Adam Nieniewski

Adam Nieniewski (urodzony 19 maja 1886 w Zawadach k. Błaszek, zmarły 25 kwietnia 1947 w Olsztynie) był pułkownikiem dyplomowanym kawalerii w Wojska Polskiego, brał udział w walkach o niepodległość Polski podczas I wojny światowej oraz w wojnie z bolszewikami. Otrzymał Order Virtuti Militari.

Życiorys

Urodził się 19 maja 1886 w Zawadach w rodzinie Stanisława Nieniewskiego, ziemianina oraz powstańca z 1863 roku, i Haliny z Wybickich, wnuczki Józefa Wybickiego. Jego wuj, Apoloniusz Nieniewski, był architektem. Rodzina Nieniewskich posługiwała się herbem Nałęcz.

Edukację rozpoczął w 1897 roku w Wojskowej Niższej Szkole Realnej w Koszycach, a następnie kontynuował w Wojskowej Wyższej Szkole Realnej w Hranicach do 1904 roku. W latach 1904-1907 uczęszczał do Terezjańskiej Akademii Wojskowej w Wiener Neustadt, a po jej ukończeniu został wcielony do Galicyjskiego Pułku Ułanów Cesarza Józefa II Nr 6 w Rzeszowie, gdzie na początku pełnił funkcję komendanta plutonu, a później szwadronu. W latach 1908-1910 ukończył dwa siedmiomiesięczne kursy kawalerii w Tarnowie i Rzeszowie. Od 1 października 1911 do 25 lipca 1914 był słuchaczem Szkoły Wojennej w Wiedniu.

Po wybuchu I wojny światowej pracował w austriackiej Kwaterze Głównej, w dowództwie 1 Armii, Ministerstwie Wojny oraz w 55 Dywizji Piechoty i 130 Brygadzie Górskiej, pełniąc funkcje szefa sztabu. 23 maja 1916 roku został przydzielony do komendy Legionów Polskich jako zastępca szefa sztabu. W c. i k. Armii awansował na kolejne stopnie w korpusie oficerów kawalerii: porucznika (1 września 1906), nadporucznika (1 listopada 1912), rotmistrza (1 września 1915) i majora (1 września 1916).

Po kryzysie przysięgowym objął stanowisko szefa sztabu Komendy Polskiego Korpusu Posiłkowego. Po bitwie z Austriakami pod Rarańczą (noc z 15 na 16 lutego 1918) został internowany (6 marca) i umieszczony w więzieniu w Marmaros-Sziget. 10 października został zwolniony z więzienia i skierowany do służby w Wojsku Polskim wraz z innymi oficerami, w tym Romanem Góreckim i Włodzimierzem Zagórskim.

8 listopada 1918 roku dołączył do Wojska Polskiego z byłego Polskiego Korpusu Posiłkowego, zachowując stopień majora, a następnie został przydzielony do Sztabu Generalnego, gdzie objął funkcję II zastępcy szefa.

Od 17 czerwca 1919 pełnił rolę szefa sztabu generała J. Hallera, a od 1 września 1919 był szefem sztabu Frontu Południowo-Zachodniego (Front Śląski i Front Cieszyński). Pełnił również funkcję szefa sztabu Frontu Pomorskiego od 19 października 1919 do 31 marca 1920, następnie szefa sztabu 1 Armii od 1 kwietnia do maja 1920 oraz szefa sztabu 1 Dywizji Litewsko-Białoruskiej. Dowodził 5 Pułkiem Strzelców Konnych Wielkopolskich od 6 lipca do 1 sierpnia 1920 roku.

Od 16 sierpnia do 24 grudnia 1920 roku kierował 4 Brygadą Jazdy, a w okresie od 26 sierpnia do 8 października 1920 był dowódcą grupy operacyjnej noszącej jego imię. W grudniu 1920 roku został skierowany na kurs wyższych dowódców. 10 stycznia 1921 roku został mianowany na stopień pułkownika w kawalerii, w grupie oficerów byłej armii generała Hallera. Od stycznia do maja 1921 roku pozostawał w dyspozycji szefa Sztabu Generalnego. 18 maja 1921 roku objął dowództwo VII Brygady Piechoty. 1 czerwca 1921 roku został kierownikiem Kwatery attaché przy szefie Sztabu Generalnego, a jego oddziałem macierzystym był Oddział V Sztabu Generalnego. 25 września 1921 roku mianowano go dowódcą piechoty dywizyjnej 10 Dywizji Piechoty w Łodzi. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu pułkownika z datą 1 czerwca 1919 i 34. lokatą w korpusie oficerów jazdy (od 1924 roku – kawalerii). W sierpniu 1923 roku objął dowództwo piechoty dywizyjnej 7 Dywizji Piechoty w Częstochowie. Od 11 kwietnia 1925 roku był „czasowo odkomenderowany” do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie jako zastępca komendanta. 1 listopada 1925 roku powrócił na poprzednie stanowisko dowódcy piechoty dywizyjnej 7 DP. W międzyczasie, od 12 kwietnia do 12 lipca 1926 roku, był kierownikiem Kursu oficerów sztabowych kawalerii w Grudziądzu. 31 stycznia 1928 roku przeszedł w stan spoczynku.

Na emeryturze osiedlił się w majątku ziemskim w Chorzenicach k. Częstochowy. W 1940 roku został zmuszony przez Niemców do opuszczenia swojego majątku i zamieszkał w Kłomnicach. Po wojnie zgłosił się do marszałka Żymierskiego i uzyskał przydział do Wojska Polskiego. Od 5 kwietnia do 3 listopada 1945 roku pełnił funkcję dowódcy Okręgu Wojskowego „Poznań”, a następnie został zwolniony z czynnej służby. Osiadł w Olsztynie, gdzie zmarł 25 kwietnia 1947 roku. Został pochowany na cmentarzu we Wróblewie k. Sieradza.

24 czerwca 1922 roku poślubił Janinę z Reszków (1891–1969), córkę Edwarda Reszke, znanego śpiewaka operowego. Świadkiem na ich ślubie był Józef Haller. W 1927 roku na świat przyszła ich córka Halina, która później wyszła za mąż za Andrzeja Donimirskiego.

Uwagi

Ordery i odznaczenia

Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 5263 – 21 marca 1922

Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski – 31 grudnia 1923

Krzyż Walecznych (czterokrotnie, po raz pierwszy w 1921 roku w zamian za otrzymaną wstążeczkę biało-amarantową byłej armii generała Hallera)

Kawaler Legii Honorowej

Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918-1921 „Polska Swemu Obrońcy”

Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości

W czasie służby w c. i k. Armii odznaczony:

Krzyż Zasługi Wojskowej 3 klasy z dekoracją wojenną i mieczami (dwukrotnie),
Srebrny Medal Zasługi Wojskowej na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej,
Brązowy Medal Zasługi Wojskowej z mieczami na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej,
Krzyż Jubileuszowy Wojskowy.

Przypisy

Bibliografia

Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1908. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1907. (niem.).

Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1918. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, 1918. (niem.).

Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917). Komenda Legionów Polskich, 1917.

Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2021-01-07].

Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r.. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.

Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.

Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.

Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.

Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.

Mieczysław Cieplewicz: Nieniewski Adam (1886–1947). W: Polski Słownik Biograficzny. T. XXIII. Polska Akademia Nauk, 1978.

Encyklopedia Wojskowa. Otton Laskowski (red.). T. V: Lehwaldt – Obrączka kostna. Warszawa: Towarzystwo Wiedzy Wojskowej i Wojskowy Instytut Naukowo-Oświatowy, 1935.

Stanisław Łoza: Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938.