Adam Poniński
Adam Poniński herbu Łodzia (urodzony w 1758 lub 1759, zmarł w 1816) – książę, poseł na sejm grodzieński, kawaler orderu Virtuti Militari, uczestnik wojny polsko-rosyjskiej w 1792 roku oraz insurekcji kościuszkowskiej, a także komandor maltański (w zakonie od 1786 roku).
Życiorys
Był synem marszałka sejmu rozbiorowego Adama Ponińskiego i Józefy Lubomirskiej.
Służył w 1 Małopolskiej Brygadzie Kawalerii Narodowej. W stopniu rotmistrza brał udział w kampanii 1792, podczas której został odznaczony Krzyżem Wojskowym „Virtuti Militari”. 18 sierpnia awansował na majora. Po zwycięstwie targowiczan złożył dymisję i opuścił brygadę.
W 1794 roku aktywnie przyłączył się do insurekcji. Walczył w bitwie pod Racławicami, gdzie wyróżnił się i odniósł rany. Był organizatorem oraz dowódcą pułku strzelców pieszych. 21 kwietnia otrzymał awans na generała majora z nominacją na dowódcę 7 Dywizji, operując w Lubelskiem. Odznaczył się podczas walk pod Szczekocinami oraz w obronie Warszawy. Za potyczkę z Austriakami pod Józefowem otrzymał od Kościuszki złotą obrączkę. Niestety, wskutek opóźnienia w dostarczeniu rozkazów nie zdążył dotrzeć na czas na pole bitwy pod Maciejowicami, co doprowadziło do niesłusznych oskarżeń o zdradę i obwinianie go o porażkę. Bezskutecznie starał się o wyjaśnienie tej sytuacji w trakcie upadającego powstania. Dopiero wiele lat później został oczyszczony z zarzutów przez historyków. W załamaniu psychicznym znalazł schronienie na dworze Stanisława Szczęsnego Potockiego w Tulczynie.
Relacje pamiętnikarskie
W wspomnieniach „Teofrast polski” (1851) autorstwa Henryka Rzewuskiego (1791–1866) przedstawiany jest jako karciarz i szuler, który uprawia hazardową grę w faraona wraz z znanym awanturnikiem Ignacym Chodźkiewiczem.
Zobacz też
Przypisy
Bibliografia
Henryk Kosk: Generalicja polska, Tom 2, Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, Pruszków 2001.