Adam Ostaszewski

Adam Jan Kanty Ostaszewski, herbu Ostoja, urodził się 22 października 1860 roku we Wzdowie, a zmarł 4 marca 1934 roku w Krakowie. Był to polski naukowiec i wynalazca, uznawany za pioniera polskiej awiacji.

Był konstruktorem lotniczym, ziemianinem, właścicielem Wzdowa oraz działaczem gospodarczym i społecznym. Ponadto, zajmował się pisarstwem, dramatopisarstwem, poezją oraz tłumaczeniem poezji. Znał ponad dwadzieścia języków obcych, stworzył język zbliżony do esperanto oraz słownik, a także uzyskał tytuł doktora prawa i filozofii.

Życiorys

Był synem Teofila Ostaszewskiego i Emmy z hr. Załuskich. Kształcił się w Krakowie, gdzie ukończył prawo i filozofię na Uniwersytecie Jagiellońskim, a także w Wiedniu, Paryżu i Berlinie.

Po śmierci ojca w 1889 roku, odziedziczył rodzinne dobra Wzdów. W dworskim parku we Wzdowie zbudował obserwatorium astronomiczne, które miało formę drewnianej budowli w kształcie walca z ruchomą kopułą dachu. Miejscowi zaczęli nazywać to miejsce „Cyrklem”.

Oprócz rysowania, malowania i rzeźbienia, latał samolotami i konstruował modele różnych pojazdów. Interesował się takimi dziedzinami jak optyka, fizyka, akustyka, hydrostatyka, elektryczność, magnetyzm, chemia, mechanika, zoologia, botanika, mineralogia, paleontologia, geologia, agrotechnika, geografia, historia, archeologia, heraldyka, muzyka, architektura, sztuka, sport oraz technika. Uprawiał również jazdę konną, szermierkę, kolarstwo i jazdę autem.

Był autorem wielu modeli samolotów, w tym płatowca z silnikiem, który nawiązywał konstrukcyjnie do maszyny braci Wright, samolotu odrzutowego oraz dwupłatowców Ost 1-3, na których latał we Francji. Dodatkowo konstruował helikoptery, modele sterowców, automat do gry w szachy oraz różne instrumenty naukowo-badawcze z zakresu fizyki, astronomii i techniki druku.

W kręgach naukowych znany był z ekscentryczności, m.in. podważając teorię budowy świata opracowaną przez Kopernika. Tadeusz Boy-Żeleński pisał o nim, że „całe życie pracował nad teorią, że słońce znajduje się w środku ziemi, zaś to, co widzimy na niebie, jest tylko jego refleksem.” Ostaszewski, wykorzystując lukę w prawie międzynarodowym, twierdził także, że każdy teren bez właściciela można zająć, przez co ogłosił się samozwańczym cesarzem Antarktydy.

Napisał m.in. „Szkice naukowo-literackie” dotyczące sztuki i archeologii oraz tłumaczył prace z różnych języków.

Wynalazki Adama Ostaszewskiego

w 1876 r. zbudował duży model sterowca oraz modele lotu mechanicznego i aerodynamicznego w Krośnie.
w 1881 r. opracował model samochodu.
w 1888 r. w Berlinie odbył swój pierwszy lot wolnym balonem z polską flagą.
w 1889 r. skonstruował silnik wybuchowy i odrzutowy, którego próby przeprowadzał w Krośnie.
w 1892 r. pionowzlot Stilbor 1, który podczas prób w Krakowie wzniósł się na wysokość 100 m.
w 1896 r. opatentował model mechaniczny sfer świata w Rosji.
w 1900 r. uzyskał patent na silnik hydrauliczny we Francji.
w 1908 r. opatentował zabawkę latającą (aeroplan) w Anglii.
w 1909 r. w Francji otrzymał patent na koncepcję „Stibora – 2”, czyli latającego pionowzlotu, oraz opracował silnik gazowy z zbiornikiem na gaz świetlny i urządzenia techniczne drukarskie.

Zobacz też

Przypisy

Bibliografia

Polski Słownik Biograficzny. T. XXIV. Warszawa-Kraków: PAN, 1979, s. 460.

Januszewski Stanisław: Leonardo ze Wzdowa. Rzeszów: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1984. ISBN 83-03-00459-X. Brak numerów stron w książce.

Chodera Janina, Kiryk Feliks (red.): Słownik biograficzny historii Polski. T. 2. Wrocław: Ossolineum, 2005. ISBN 83-04-04857-4. Brak numerów stron w książce.

Bartłomiej Kluska, Odlot Adama Ostaszewskiego, w: Mówią Wieki nr 9 / 2015, s. 38-42.

Ziemianie polscy XX wieku. Słownik biograficzny, część 11, Wydawnictwo DiG, Warszawa 2016, s. 51-56. pther.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-10-12)].

Konrad Wojciechowski, O lataniu marzyliśmy jeszcze pod zaborami, http://pzlswidnik.wp.pl.

Inwentarz rękopisów Biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu. T. 17. Wrocław: 2000, s. 106-110. ISBN 83-7095-044-2.