Adam Poniński, książę herbu Łodzia (urodzony w 1732 roku, zmarł 23 lipca 1798 roku w Warszawie) – książę od 1774 roku, jeden z liderów konfederacji radomskiej w 1767 roku, marszałek sejmu rozbiorowego w latach 1773–1775, a także podskarbi wielki koronny od 1775 roku, kuchmistrz wielki koronny, konsyliarz Rady Nieustającej od 1776 roku, przeor polskiego przeoratu Zakonu Kawalerów Maltańskich, marszałek konfederacji z 1773 roku, która przyczyniła się do zwołania Sejmu Rozbiorowego, starosta ryczywolski oraz babimojski.
Życiorys
Pochodził z rodziny szlacheckiej, posługującej się herbem Łodzia. Był bratem Kaliksta oraz Apolonii.
W 1760 roku był posłem na sejm z województwa rawskiego. W 1764 roku pełnił funkcję marszałka sejmiku generalnego wielkopolskiego.
7 maja 1764 roku, jako poseł poznański, podpisał manifest, w którym uznał odbywający się pod nadzorem wojsk rosyjskich sejm konwokacyjny za nielegalny. W tym samym roku był konsyliarzem konfederacji Czartoryskich.
Jako poseł z województwa poznańskiego na sejm elekcyjny w 1764 roku, brał udział w wyborze Stanisława Augusta Poniatowskiego. Był również posłem z województwa kaliskiego na sejm koronacyjny w 1764 roku oraz w 1766 roku posłem na Sejm Czaplica z województwa poznańskiego. W latach 1765–1770 pełnił funkcję komisarza z rycerstwa w Komisji Wojskowej Koronnej.
W 1767 roku zorganizował w Wielkopolsce konfederację radomską, z której czerpał znaczne zyski z nieuczciwych wyroków sądowych ogłaszanych w jej imieniu. Jako poseł kaliski, 23 października 1767 roku, wszedł w skład delegacji Sejmu, powołanej pod presją posła rosyjskiego Nikołaja Repnina, w celu określenia ustroju Rzeczypospolitej. Był posłem ziemi liwskiej na Sejm Rozbiorowy w latach 1773–1775, a mandat uzyskał na sejmiku liwskim, otoczonym przez wojska rosyjskie. 18 września 1773 roku podpisał traktaty cesji ziem zagarniętych przez Rosję, Prusy i Austrię w I rozbiorze Polski.
Jako jeden z najbardziej zaufanych współpracowników ambasadora rosyjskiego Kaspra von Salderna, w 1772 roku otrzymał półroczny jurgielt w wysokości 1200 dukatów. Do 1789 roku regularnie otrzymywał pensję od ambasadora rosyjskiego Ottona Magnusa von Stackelberga w wysokości 2400 dukatów rocznie. W 1776 roku był członkiem konfederacji Andrzeja Mokronowskiego.
W trakcie przeprowadzania I rozbioru Polski, trzy rozbiorowe mocarstwa przyznały mu z wspólnej kasy, przeznaczonej na korumpowanie posłów na Sejm Rozbiorowy 1773–1775, 46 tys. czerwonych złotych na utrzymanie.
Zajmował się również grabieżą majątku rozwiązanego zakonu jezuitów, który miał być przeznaczony na działalność Komisji Edukacji Narodowej. Na Sejmie Rozbiorowym 1773–1775 został członkiem Komisji Rozdawniczej Koronnej, utworzonej do likwidacji majątku skasowanego zakonu jezuitów w Rzeczypospolitej. Zakupił podskarbiostwo wielkie koronne od Teodora Wessla. W 1778 roku był członkiem Departamentu Skarbowego Rady Nieustającej. Mimo pełnienia opłacanego urzędu, jego pasja do gier karcianych szybko doprowadziła do znacznego wzrostu długów (w 1785 roku ogłosił bankructwo) oraz do gotowości sprzedaży swoich usług politycznych każdemu, kto byłby skłonny zapłacić. W 1788 roku był członkiem konfederacji Sejmu Czteroletniego. Ostatecznie stał się płatnym agentem ambasady rosyjskiej, ściśle współpracując z przedstawicielami dyplomatycznymi Rosji – Nikołajem Repninem i Ottonem Magnusem von Stackelbergiem, za co 1 września 1790 roku został skazany przez Sejm Czteroletni na wygnanie oraz pozbawienie wszystkich tytułów. Wyrok ten został uchylony 13 maja 1793 roku przez konfederację targowicką.
W 1777 roku został wolnomularzem stopnia Chevalier de l’Orient et du Bouclier d’Or w loży Parfait Silence.
Ordery i odznaczenia
Order Orła Białego (1763). W 1790 roku order ten został mu odebrany.
Order Świętego Stanisława (1773). W 1790 roku również ten order został mu odebrany.
Zobacz też
Most Ponińskiego