Adam Smoliński-Zagłoba

Adam Smoliński-Zagłoba (urodzony 14 czerwca 1868 w Radzyminie, zmarł po 1942) był handlowcem oraz działaczem społecznym.

Życiorys

Był synem Bronisława oraz Franciszki z Żukowskich. Swoją edukację rozpoczął w szkole elementarnej w Radzyminie, a następnie kontynuował naukę w III gimnazjum rządowym w Warszawie. W 1892 roku, za uczestnictwo w socjalistycznych kółkach samokształceniowych, został administracyjnie zesłany do Saratowa nad Wołgą. Tam ukończył szkołę handlową. Podczas pobytu w Saratowie, pisał artykuły do warszawskiej prasy na temat Polaków zamieszkujących ten region. W 1894 roku poślubił Józefę z Maszkowskich.

Po uzyskaniu zgody, w 1897 roku przeniósł się do Petersburga, gdzie zatrudnił się w Newskich Zakładach Budowy Okrętów i Parowozów, początkowo jako naczelnik wydziału handlowego, a później jako dyrektor handlowy w latach 1902–1904. W 1904 roku założył własną firmę „Dom Handlowy”, która zajmowała się sprzedażą chemikaliów i węgla, a także produkcją wyrobów z suchej destylacji. Przedsiębiorstwo zatrudniało 500 pracowników, głównie Polaków. W latach 1910–1914 redagował „Dziennik Petersburski” oraz uruchomił drukarnię, w której wydawano również socjalistyczne broszury do dystrybucji w Kongresówce. Był uznawanym kolekcjonerem i jako zamożny człowiek wspierał różnorodne inicjatywy społeczne, w tym Macierz Szkolną na Śląsku Cieszyńskim oraz warszawskie Towarzystwo Kursów Naukowych.

Po wybuchu I wojny światowej, zaangażował się w działalność społeczną jako współwydawca petersburskiego „Głosu Polskiego” oraz członek prezydium Polskiego Towarzystwa Pomocy Ofiarom Wojny. Organizował pomoc dla uchodźców wojennych przybywających z Królestwa, m.in. wspierając ich w znalezieniu pracy. Był także członkiem Wszechrosyjskiego Związku Miast oraz Piotrogrodzkiego Okręgowego Oddziału Pomocy Uchodźcom. Jako prezes Rady Opieki nad Jeńcami w Rosji skutecznie działał na rzecz zwalniania polskich jeńców z armii austro-węgierskiej i niemieckiej. Aktywnie uczestniczył w życiu lokalnej społeczności polskiej, między innymi jako współzałożyciel Towarzystwa Popierania Polskiego Teatru Ludowego w Piotrogrodzie. Po śmierci pisarza Henryka Sienkiewicza zorganizował w grudniu 1916 roku uroczystość ku jego czci. Od 1917 roku był członkiem zarządu piotrogrodzkiego Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przeszłości, ratując cenne polskie pamiątki przed zniszczeniem.

W czasie wojny polsko-bolszewickiej w 1920 roku pełnił funkcję członka tajnego Polskiego Komitetu Wywiadowczego. Został aresztowany czterokrotnie za swoją działalność. Po zawarciu traktatu pokojowego w Rydze w 1921 roku przedstawił polskiemu posłowi w Moskwie, Antoniemu Olszewskiemu, raport na temat stanu polskiego mienia kulturalnego w okręgu piotrogrodzkim, a następnie współpracował z Polską Delegacją w Komisji Mieszanej Reewakuacyjnej i Specjalnej. Został aresztowany i przetrzymywany w więzieniu od października do grudnia 1922 roku, a po uwolnieniu nakazano mu natychmiastowy wyjazd do Polski. Jego firma oraz drukarnia zostały upaństwowione, a część jego zbiorów sztuki została rozgrabiona.

Po powrocie do Polski osiedlił się we Lwowie, gdzie pracował jako administrator miejskich i fundacyjnych realności Lwowa w latach 1924–1925. W 1925 roku przekazał Muzeum Narodowemu we Lwowie swój zbiór 92 obrazów oraz 650 innych zabytków. W latach 30. mieszkał w Warszawie, gdzie najprawdopodobniej zmarł po 1942 roku.