Adam Schroeter (urodzony około 1525 roku w Żytawie, zmarły około 1572 roku, prawdopodobnie w Kieżmarku) był poetą ze Śląska.
Życiorys
Schroeter odebrał staranne wykształcenie w domu, które obejmowało naukę języków klasycznych oraz literatury antycznej. W 1547 roku rozpoczął studia na Uniwersytecie Viadrina we Frankfurcie nad Odrą, a następnie kontynuował naukę na uniwersytetach w Pradze (w elegii X dziękował Krzysztofowi Cetwizowi za wsparcie, które umożliwiło mu dalsze kształcenie) oraz w Padwie. Po pewnym czasie osiedlił się w Krakowie, gdzie w 1552 roku przez krótki okres studiował na Uniwersytecie Krakowskim. W trakcie swojego pobytu w tym mieście zwiedził kopalnię soli w Wieliczce, a następnie opisał zjazd do kopalni, jej wygląd oraz pracę górników w poemacie Salinarum Vieliciensium descriptio…, napisanym po łacinie i opublikowanym w 1553 roku w Krakowie, który później był wielokrotnie wznawiany. Poemat ten został stworzony na zlecenie Hieronima Bużeńskiego, sekretarza królewskiego i żupnika krakowskiego. W kolejnym roku (lub w 1554) udał się na dwór swojego nowego mecenasa, Olbrachta Łaskiego w Kieżmarku, gdzie na jego polecenie stworzył laboratorium alchemiczne, w którym prowadził badania przez wiele lat. Zafascynowany pracami Paracelsusa, podróżował na Węgry oraz być może do Niemiec, aby zdobyć egzemplarze jego dzieł, które, za zachętą i finansowaniem Łaskiego, przetłumaczył i wydał w Krakowie w 1569 roku.
Tworzył głównie po łacinie, pisząc panegiryki, elegie oraz epigramy, z których wiele miało treść historyczną. Dokonał także przekładów kilku prac Paracelsusa z języka niemieckiego na łacinę.
Wybrane publikacje Schroetera
- Elegiam liber unus. Item epigrammatum liber unus. Kraków: Łazarz Andrysowicz.
- De natali Jesu Christi Salvatoris nostri, carmen saphicum. Kraków.
- Salinarum Vieliciensium jucunda et vera descriptio. Kraków: Łazarz Andrysowicz, 1553. Przedrukowany jako Regni Poloniae salinarum Vielicensium descriptio… Maciej Wirzbięta, 1564; ponadto polskie tłumaczenie Feliksa Piestraka: Opis salin wielickich… Wyd. Tow. Górniczego w Krakowie, 1901.
- Solium caesareum. Quatuor virtutibus, nempe, justitia, prudentia, fortitudine, et temperantia, fulcitum. W hołdzie Romanom imperatorowi, divi Ferdinandi, pierwszemu, najwspanialszemu ojcu ojczyzny. Per Adamum Schröterum Silesium. Wiedeń: Johann II Singriener, 1558.
- Psalmus XCI in honorem Alberti a Lasco carmine saphico. Kraków: Łazarz Andrysowicz.
- Paracelsus. Archidoxae Philippi Theophrasti Paracels … ac Mysteriorum naturae scratoris et Artificis absolutissimi Libri X. Tłumaczenie na łacinę Adam Schröter. Kraków: Maciej Wirzbięta, 1569.
- Paracelsus. De Praeparationibus P. Theophrasti Paracelsi… Libri duo. Cura et industria, summaque fide et integrate ab Adamo Schrötero… Tłumaczenie z łaciny przez Adama Schrötera. Kraków: Maciej Wirzbięta, 1569.
- De fluvio Memela Lithuaniae carmen elegiacum, 1553.
Przypisy
Bibliografia
- Hajdukiewicz L., 1995-1996: Schroeter Adam. W: Polski Słownik Biograficzny, vol. 36, Romanowski A. (red), 3-4 [1].
- Maślankiewicz K., 1965: Z dziejów górnictwa solnego w Polsce. Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa, strony 112-114.
- Bugaj Roman, 1999, „Renesansowy poemat o soli kamiennej: Adam Schröter «Salinarium Vieliciensium descripto»”, Kwartalnik Historii Nauki i Techniki, tom 44, nr 2, s. 61–94.