Adam Smolana

Adam Władysław Smolana

Adam Władysław Smolana (ur. 11 czerwca 1921 we Lwowie, zm. 5 stycznia 1987 w Sopocie) był polskim rzeźbiarzem oraz profesorem w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Gdańsku (obecnie Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku).

Życiorys

Urodził się jako syn Ksawerego, fryzjera i pracownika statków pasażerskich firmy Gdynia America Line (GAL), oraz Marii z domu Iwanickiej. W 1937 roku zakończył naukę w Gimnazjum im. Kazimierza Wielkiego we Lwowie. W latach 1938-1942 studiował w Instytucie Sztuk Pięknych we Lwowie pod okiem prof. Mariana Wnuka i prof. Józefa Starzyńskiego. Dyplom otrzymał w 1950 roku w pracowni prof. Franciszka Strynkiewicza w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Od 1946 roku pracował jako nauczyciel w Sopockiej Szkole Sztuk Plastycznych, a później w PWSSP w Gdańsku. W 1971 roku uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego, pełniąc także funkcję prorektora, kierownika Pracowni Projektowania Architektoniczno-Rzeźbiarskiego oraz dziekana Wydziału Rzeźby.

W latach 1964-1965 korzystał ze stypendium zagranicznego jako profesor rzeźby na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Damasceńskiego.

Był członkiem AIAP (Association International des Arts Plastiques), współzałożycielem Związku Artystów Rzeźbiarzy (ZAR) oraz Towarzystwa Przyjaciół Sopotu („Dworek Sierakowskich”). Od 1946 roku mieszkał w Sopocie.

Tworzył głównie w drewnie, kamieniu oraz metalu, a jego prace były inspirowane sztuką i kulturą antyku, czego przykładem są rzeźby takie jak „Piękna Helena” (1964), „Ikar” oraz „Aegina” (1962). W jego twórczości często występują elementy symbolizmu, jak w dziełach „Westalka” czy „Sebastian z Birkenau”. Rzadziej tworzył rzeźby o wyraźnie naturalistycznym charakterze, do których należą „Pięknotyła” (1969) i „Izabell” (1980).

W latach 1960-1980 równolegle powstały również doskonałe rysunki, wykonane w unikalnej technice „tuszu lawowanego”, o różnorodnej tematyce, obejmującej erotykę, pejzaże górskie (Tatry) oraz Bliski Wschód (głównie Syrię).

Od 1946 roku kierował rekonstrukcją rzeźb i płaskorzeźb w trakcie odbudowy Gdańska, w tym takich obiektów jak „Złota Brama” oraz przedproża kamienic przy ul. Mariackiej. W 1974 roku był komisarzem polskiej wystawy w Paryżu „Le Mur Vivant”.

Od 1952 roku był członkiem PZPR, a od 1981 roku zasiadał w egzekutywie Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Gdańsku. Otrzymał liczne odznaczenia, w tym: Krzyż Kawalerski i Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, Złoty i Srebrny Krzyż Zasługi, Medal 10-lecia Polski Ludowej, Medal „Za zasługi dla obronności kraju” oraz odznakę Zasłużony Działacz Kultury. Został pochowany na cmentarzu komunalnym w Sopocie (kwatera K-3-27).

Więcej informacji można znaleźć pod tym linkiem: Adam Smolana na Zbrojowni Sztuki.

Ważniejsze pomniki i rzeźby plenerowe

Prace rzeźbiarskie przy odbudowie Starego i Głównego miasta Gdańska, 1948-1955
MDM, płaskorzeźby przy Placu Konstytucji, Warszawa 1952
„Pomnik Obrońców Chojnic”, 1959
„Ryby” – pomnik (rzeźba) na Bulwarze Nadmorskim w Gdyni, 1968
„Żagle” – rzeźba plenerowa, Warszawa Wola, 1968
„Panny Nałęczowskie”, Nałęczów
„Wierzyczanka”, 1969, Park Miejski w Starogardzie Gdańskim
„Pomnik Poległych Sopocian 1939-45”, 1983

Wybrane wystawy indywidualne i zbiorowe

I Wystawa Okręgu Gdańskiego ZPAP, Politechnika Gdańska, Gdańsk, 1946
II Wystawa Okręgu Gdańskiego ZPAP, Międzynarodowe Targi Gdańskie, 1947
Wystawa Ziem Odzyskanych, Wrocław, 1948
Ogólnopolska Wystawa Plastyki, Zachęta, Warszawa, 1950, 1951, 1952, 1954
Ogólnopolska Wystawa Młodej Plastyki „Przeciw wojnie – przeciw faszyzmowi”, Arsenał, Warszawa, 1955
BWA, Sopot, 1957, 1959, 1962
II Ogólnopolska Wystawa Ceramiki i Szkła Artystycznego, Muzeum Śląskie, Wrocław, 1960
Polska Rzeźba Plenerowa, Opole, 1963, 1964
BWA, Zakopane, 1964
Zachęta, Warszawa, 1965
Ogólnopolska Wystawa Rzeźby – „Spotkania Krakowskie”, Kraków, 1967
II Triennale Rysunku, Muzeum Miasta Wrocławia, 1968
I Biennale Rzeźby w Metalu, Warszawa, 1968
XXII Festiwal Sztuk Plastycznych w Sopocie, pt. „Porównania II”, BWA Sopot, 1969
ARSENAŁ, BWA Poznań, 1971
Ogólnopolska Wystawa Rzeźby, Wrocław, 1971
Plastic und Blumen: Austellung in Berlin Treptower Park, Berlin, 1971
„Uczniowie Mariana Wnuka”, wystawa w 10. rocznicę śmierci prof. Mariana Wnuka, Zachęta, Warszawa, 1977
Monat der Bildenden. Kunst aus Gdansk. Polnisher Künstlerverband Gdansk – Gemälde – Druckgraphik – Skulpturen, Weserburg Museum für Moderne Kunst, Bremen
BWA, Sopot, 1981
VI Biennale Sztuki Gdańskiej, BWA Sopot, 1985
I a Mostra Internazionale di Scultura all’aperto; II a Mostra Internazionale della Piccola Scultura, Museo d’Arte Moderna Enzo Pagani, Castellanza-Milano, 1985
Galeria ZAR, 1995, Gdańsk
TPS „Dworek Sierakowskich” w Sopocie, 2001
Galeria Senatorska, Warszawa, 2008
Galeria „Refektarz”, Kartuzy, 2008
Galeria „Od Czasu do Czasu”, Gdynia, 2011, pt. „Człowiek i materia – w 90. rocznicę urodzin”
Galeria ARTPRODUCT, Poznań, 2012
Państwowa Galeria Sztuki, Sopot, 2017, wystawa monograficzna
Miejska Galeria Sztuki, Zakopane, 2018, pt. „Rzeźba w drewnie w twórczości polskich artystów 1918 – 2018”
Muzeum Archeologiczno-Historyczne, Grodno, 2019, pt. „Rzeźba i rysunek”
Państwowa Galeria Sztuki, Sopot, 2019, pt. „Body works”