Adam Sołtys

Adam Sołtys (4 lipca 1890, Lwów – 6 lipca 1968, Lwów) był polskim kompozytorem, dyrygentem, muzykologiem, krytykiem muzycznym oraz profesorem konserwatorium Polskiego Towarzystwa Muzycznego we Lwowie.

Życiorys

Był synem Mieczysława Sołtysa i Józefy z Morawieckich. Jego niezwykłe uzdolnienia muzyczne zostały dostrzegane już w dzieciństwie. Muzyczną edukację rozpoczął pod okiem rodziców w wieku 6 lat, ucząc się gry na skrzypcach i fortepianie oraz teorii muzyki.

Po śmierci matki kontynuował naukę w konserwatorium Galicyjskiego Towarzystwa Muzycznego we Lwowie, gdzie uczył się gry na skrzypcach u Maurycego Wolfsthala, a teorii muzyki pod okiem ojca. W 1911 roku ukończył jednocześnie II gimnazjum oraz konserwatorium. Następnie udał się za granicę, gdzie studiował kompozycję w Königliche Hochschule für Musik w Charlottenburgu, którą ukończył w 1914 roku, oraz w Königliche Akademie der Künste w Berlinie (jako stypendysta rządu niemieckiego), gdzie uzyskał dyplom w 1916 roku.

W latach 1917–1919 odbył służbę wojskową w armii austro-węgierskiej, a od 1918 w Wojsku Polskim. W 1919 roku został profesorem Konserwatorium Polskiego Towarzystwa Muzycznego we Lwowie. W 1920 roku ponownie wyjechał do Berlina, gdzie w 1922 uzyskał doktorat z filozofii na podstawie pracy „Georg Ōssterreich (1664–1735). Sein Leben und Werke. Ein Beitrag zur Geschichte der norddeutschen Kantate.”

Po powrocie do Lwowa prowadził zajęcia z przedmiotów teoretycznych i kompozycji w konserwatorium lwowskim, a później dodatkowo zajmował się kursami operowymi oraz dyrygenturą. Wśród jego uczniów znajdowała się m.in. Jadwiga Szajna-Lewandowska. Brał udział w jury wielu konkursów muzycznych, w tym I Konkursu Pianistycznego im. F. Chopina w 1927 roku. W 1929 roku, po śmierci ojca, objął stanowisko dyrektora PTM i konserwatorium. Działał także jako muzykolog i krytyk muzyczny, a w 1936 roku został redaktorem muzycznym lwowskiej rozgłośni Polskiego Radia.

Po zajęciu Lwowa przez ZSRR 22 września 1939 roku, pozostał na stanowisku dyrektora konserwatorium do końca 1939 roku. W latach 1940–1941 pełnił funkcję kierownika Oddziału Polskiego oraz dziekana Wydziału Dyrygenckiego w zreorganizowanym przez Sowietów lwowskim konserwatorium. W czasie okupacji niemieckiej, od czerwca 1941, uczył muzyki oraz języków obcych w szkole prywatnej.

Po wojnie pozostawał we Lwowie i przez resztę życia pracował jako profesor w Lwowskim Konserwatorium Państwowym im. Łysenki. Występował również jako dyrygent w Lwowskim Państwowym Teatrze Opery i Baletu oraz Lwowskiej Filharmonii Państwowej.

Wśród jego uczniów przed wojną byli m.in.: Jerzy Kołaczkowski, Witold Krzemieński, Roman Haubenstock-Ramati, Roman Kuklewicz, Stanisław Skrowaczewski, Zofia Iszkowska, Zofia Lissa i Tadeusz Machl (teoria muzyki), a po wojnie m.in. Leszek Mazepa, Szymon Niemand, Andrzej Nikodemowicz oraz Myrosław Skoryk.

Od 1923 roku był mężem Gabrieli Jędrzejewskiej.

Zmarł i został pochowany w rodzinnym grobowcu na Cmentarzu Łyczakowskim.

Ordery i odznaczenia

Złoty Krzyż Zasługi (9 listopada 1932)
Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921

Twórczość

Adam Sołtys komponował różnorodne utwory, w tym instrumentalne (orkiestrowe, kameralne, fortepianowe) oraz wokalne i wokalno-instrumentalne (pieśni solowe na głos z fortepianem lub orkiestrą). Jego styl muzyczny był kształtowany pod wpływem późnego romantyzmu oraz polskich tradycji narodowych.