Adam Smulikowski, znany jako „Kotwicz” (urodzony 21 października 1906 we Lwowie, zmarł 28 czerwca 1989) – był nauczycielem, działaczem związkowym oraz w czasie II Wojny Światowej pełnił funkcję dowódcy odcinka „Południe” w łączności zagranicznej Komendy Głównej Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej. W latach 1939–1943 działał jako kurier ZWZ/AK oraz pracował w bazie „Wera” w Bernie, Szwajcaria.
Życiorys
Urodził się 21 października 1906 we Lwowie jako syn Juliana Smulikowskiego i Marii z domu Surówka. Jako dwunastolatek brał udział (wraz z ojcem) w obronie Lwowa w latach 1918-1920, będąc jednym z Orląt Lwowskich – służył jako gończa komendy obrony miasta i otrzymał odznakę „Orlęta”. W niepodległej Polsce uczył się najpierw w gimnazjum w Warszawie, a później w Gimnazjum im. J. i A. Śniadeckich we Lwowie. Rozpoczął studia na Uniwersytecie Lwowskim oraz Politechnice Lwowskiej, a w 1926 ukończył studium nauczycielskie. Następnie pracował w jednej ze szkół w Warszawie oraz jako referent w Zarządzie Głównym ZNP.
W czasie II Wojny Światowej został zmobilizowany do Armii „Modlin” i walczył w kampanii wrześniowej w obronie Warszawy. 8 listopada 1939 roku wstąpił do armii podziemnej. Początkowo, od grudnia 1939 do czerwca 1941, był kurierem ZWZ na Węgrzech, a później, jako dowódca odcinka „Południe” w dziale łączności z zagranicą „Zagroda”, po tym jak został poszukiwany przez Gestapo, otrzymał rozkaz wyjazdu do Wielkiej Brytanii w celu przeszkolenia skoczków spadochronowych. W trakcie podróży przez Austrię, Szwajcarię, Francję, Hiszpanię i Portugalię został zatrzymany przez dowództwo w Szwajcarii, w bazie „Wera” w Bernie, gdzie pozostał do końca wojny, organizując łączność kurierską z krajem. Między innymi, przeprowadzał przez Szwajcarię Jana Nowaka-Jeziorańskiego, który miał dostarczyć meldunek do Londynu po Powstaniu Warszawskim.
Po wojnie, jako były pracownik Wydziału Łączności z Zagranicą KG-AK, obawiając się aresztowania przez Urząd Bezpieczeństwa, pozostał w Wielkiej Brytanii, a do Polski wrócił w 1975 roku. Uczestniczył w I Zjeździe Kurierów i Emisariuszy w Krakowie. Zmarł w Warszawie 26 czerwca 1989 roku.
Odznaczenia
- Odznaka pamiątkowa „Orlęta”
- Order Virtuti Militari V klasy
- Krzyż Walecznych