Adam Papée

Adam Stanisław Papée

Adam Stanisław Papée (ur. 21 lipca 1895 we Lwowie, zm. 6 marca 1990 w Bydgoszczy) był polskim szermierzem, który zdobył dwa medale olimpijskie oraz brązowy medal na mistrzostwach świata.

Życiorys

Młodość

Pochodził z rodziny Fryderyka i Władysławy z d. Anczyc. W dzieciństwie mieszkał we Lwowie, gdzie ukończył szkołę podstawową. W 1905 roku przeniósł się z rodzicami do Krakowa. W latach 1905-1908 uczęszczał do Gimnazjum świętej Anny, a następnie do III Gimnazjum im. Sobieskiego w Krakowie, gdzie w 1914 roku zdał maturę. W latach 1918-1923 studiował na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego, uzyskując tytuł doktora.

Służba wojskowa

W sierpniu 1914 roku wstąpił do Legionów Polskich, gdzie został przydzielony do 1 pułku artylerii. Pierwsza bitwa miała miejsce w listopadzie 1914 roku pod Krzywopłotami. W 1915 roku brał udział w walkach nad Nidą, a w 1917 roku walczył nad Styrem i Stochodem. Po kryzysie przysięgowym został wcielony do Armii Austro-Węgier. W listopadzie 1918 roku wstąpił do Wojska Polskiego, a w lutym 1919 roku został zdemobilizowany. Podczas wojny polsko-bolszewickiej w stopniu podporucznika pełnił wartę w Krakowie.

Kariera sportowa

Szermierkę rozpoczął w 1908 roku, a jego pierwszym nauczycielem był olimpijczyk z Paryża, Konrad Winkler. Od 1909 roku trenował pod okiem Antoniego Bąkowskiego w Krakowskim Klubie Szermierczym. Przed 1914 rokiem osiągnął kilka sukcesów w zawodach międzyszkolnych w szabli i florecie. Po przerwie spowodowanej I wojną światową, w grudniu 1921 roku wrócił do szermierki, dołączając do AZS Kraków, w którym był aktywny do 1928 roku. Następnie, od 1929 do sierpnia 1933 roku, był zawodnikiem Legii Warszawa, a później Śląskiego Szermierczego Klubu Sportowego w Katowicach. Czterokrotnie zdobył mistrzostwo Polski we florecie i szabli (1926, 1927, 1929, 1932) oraz czterokrotnie był wicemistrzem kraju w szabli (1924) i florecie (1924, 1925, 1926). W 1932 roku przyczynił się do zdobycia drużynowego Mistrzostwa Polski w szabli przez Legię Warszawa. W 1924 roku odniósł pierwsze międzynarodowe sukcesy, zdobywając srebrne medale w drużynowych turniejach szabli i floretu. Uczestniczył w igrzyskach olimpijskich w Paryżu, eliminując się w pierwszej rundzie. W 1926 roku startował w mistrzostwach świata w Budapeszcie. W latach 1924-1936 brał udział w czterech edycjach igrzysk olimpijskich. Na igrzyskach w Amsterdamie zdobył medal w drużynie, startując z Tadeuszem Friedrichem, Kazimierzem Laskowskim, Aleksandrem Małeckim, Władysławem Segdą i Jerzym Zabielskim. W 1930 roku zdobył drużynowo brązowy medal mistrzostw świata w Liège. Na igrzyskach olimpijskich w Los Angeles w 1932 roku sięgnął po brązowy medal w drużynie, w składzie: Tadeusz Friedrich, Leszek Lubicz-Nycz, Władysław Segda oraz Marian Suski, a indywidualnie dotarł do półfinałów. W 1936 roku wystąpił na igrzyskach olimpijskich w Berlinie, gdzie zajął 4. miejsce w szabli, startując w składzie: Władysław Segda, Marian Suski, Antoni Sobik oraz Teodor Zaczyk. Po igrzyskach w Berlinie zakończył swoją karierę sportową, a ostatni raz wystąpił w 1946 roku w meczu szermierczym Polska-Czechosłowacja.

Kariera działacza

Był jednym z pionierów szermierki sportowej w Polsce, zarówno jako zawodnik, jak i działacz. W grudniu 1921 roku przyczynił się do reaktywacji sekcji szermierki w AZS Kraków, gdzie pełnił funkcję gospodarza, a następnie sekretarza pierwszego zarządu sekcji. 28 maja 1922 roku w Lwowie reprezentował AZS Kraków na zebraniu założycielskim Polskiego Związku Szermierczego. Od 28 listopada 1926 roku do 2 marca 1930 roku był prezesem tej organizacji, a do 1933 roku kapitanem sportowym związku. W 1930 roku, razem z Kazimierzem Laskowskim i Leszkiem Lubicz-Nyczem, jako pierwszy w Polsce otrzymał dyplom fechmistrza amatora. W latach 1923-1927 był sędzią szermierczym związkowym, a w latach 1930-1960 sędzią międzynarodowym. Podczas igrzysk olimpijskich w Los Angeles pełnił funkcję przewodniczącego sędziów w finale turnieju szabli. Był również działaczem Związku Polskich Związków Sportowych – Polskiego Komitetu Olimpijskiego, gdzie od 14 kwietnia 1929 roku do 30 marca 1930 roku pełnił funkcję zastępcy skarbnika, a od 16 kwietnia 1939 roku był członkiem zarządu PKOL. W 1945 roku był w grupie osób reaktywujących Polski Związek Szermierczy, a 20 października 1945 roku objął funkcję I wiceprezesa związku. Działał w komisji sędziowskiej i dyscyplinarnej oraz w kole seniorów związku szermierczego, a także angażował się w okręgowe związki w Bydgoszczy, Katowicach i Krakowie. W latach 1968-1980 był prezesem Pomorskiego Okręgowego Związku Szermierczego. Pracował jako trener w klubach AZS Kraków oraz Budowlani, a także w Gwieździe Bydgoszcz. Otrzymał wiele nagród sportowych, w tym Kalos Kagathos (1985) oraz Nagrodę im. Janusza Kusocińskiego.

II wojna światowa

W wrześniu 1939 roku ewakuował się z Warszawy do Kowla, a miesiąc później powrócił do stolicy. Pracował w Banku Gospodarstwa Krajowego, a pod pseudonimem „Gil” był aktywny w konspiracji. Podczas powstania warszawskiego walczył na odcinku Polna-Politechnika. Następnie przeniósł się z rodziną do Krakowa, gdzie podjął pracę w bankowości.

Po wojnie

W latach 1945-1949 był wicedyrektorem Banku Gospodarstwa Krajowego w Bielsku-Białej, a do końca 1954 roku pracował w przedsiębiorstwach budowlanych na terenie Krakowa. Od stycznia 1955 roku całkowicie poświęcił się sportowi, publikując wspomnienia, takie jak Na planszach czterech olimpiad (1957) oraz Na białą broń (KAW, 1987). Zmarł 6 marca 1990 roku w Bydgoszczy; pierwotnie pochowany na cmentarzu w osiedlu na Błoniach, jego prochy później przeniesiono do rodzinnego grobowca na Cmentarzu Salwatorskim (sektor SC6-B-2).

Życie prywatne

Papée był dwukrotnie żonaty: w latach 1920-1966 z Antoniną Marcinkowską (1898-1966) oraz w latach 1968-1990 z Ireną Mathey. Jego bratem był polski dyplomata Kazimierz Papée (1889-1979).