom nieprzyjaciela. Po zajęciu przez Polaków części miasta, na mocy rozkazu Naczelnej Komendy z 5 listopada 1918 objął stanowisko komendanta sektora II – tzw. „odcinka Marii Magdaleny” – w Grupie I/II (według jednego źródła obejmującego ulice Pełczyńskiej, T. Lenartowicza, Nowy Świat do F. Karpińskiego i A. Mickiewicza; według innego źródła rejon od ul. J. I. Kraszewskiego przez Ogród Jezuicki aż do gmachu Dyrekcji Kolejowej przy ul. Zygmuntowskiej). W trakcie walk wykazywał się zarówno umiejętnościami organizacyjnymi (w szkole Marii Magdaleny), jak i postawą zasługującą na uznanie.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, został przyjęty do Wojska Polskiego. Awansował na stopień kapitana rezerwy piechoty z datą 1 czerwca 1919. W latach 1923-1924 pełnił funkcję oficera rezerwowego w 45. pułku piechoty w garnizonie Równe. W 1934 roku był oficerem rezerwy lwowskiego 26. pułku piechoty i pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Lwów Miasto.

Był prawnikiem we Lwowie, gdzie publikował w „Kurierze Lwowskim”. Angażował się w działalność w zarządzie okręgu lwowskiego Stronnictwa Narodowego. W maju 1939 roku zdobył mandat radnego Rady Miasta Lwowa, startując z Listy Katolicko-Narodowej.

Zarządzeniem prezydenta RP Ignacego Mościckiego z 9 listopada 1933 roku został odznaczony Krzyżem Niepodległości z Mieczami za działalność na rzecz odzyskania niepodległości.

Po wybuchu II wojny światowej, w wyniku agresji ZSRR na Polskę 17 września 1939 roku oraz rozpoczęcia okupacji sowieckiej, pozostał w Lwowie. Angażował się w ruch konspiracyjny, będąc organizatorem jadłodajni, którą prowadził z krewnymi. W 1940 roku został aresztowany przez funkcjonariuszy NKWD. W tym samym roku zginął w ramach zbrodni katyńskiej. Jego nazwisko figuruje na tzw. Ukraińskiej Liście Katyńskiej, opublikowanej w 1994 roku (wymieniony na liście wywózkowej 72/1-930 z numerem 2598). Ofiary tej części zbrodni katyńskiej zostały pochowane na otwartym w 2012 roku Polskim Cmentarzu Wojennym w Kijowie-Bykowni.

Był żonaty z Heleną z domu Paygert (1891–1969), przed wojną aktywistką SN i NOK, która po jego aresztowaniu w 1940 roku również została zatrzymana przez sowietów i wywieziona ze Lwowa. Po wojnie angażowała się społecznie w Londynie, a następnie po raz drugi wyszła za mąż, przyjmując nazwisko Witkowska.