Adam Rzeszotarski

Adam Rzeszotarski, znany także jako „Junosza”, „Sum” i „Żmija” (urodzony 6 lutego 1903 roku w Ratajach koło Kutna, zmarł 13 kwietnia 1971 roku w Ciechanowie) – rotmistrz Armii Krajowej oraz major Polskich Sił Zbrojnych. Pełnił funkcję komendanta II Rejonu Marymont w Obwodzie Żoliborz Armii Krajowej. W czasie powstania warszawskiego był dowódcą Zgrupowania „Żmija”. Był ojcem Marka Rzeszotarskiego.

Życiorys

Adam był synem ziemianina Bronisława oraz Melanii z Żeromskich. Dziadkowie ze strony ojca zostali wywłaszczeni z powodu udziału w powstaniu styczniowym. Jego ojciec utrzymywał rodzinę pracując w majątkach ziemskich. Po wybuchu I wojny światowej rodzina została ewakuowana do Petersburga, gdzie zamieszkała u rodziny zmarłego profesora Alfonsa Rzeszotarskiego. W Petersburgu Adam uczęszczał do polskiego gimnazjum, gdzie zetknął się ze skautingiem. Wiosną 1918 roku powrócił z rodzicami i trzema siostrami do Warszawy, gdzie kontynuował naukę w gimnazjum Konopczyńskiego i wstąpił do harcerstwa. W listopadzie 1918 roku brał udział w rozbrajaniu niemieckich żołnierzy.

W związku z objęciem przez ojca zarządu majątku w powiecie mławskim, rodzina przeniosła się do Ciechanowa. W 1924 roku ukończył Gimnazjum im. Zygmunta Krasińskiego. Od września 1924 do 6 listopada 1925 odbył służbę wojskową na kursie unitarnym w Szkole Podchorążych Piechoty w Warszawie. Następnie został przydzielony na staż do 11 pułku Ułanów Legionowych w Ciechanowie. W 1927 roku ukończył Oficerską Szkołę Kawalerii w Grudziądzu, awansując na podporucznika z dniem 15 sierpnia 1927. Służył w 11 pułku Ułanów Legionowych aż do 1939 roku, pełniąc kolejno funkcje dowódcy plutonu ckm, plutonu łączności, zastępcy dowódcy szwadronu oraz adiutanta pułku. Awansował na porucznika z dniem 15 sierpnia 1929, a w 1938 roku został rotmistrzem i objął funkcję oficera mobilizacyjnego pułku. 1 września 1939 roku został przydzielony do Adiutantury Naczelnego Wodza, jednak nie zdołał objąć tej funkcji, ani rozpocząć nauki w Wyższej Szkole Wojennej, do której został przyjęty.

W kampanii wrześniowej 1939 roku walczył w szeregach swojego pułku jako adiutant. 4 września odniósł ciężkie rany pod Szczukami i został przewieziony do Szpitala Ujazdowskiego w Warszawie. Po wyjściu ze szpitala powrócił do Ciechanowa, a w grudniu 1939 roku przeniósł się z rodziną do Warszawy.

Od października 1939 roku działał w konspiracji. Od 1 czerwca 1941 roku był komendantem Rejonu II Marymont Obwodu Żoliborz ZWZ-AK. Pełnił również rolę dowódcy 11 pułku ułanów w konspiracji oraz komendanta jednego z czterech oddziałów konspiracyjnej Szkoły Podchorążych. 3 maja 1944 roku awansował do stopnia majora i został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami.

Podczas powstania warszawskiego dowodził zgrupowaniem „Żmija”. Po upadku Marymontu (14 września 1944) niemieccy żołnierze zamordowali jego teściową, Marię Waliszewską, żonę Zofię oraz 14-letniego syna Jana. Po rozpoznaniu ciał zamordowanych członków rodziny, Rzeszotarski złożył dymisję, jednak po dwóch dniach, po zranieniu nowego dowódcy zgrupowania, ponownie objął dowodzenie. Po zakończeniu powstania przebywał w obozach: Stalag XI A Altengrabow, Stalag X B Sandbostel, a następnie w Oflagu X C Lübeck.

Po uwolnieniu, od 5 sierpnia 1945 roku, służył w 6 pułku pancernym „Dzieci Lwowskich” 2 Korpusu Polskiego. Mianowany majorem z dniem 3 maja 1944 roku, co zostało zweryfikowane w 1945 roku.

13 czerwca 1947 roku powrócił do Polski z przyrzeczeniem kontynuacji służby w wojsku. Mimo obietnic nie otrzymał pracy w wojsku, a zamiast tego został zatrudniony jako kierownik transportu w przedsiębiorstwie komunalnym w Warszawie, a później w Ciechanowie. Początkowo był inwigilowany, a następnie uwięziony przez UB pod sfingowanym zarzutem „przyczynienia się do powstania niedoboru finansowego”. Po opuszczeniu więzienia, uniewinniony przez sąd, pracował na niższych stanowiskach, a w 1961 roku przeszedł na rentę inwalidzką.

Zmarł w Ciechanowie i został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera A28-13-19).

Ordery i odznaczenia