Adam Rutkowski
Adam Rutkowski (właściwie Abram Rosenberg, ur. 9 stycznia 1912 w Radomiu, zm. 10 sierpnia 1987 w Paryżu) był polskim naukowcem pochodzenia żydowskiego, uznawanym za jednego z najważniejszych badaczy Holokaustu.
Życiorys
Rutkowski wywodził się z rodziny kupieckiej, a swoje rodowe nazwisko, Abram Rosenberg, zmienił wkrótce po zakończeniu II wojny światowej. W 1939 roku ukończył studia z zakresu historii na Sorbonie w Paryżu. W trakcie II wojny światowej przebywał w Związku Radzieckim, gdzie m.in. pełnił rolę redaktora w gazecie. Cała jego rodzina zginęła w latach 1941–1942, najprawdopodobniej w getcie radomskim, zamojskim lub w obozie zagłady w Treblince.
W 1946 roku, jako repatriant, powrócił do Polski i od tego momentu pracował w Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej. Od 1948 roku był związany z Żydowskim Instytutem Historycznym, a w 1951 roku współzałożył Stowarzyszenie ŻIH. Pełnił tam funkcje redaktora oraz sekretarza redakcji Biuletynu ŻIH, a w latach 60. był zastępcą dyrektora Instytutu. W 1968 roku, w wyniku antysemickiej nagonki po wydarzeniach marcowych, emigrował do Francji. W Paryżu podjął pracę jako archiwista w Centrum Badania Współczesnych Dziejów Żydów (Le Centre de documentation juive contemporaine), które później stało się częścią Muzeum Pamięci Shoah.
Adam Rutkowski został pochowany w Paryżu, a jego symboliczny grób znajduje się na żydowskim cmentarzu przy ulicy Okopowej w Warszawie.
Publikacje
W swoim dorobku miał m.in. takie prace jak Faschismus – Ghetto – Massenmord (1961), Akcja pomocy Żydom w Polsce w latach 1939-1945 (1963) oraz Listy z Litzmannstadt (1967). Był również pierwszym redaktorem Pamiętnika Dawida Rubinowicza (1960).
W latach 60. planował wspólnie z profesorem Bernardem Ber Markiem wydanie książki o pogromie żydowskim w Kielcach w 1946 roku. Niestety, z powodu śmierci profesora Marka oraz trudności w zgromadzeniu materiałów, projekt nie doszedł do skutku.
Przypisy
Bibliografia
- Marian Fuks, Adam Rutkowski, w: Polski Słownik Biograficzny, tom XXXIII, 1991
- Abram Rozenberg (Adam Rutkowski), Nekrolog w: Voice of Radom, grudzień 1987, str. 15
- Robert Zawisza, Adam Rutkowski. Szkic biograficzny, Warszawa 2006, SKN.