Adam Olbracht Przyjemski

Adam Olbracht Przyjemski, znany również jako Adam Wojciech Przyjemski (ur. 1590 – zm. 27 lipca 1644), pełnił funkcję kasztelana gnieźnieńskiego w latach 1640–1644, oboźnego koronnego (dworskiego) od 1621 do 1640, starosty kowalskiego w latach 1615–1623 oraz starosty kruszwickiego w 1618 roku. Był także dworzaninem królewskim w 1615 roku.

Życiorys

Adam Olbracht Przyjemski przyszedł na świat około 1590 roku w rodzinie szlacheckiej Przyjemskich herbu Rawicz, jako syn Andrzeja i Katarzyny z Leszczyńskich herbu Wieniawa. Jego ojciec pełnił funkcję kasztelana gnieźnieńskiego oraz marszałka nadwornego.

W 1606 roku studiował w Monachium, a następnie w 1608 roku w Dillingen i Ingolstadt.

W 1618 roku Przyjemski otrzymał lukratywne starostwo kowalskie, a w 1621 został koniuszym koronnym.

W latach 1621–1626, jako oboźny koronny (dworski), uczestniczył w wojnie ze Szwecją, walcząc w Inflantach, Prusach Królewskich oraz o deltę Wisły.

W 1640 roku został mianowany kasztelanem gnieźnieńskim, co umożliwiło mu zasiadanie w senacie Rzeczypospolitej.

Przyjemski był właścicielem znacznego majątku, w skład którego wchodziły miasta Osieczna, Miejska Górka oraz wiele wsi w powiecie krobskim. Okazał się niezwykle skutecznym administratorem. Dzięki swoim wpływom uzyskał w 1623 roku przywileje dla podupadłego miasteczka Miejska Górka, co przyczyniło się do jego odbudowy. W swoich posiadłościach osiedlał protestanckich emigrantów z Czech, Niemiec oraz Śląska, uciekających przed prześladowaniami wojny trzydziestoletniej. W 1632 roku na terenie wsi Sierakowo założył miasto Rawicz, dla którego uzyskał szereg królewskich przywilejów. Miasto zostało zaprojektowane przez wrocławskiego architekta Flandrina. W Rawiczu budowano kramy i jatki, które później były sprzedawane mieszczanom. Miasto, jako ośrodek sukienniczy, szybko się rozwijało; gdy w 1643 roku zabrakło działek pod zabudowę, Przyjemski udostępnił 137 placów na ten cel.

Był posłem województwa poznańskiego i kaliskiego na sejm w latach 1624 i 1631.

Reprezentował także województwo na sejmie koronacyjnym w 1633 roku oraz na sejmach zwyczajnych w 1635, 1637, 1638 i 1640 roku.

Przyjemski był fundatorem klasztorów franciszkańskich w Goruszkach koło Miejskiej Górki i w Osiecznej, a także kościoła św. Michała w Osieku oraz kościoła protestanckiego w Rawiczu (1639).

Adam Olbracht Przyjemski zmarł w 1644 roku i został pochowany w kościele św. Trójcy w Osiecznej. Do dzisiejszych czasów zachowały się epitafia oraz portrety trumienne Przyjemskiego i jego żony Anny Konstancji Grudzińskiej.

Życie prywatne

Adam Przyjemski był dwukrotnie żonaty. W 1618 roku poślubił Zofię Grzymułtowską, która zmarła w 1620 roku. W tym samym roku ożenił się z Anną Konstancją Grudzińską, z którą miał jedno dziecko, córkę Zofię Teresę, która wyszła za mąż za Aleksandra M. Kostkę.

Przypisy

Bibliografia

Anna Polakowska, Adam Olbracht Przyjemski [w] Wielkopolski Słownik Biograficzny, Warszawa – Poznań 1983, s. 601-602.
Tomasz Jurek: Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego w średniowieczu, cz. IV (R–S), zeszyt 2, hasło „Sierakowo”. Poznań: Wydawnictwo PTPN, 2003, s. 407–410.