Adam R. Noworyta (ur. 10 lipca 1892 w Dolinie, zm. 27 listopada 1980 w Krakowie) był polskim kompozytorem, pianistą, pedagogiem oraz dyrektorem fabryki pianin i fortepianów w Brzegu.
Życiorys
Był synem Józefa Aleksandra Noworyty i Emmy Antoniny z domu Czerny (1853-1935). Miał rodzeństwo, w tym architektów: Jana (1877-ok. 1950), Władysława (ur. 1882) i Tadeusza (ur. 1894), inżyniera kolejnictwa Józefa (1878-1935), fotografa i filmowca Stanisława (1880-1963), a także siostry Zofię Jadwigę Schneider (Sznajder, ur. 1884), Jadwigę (1886-1886), Marię Stenzel (1887-1968) oraz Romana (1887-1911).
Po śmierci ojca, czteroletni Adam wraz z matką i rodzeństwem przeniósł się do Lwowa. W 1904 roku został przyjęty do klasy Ib C.K. II Szkoły Realnej we Lwowie, gdzie nauczano w języku polskim. Po siedmiu latach uzyskał świadectwo dojrzałości, a jesienią 1911 roku rozpoczął naukę w Akademii Handlowej. Po roku przeniósł się na Politechnikę Lwowską, równocześnie ucząc się gry na fortepianie oraz podejmując studia muzyczne w Lwowskim Konserwatorium.
Po wybuchu I Wojny Światowej zgłosił się do Legionu Wschodniego. W wrześniu 1914 roku został przeniesiony do Mszany Dolnej, a w październiku tego samego roku odniósł rany, po czym został oddelegowany do oddziału automobilowego II Brygady Legionów Polskich. W roku 1915 trzykrotnie trafił do szpitali (w Rijece, Nowym Targu i Zakopanem), a w październiku został zwolniony z wojskowej służby z powodu złego stanu zdrowia.
5 września 1915 roku poślubił Julię Béze (1895-1943), córkę krakowskich kupców, którzy przekazali młodej parze sklep z pamiątkami w Zakopanem. Adam kontynuował swoją działalność muzyczną, komponując koncerty na fortepian i skrzypce, a także rzeźbiąc w drewnie i metalu. Przetrwał jedynie film z 1932 roku pt. Biały ślad w reżyserii Adama Krzeptowskiego, do którego Noworyta skomponował muzykę. W listopadzie 1940 roku rodzina Noworytów, wysiedlona z Zakopanego, przeniosła się do Nowego Sącza i Szczawnicy. Po śmierci żony w 1945 roku, Adam wyjechał na ziemie odzyskane.
W ciągu swojego 53-letniego życia zdobył również umiejętności w zakresie naprawy i strojenia fortepianów oraz pianin.
Polska administracja powiatowa w Brzegu w dniu 1 lipca 1945 roku powierzyła mu stanowisko dyrektora Fabryki Fortepianów. Już rok później fabryka zaczęła przynosić niewielkie zyski, remontując zniszczone pianina i fortepiany różnych producentów, a w ciągu następnych dwóch lat stała się dobrze prosperującym przedsiębiorstwem. Adam Noworyta, razem z innymi osobami, założył w Brzegu szkołę muzyczną oraz Towarzystwo Muzyczne. Zajęcia odbywały się w budynkach fabrycznych, a pierwszym dyrektorem szkoły, od 1 listopada 1946 roku, został właśnie Adam Noworyta. Na Wystawie Ziem Odzyskanych we Wrocławiu fabryka zaprezentowała pianino oraz dwa fortepiany Polonus, które zostały wykonane na zamówienie Zjednoczonych Zakładów Przemysłu Muzycznego w Warszawie na początku 1948 roku. Niestety, po zakończeniu wystawy podjęto decyzję o likwidacji fabryki i przekazaniu jej majątku Fabryce Pianin i Fortepianów w Legnicy. Fabryka, która jako pierwsza po wojnie wyprodukowała fortepiany, przestała istnieć w połowie 1949 roku. Adam Noworyta został zatrudniony jako dyrektor techniczny w legnickiej fabryce, jednak 10 lipca 1950 roku zrezygnował i, na własną prośbę, przeniósł się do Wrocławia, później wrócił do Brzegu, a ostatecznie osiedlił się w Krakowie. Ożenił się z Marianną Sobolewską i niedługo potem przeszedł na emeryturę.
Zmarł 27 listopada 1980 roku i został pochowany na cmentarzu przy Rakowickiej w Krakowie, obok swojej żony Marianny.
Miał troje dzieci: Roberta Andrzeja (ur. 1916), Zofię Julię (ur. 1918) oraz Andrzeja Romana (ur. 1919).
Odznaczenia
W uznaniu za walkę w Legionach Polskich Adam Noworyta otrzymał w 1937 roku Medal Niepodległości.