Adam Rafał Nowosilski (ur. 24 października 1859 w majątku Kaśkiewicze, zm. 1942) – tytularny generał brygady Wojska Polskiego.
Życiorys
Adam Rafał Nowosilski przyszedł na świat 24 października 1859 roku w majątku Kaśkiewicze, w powiecie oszmiańskim, w rodzinie szlacheckiej, której przedstawicielami byli Franciszek i Wincentyna. W latach 1871–1877 uczęszczał do 1 Petersburgskiego Gimnazjum Wojskowego (ros. 1-я Санкт-Петербургская военная гимназия), które 22 lipca 1882 roku przekształcono w 1 Korpus Kadetów. 1 września 1877 roku rozpoczął służbę w Armii Imperium Rosyjskiego jako słuchacz 2 Konstantynowskiej Szkoły Wojskowej (ros. 2-е военное Константиновское училище). Dwa lata później ukończył tę szkołę jako prymus, awansując na podporucznika z datą starszeństwa 8 sierpnia 1879 roku, a następnie został przydzielony do Wołyńskiego Pułku Gwardii w Warszawie (ros. лейб-гвардии Волынский полк). W ewidencji rosyjskiej armii był zarejestrowany jako Adam-Rafał Francewicz Nowosilski (Адам-Рафаэль Францевич Новосильский). W 1883 roku, podczas rozmowy w kasynie oficerskim, wyraził poparcie dla studentów polskich, co spotkało się z dezaprobatą ze strony kuratora Warszawskiego Okręgu Szkolnego, Aleksandra Apuchtina, znanego z wprowadzenia zrusyfikowanego systemu szkolnictwa w Królestwie Polskim. To zachowanie zostało uznane za nieodpowiednie dla oficera Gwardii, co doprowadziło do przeniesienia Nowosilskiego do 115 Wiaziemskiego Pułku Piechoty w Rydze. W międzyczasie awansował na chorążego gwardii (ros. Прапорщик гвардии) z datą starszeństwa 16 września 1880 roku oraz na porucznika (ros. Поручик) z datą starszeństwa 29 lipca 1883 roku. Przez ponad szesnaście lat dowodził kompanią, a następnie przez kolejne sześć lat batalionem. Na stopień sztabskapitana (ros. Штабс-Капитан) awansował 15 maja 1887 roku, na kapitana (ros. Капитан) 15 marca 1894 roku, a na podpułkownika (ros. Подполковник) 26 lutego 1905 roku. 1 stycznia 1909 roku służył w 177 Izborskim Pułku Piechoty (ros. 177-й пехотный Изборский полк), który był częścią I Brygady 45 Dywizji Piechoty, stacjonującej w Rydze. Stopień pułkownika (Полковник) uzyskał z datą starszeństwa 6 grudnia 1910 roku. W 1914 roku był w służbie w 161 Aleksandropolskim Pułku Piechoty (ros. 161-й пехотный Александропольский полк), który wchodził w skład I Brygady 41 Dywizji Piechoty i stacjonował w Kazaniu. W tym samym roku, podczas mobilizacji, objął dowództwo 94 Zapasowego Pułku Piechoty (ros. 94-й пехотный запасный полк) w Kazaniu (Kazański Okręg Wojskowy). 24 czerwca 1915 roku został pomocnikiem dyżurnego generała sztabu 10 Armii.
23 stycznia 1919 roku został przydzielony do Stacji Zbornej Oficerów w Warszawie. 20 maja 1919 roku dołączył do Wojska Polskiego, zachowując stopień pułkownika, z zaliczeniem do I Rezerwy armii oraz powołaniem do czynnej służby na czas wojny, aż do momentu demobilizacji. 14 stycznia 1920 roku przeszedł do Powiatowej Komendy Uzupełnień w Bydgoszczy na stanowisko komendanta. Od 30 kwietnia 1919 roku pełnił tymczasowo obowiązki komendanta Powiatowej Komendy Uzupełnień 2 Pułku Piechoty Legionów w Piotrkowie.
6 lipca 1920 roku objął funkcję komendanta Powiatowej Komendy Uzupełnień 4 Pułku Piechoty Legionów w Kielcach. 14 października 1920 roku został zatwierdzony w stopniu pułkownika w piechocie, z datą 1 kwietnia 1920 roku, w grupie oficerów z byłych Korpusów Wschodnich oraz byłej armii rosyjskiej. 18 lutego 1921 roku przekazał obowiązki komendanta PKU 4 pp Leg. pułkownikowi Karolowi Blok. 1 maja 1921 roku został przeniesiony w stan spoczynku, w stopniu pułkownika piechoty, z prawem noszenia munduru.
26 października 1923 roku Prezydent RP Stanisław Wojciechowski nadał mu tytularny stopień generała brygady. Po zakończeniu kariery wojskowej mieszkał najpierw w Kielcach, a następnie w Warszawie. Zmarł i został pochowany na cmentarzu Powązki Wojskowe w Warszawie (kwatera A10-4-8/9).
Generał Nowosilski był żonaty z Marią Wiktorią Jankowską, z którą miał dwoje dzieci: Jadwigę (ur. 1900) oraz Leona Mikołaja Korwin-Nowosilskiego (1898-1967), podpułkownika dyplomowanego artylerii.
Ordery i odznaczenia
- Order św. Stanisława kl. 2 – 1901
- Order św. Anny kl. 2 – 1907
- Order św. Anny kl. 3 – 1894
- Order św. Włodzimierza kl. 3 – 7 października 1915
- Order św. Włodzimierza kl. 4 – 18 lutego 1914
Przypisy
Bibliografia
- Rozkazy Dowództwa Okręgu Generalnego „Kielce”. [dostęp 2018-05-08].
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, 1934. [dostęp 2016-06-11].
- Witold Jarno: Okręg Generalny Nr III Kielce w latach 1918-1921. Łódź: Wydawnictwo „Ibidem”, 2003. ISBN 83-88679-31-7.
- Piotr Stawecki: Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918-1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 83-11-08262-6.
- Alexey Likhotvorik: Адам-Рафаэль Францевич Новосильский. Armia rosyjska w wielkiej wojnie, 2017. [dostęp 2018-10-31]. (ros.).