Adam Niedoba
Adam Niedoba (10 lipca 1906, Nawsiu – 14 sierpnia 1972, Wisła) był polskim nauczycielem, działaczem społecznym i kulturalnym oraz regionalistą. Był bratem Władysława Niedoby, znanego zaolziańskiego „Jury spod Grónia”.
Życiorys
Urodził się jako syn Ewy z domu Sikora oraz Pawła Niedoby, gazdy z Nawsiu. Po ukończeniu szkoły ludowej w rodzinnym miasteczku, kontynuował naukę w szkole wydziałowej w Cieszynie, a następnie w polskim seminarium nauczycielskim, które ukończył w 1927 roku. Jego pierwsze miejsce pracy jako nauczyciel znajdowało się w Skrzyszowie, w pobliżu Wodzisławia. Ze względu na swoje pasje, prowadził tam chór młodzieżowy oraz organizował amatorskie przedstawienia teatralne.
W dniu 30 sierpnia 1939 roku został zmobilizowany do Wojska Polskiego jako dowódca plutonu, a wkrótce potem ranny w pierwszych dniach konfliktu. Po hospitalizacji w Krakowie, wrócił do Nawsiu, gdzie w grudniu tego samego roku ożenił się z Janiną Studzińską, również nauczycielką. W kwietniu 1940 roku został aresztowany przez gestapo i osadzony w obozie koncentracyjnym w Dachau. Został zwolniony z powodu choroby oraz ogólnego wyczerpania, po czym wrócił do Nawsia, skąd udało mu się uciec przed kolejnym aresztowaniem. Do końca wojny pozostawał w ukryciu w Krakowie.
W 1945 roku Niedoba powrócił na Śląsk Cieszyński, a następnie osiedlił się w Wiśle, gdzie rozpoczął organizację szkoły podstawowej w Głębcach oraz podobnej placówki w osiedlu na Małym Stożku, która była wówczas najwyżej położoną szkołą w polskich Beskidach. W Głębcach, gdzie później sprawował funkcję dyrektora, szczególną uwagę przykładał do wychowania fizycznego młodzieży oraz jej wszechstronnego rozwoju kulturalnego. Zorganizował amatorski zespół teatralny, a w 1950 roku założył zespół regionalny „Wisła”, którym kierował przez następne 20 lat. Tworzył programy, pisał teksty, komponował muzykę i układał choreografię. Wśród jego dzieł znajdują się m.in. widowiska artystyczne takie jak Fojtów Michoł, Złamana granica, Raubczyk, Razem, zespół oraz gromada. Pod koniec lat 60. skomponował wzruszającą pieśń „Szumi jawor”, do której słowa napisał jego syn Andrzej. Utwór ten szybko stał się nieoficjalnym hymnem wszystkich górali śląskich. Niedoba współpracował również z chórem kościelnym parafii ewangelicko-augsburskiej w Wiśle.
W związku z pogarszającym się stanem zdrowia w 1971 roku, Adam Niedoba zakończył działalność z zespołem. Zmarł i został pochowany na cmentarzu ewangelickim „Na Groniczku” w Wiśle.
Bibliografia
Golec Józef, Bojda Stefania: Niedoba Adam, w: Słownik biograficzny Ziemi Cieszyńskiej, tom 1, Cieszyn 1993, s. 203, ISBN 83-901-007-0-7.