Adam Swach (znany również jako Adamus Swach) (ur. 11 kwietnia 1668 w Daczycach na Morawach, zm. 13 stycznia 1747 w Poznaniu) był czeskim franciszkaninem oraz artystą malarzem.
Życiorys
Adam miał starszego brata, Antoniego, który również był franciszkaninem i zmarł w 1709 roku. W 1686 roku wstąpił do zakonu franciszkańskiego w Poznaniu. Przez trzy lata studiował malarstwo pod okiem Jerzego Eleutera we Lwowie. Profesję zakonną złożył 24 marca 1687 roku, przyjmując imię Adam. Jego prace zyskały uznanie w Poznaniu, co doprowadziło do zaproszeń do kościołów w całej Polsce, gdzie wykonywał swoje malowidła. Działał w takich miejscach jak Poznań, Owińska, Ląd, Pyzdry, Żerków, Kalisz, Łowicz, Piotrków Trybunalski, Jarosław, Krasnystaw, Szamotuły, Wełna, Kraków i Krosno. Po 1735 roku brak jest informacji o jego działalności artystycznej, a zmarł w 1747 roku.
Kronikarze zauważają, że wśród dzieł Swacha znajdują się prace o wyraźnie naiwnej i słabej estetyce. Niektóre z jego dzieł budzą kontrowersje, na przykład polichromia w kościele Najświętszej Krwi Pana Jezusa, która przedstawia sceny związane z domniemaną kradzieżą hostii przez Żydów. Arcybiskup Gądecki podkreśla, że konieczne jest umieszczenie tablicy informacyjnej dotyczącej korzeni legendy o trzech hostiach.
Twórczość
- Polichromia w kościele franciszkanów w Poznaniu (1702?)
- Obrazy w Opactwie Cystersów w Lądzie:
- Męczeństwo cystersów w Anglii i Szkocji (1714)
- Św. Bernard wypędzający szatana (1714)
- Kościół franciszkanów w Pyzdrach, Kaplica Męki Pańskiej (ok. 1716)
- Obrazy olejne w Opactwie Cystersów w Lądzie (1716)
- Kolegiata łowicka, Kaplica Bożego Ciała (1718)
- Kościół franciszkanów w Poznaniu: obrazy olejne dla ołtarza N. M. Panny pod kopułą wschodnią (ok. 1719)
- Portrety opatów, malowidło na plafonie sali opackiej w Opactwie Cystersów w Lądzie (1722)
- Polichromia w kościele jezuitów w Krasnymstawie (1721 lub 1723)
- Polichromia w kościele filipinów w Studziannie (1726)
- Polichromia w Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej w Jarosławiu (po 1726)
- Mała kopuła w kościele Opactwa Cystersów w Lądzie (1730)
- Polichromia w kościele cysterek w Owińskach (1730)
- Ozdobienie fasady kościoła franciszkanów w Poznaniu (1733)
- Zdobienie odrestaurowanych stall zakonnych w kościele franciszkanów w Poznaniu (1733)
- Kościół Najświętszej Krwi Pana Jezusa w Poznaniu (1735)
- Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego w Wełnie
- Obrazy św. Stanisława b-pa, św. Wojciecha, św. Szczepana i św. Wawrzyńca w bocznym ołtarzu kolegiaty w Szamotułach
Przypisy
Bibliografia
Szczęsny Dettloff: Poznański malarz Adam Swach (pocz. XVIII w.). (s. 237-261). Kronika Miasta Poznania 4/1947. [dostęp 2012-07-29]. (pol.)., fot., fot., fot., fot.
Franciszkanie – Warto wiedzieć: Adam Swach (1668-1747). old.franciszkanie.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].
Kościół św. Antoniego Padewskiego – franciszkanów
Wybitni wielkopolanie – Swach Adam (1668-1747)
Szlak cysterski
Zabytki cysterskie
Bł. Juliana z Liège – apostołka Bożego Ciała w: Msza Święta 5/2008, s. 26-27; on-line: Bł. Juliana z Liège – apostołka Bożego Ciała (PDF)