Adam Stanisław Puzoń (urodzony 23 września 1910 w Jaśle, zmarły 5 lipca 1975 w Sanoku) był oficerem Wojska Polskiego w II RP, kapitanem Polskich Sił Zbrojnych oraz uczestnikiem walk na zachodnim froncie podczas II wojny światowej.
Życiorys
Adam Puzoń przyszedł na świat 23 września 1910 roku w Jaśle jako syn Juliana, urzędnika kolejowego, oraz Marii z domu Lachcik. W swoim rodzinnym mieście ukończył edukację w szkole podstawowej oraz w Państwowym Gimnazjum im. Króla Stanisława Leszczyńskiego, gdzie zdał egzamin dojrzałości w latach 1930 lub 1931. Następnie podjął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, uzyskując dyplom magistra praw w 1938 roku. W latach 1932-1933 uczęszczał do Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty w Zambrowie. Mianowanie na stopień podporucznika otrzymał z datą 1 stycznia 1935 roku, zajmując 2349. miejsce w korpusie oficerów rezerwy piechoty.
W momencie wybuchu II wojny światowej brał udział w kampanii wrześniowej 1939 roku. Po klęsce polskich sił obronnych, udało mu się przedostać na Węgry, a następnie dotarł do Syrii, gdzie wstąpił do Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich, służąc w Polskich Siłach Zbrojnych od 1940 roku. W trakcie kampanii libijskiej dowodził kompanią, a w 1941 roku uczestniczył w bitwie o Tobruk. Później został przydzielony do 3 Brygady Strzelców Karpackich i brał udział w kampanii włoskiej jako dowódca 3 kompanii strzelców w 5 batalionie Strzelców Karpackich, będącym częścią 2 Brygady Strzelców Karpackich (w jego podkomendnych znajdował się również ppor. Władysław Majcher, związany z Sanokiem). Uczestniczył w bitwie o Monte Cassino, zdobywając stopień porucznika; jego postać opisał Melchior Wańkowicz w książce pt. Monte Cassino. Służbę wojskową zakończył 5 maja 1945 roku, a dowództwo Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie (w Anglii) nadało mu stopień kapitana.
Po wojnie, w 1947 roku, powrócił do Polski. Do 1956 roku pracował w przemyśle naftowym, aż do rozwiązania PGPN w Sanoku. Następnie został przeniesiony do Ekspozytury PKS w Krośnie, gdzie pełnił funkcję kierownika działu planowania i zatrudnienia. Później objął stanowisko kierownika oddziału terenowego PKS w Sanoku. Pracował również jako nauczyciel języka angielskiego w II Liceum Ogólnokształcącym im. Marii Skłodowskiej-Curie w Sanoku. W latach 1952-1953 był członkiem Komisji Oświaty i Kultury przy Miejskiej Radzie Narodowej w Sanoku. Od 1960 roku należał do Związku Bojowników o Wolność i Demokrację, wchodząc w skład oddziału w Sanoku. 23 maja 1971 roku został wybrany członkiem zarządu, a 21 października 1973 roku został zastępcą członka zarządu oddziału miejskiego, który powstał 1 stycznia 1973 roku w wyniku przekształcenia oddziału powiatowego. Był prelegentem ZBoWiD oraz członkiem koła miejskiego tej organizacji w Sanoku. W 1972 roku włączył się w prace Komisji Komunikacji Rady Miasta Sanoka. W okresie PRL początkowo był bezpartyjny, a później przystąpił do PZPR.
Jego żoną od 1948 roku była Dominika z domu Dębiec, nauczycielka, która uczyła także podczas tajnego nauczania w trakcie II wojny światowej, a potem w I LO w Sanoku (1914–1984). Mieli razem troje dzieci i zamieszkiwali przy ulicy Ignacego Daszyńskiego 7.
Adam Puzoń zmarł na białaczkę 5 lipca 1975 roku w Sanoku, a 8 lipca został pochowany na Cmentarzu Centralnym w Sanoku obok innego żołnierza PSZ na Zachodzie, Jana Kocura.
Postać Adama Puzonia została opisana przez kpt. Mariana Łozińskiego w publikacji pt. Przechodniu, powiedz Polsce… Wspomnienia z lat 1941–1945 rozpoczęte w Ahwazie, 150 km od Zatoki Perskiej z 1985 roku.
Odznaczenia
- Krzyż Walecznych (1944, za udział w bitwie pod Monte Cassino)
- Medal Zwycięstwa i Wolności 1945
- Medal Wojska – trzykrotnie (1947, za udział w kampanii włoskiej)
- Krzyż Pamiątkowy Monte Cassino (1945)
- Odznaka Grunwaldzka (1959)
- Medal Wojny 1939–1945 – Wielka Brytania (1947, za udział w kampanii włoskiej)
- Gwiazda za Wojnę 1939–1945 – Wielka Brytania (1946, za udział w kampanii włoskiej)
- Gwiazda Afryki – Wspólnota Brytyjska (1946, za udział w kampanii afrykańskiej, obronie Tobruku)
- Gwiazda Italii – Wielka Brytania (1946, za udział w kampanii włoskiej)
Przypisy
Bibliografia
Arnold Andrunik: Rozwój i działalność Związku Bojowników o Wolność i Demokrację na Ziemi Sanockiej w latach 1949-1984. Sanok: 1986, s. 1-335.
Związek Bojowników o Wolność i Demokrację. Oddział w Sanoku. Deklaracje i karty ewidencyjne członków zwyczajnych P Posadzki-Pytlik 1966-1989, AP Rzeszów – O/Sanok (zespół 659, sygn. 87). s. 1-247.
Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2004. ISBN 978-83-7188-691-1.
Do Polski przez Monte Cassino. W: Andrzej Brygidyn: Sanockie reminiscencje. Sanok: 2013, s. 29. ISBN 978-83-903080-2-9.