Adam Mularczyk (ur. 13 stycznia 1923 w Krakowie, zm. 12 czerwca 1996 w Filadelfii) był polskim aktorem oraz reżyserem teatralnym.
Życiorys
Urodził się w Krakowie 13 stycznia 1923 roku. W wieku sześciu lat zaczynał organizować w swoim domu przedstawienia, w których sam występował. W wieku 13 lat w jego szkole podstawowej powstał teatrzyk im. Jadwigi Smosarskiej. W tym samym czasie po raz pierwszy znalazł się na scenie, występując z chórem Dzieci Krakowskich w operze Carmen G. Bizeta, która miała miejsce w Teatrze im. Juliusza Słowackiego w Krakowie. W latach 1940-1945 uczęszczał do podziemnej Szkoły Dramatycznej w Krakowie, gdzie uczył się pod okiem takich mistrzów jak Juliusz Osterwa, Maria Dulęba i Janusz Warnecki. W 1940 roku, z pomocą teatrologów, w tym Wiesława Goreckiego, Wiktora Bujańskiego i Tadeusza Kudlińskiego, założył konspiracyjny Krakowski Teatr Podziemny, który zrealizował 16 spektakli, w tym 8 premier. Wśród współpracowników znaleźli się m.in. Wiktor Biegański, Marian Cebulski, Marian Friedman, Tadeusz Kwiatkowski, Juliusz Kydryński, Jerzy Merunowicz, Halina Mikołajska, Ewa Pachońska, Jerzy Passendorfer, Halina Romanowska, Wiktor Sadecki, Stanisław Zaczyk i Irena Stelmachówna. Po wojnie, po przyjęciu do utworzonego Studia Teatr Stary w Krakowie, w sezonie 1945/46 dołączył do zespołu Starego Teatru. W 1946 roku, po zdaniu aktorskiego egzaminu eksternistycznego, został członkiem Związku Artystów Scen Polskich.
W 1947 roku, wspólnie z Januszem Warneckim, przeniósł się do Warszawy, gdzie występował na scenach takich jak Teatr Muzyczny Domu Wojska Polskiego (gdzie odniósł duży sukces jako Żołnierz Królowej Madagaskaru w adaptacji Juliana Tuwima), Teatr Współczesny, Teatr Nowy (1947-1953), Teatr Narodowy (1954-1971) oraz Teatr Polski (1971-1974). Był doceniany za swoje role, w tym Chudogęby w Wieczorze Trzech Króli Szekspira, Bazylego w Weselu Figara Beaumarchaisa oraz Prologusa, Judasza i Jandrasa w Historyji o Chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim Mikołaja z Wilkowiecka.
19 stycznia 1955 roku, na wniosek Ministra Kultury i Sztuki, został odznaczony Medalem 10-lecia Polski Ludowej.
Ogólnopolską popularność zyskał dzięki rolom w filmach, takim jak taksówkarz w Nie lubię poniedziałku (1971) oraz malarz Bogdan Adamiec w Poszukiwany, poszukiwana (1972). Uznanie przyniosła mu także rola Lucky′ego w sztuce Czekając na Godota Samuela Becketta, wystawianej w 1957 roku w Teatrze Współczesnym. Występował również w radiowym Teatrzyku Eterek Jeremiego Przybory, gdzie grał profesora Pęduszkę.
Był przez wiele lat wykładowcą w Metropolitalnym Seminarium w Warszawie oraz w zakonie paulinów, gdzie nauczał sztuki wystąpień publicznych. Zorganizował i prowadził teatr studencki w Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie oraz teatr uczniowski w Gimnazjum Św. Augustyna. Wśród jego uczniów był Jerzy Popiełuszko. W 1973 roku władze Polski Ludowej uznały go za wroga ludu, co skłoniło go do opuszczenia kraju wraz z żoną i synem, osiedlając się w Filadelfii. Z powodu bariery językowej nie mógł kontynuować kariery aktorskiej, ale w ramach działalności społecznej założył Polski Teatr Dramatyczny w Filadelfii, który zrealizował entuzjastycznie przyjętą Niespodziankę Karola Huberta Rostworowskiego, jednak z powodu braku funduszy teatr szybko zakończył działalność. Brał też udział w tworzeniu pierwszej polskiej stacji telewizyjnej w Filadelfii. W 1996 roku podjął próbę reaktywacji teatru, przygotowując premierę Werbla domowego Jana Kantego Gregorowicza, ale zmarł 12 czerwca tego samego roku w Filadelfii, podczas przygotowań do premiery. Został pochowany w Narodowym Sanktuarium Matki Bożej Częstochowskiej w Doylestown, zwanym amerykańską Częstochową. Po jego śmierci Zofia Wróblewska-Mularczyk postanowiła kontynuować działalność teatru, zapraszając do współpracy m.in. aktora Witolda Sadowego, i razem wystawili Werbel domowy oraz inne sztuki, takie jak Grube ryby Michała Bałuckiego czy Porwanie Sabinek w adaptacji Juliana Tuwima.
W 1996 roku, zgodnie z wolą męża, Zofia Wróblewska-Mularczyk ufundowała nagrodę w wysokości tysiąca dolarów dla najlepszego studenta lub studentki trzeciego roku Wydziału Aktorskiego Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie.
Filmografia
Sprawa do załatwienia (1953) jako kibic na meczu bokserskim
Żołnierz zwycięstwa (1953) jako rozstrzeliwany w czasie wojny domowej w Hiszpanii
Kariera (1954) jako Kazimierz Rosiak, gospodarz Karwowskiego
Godziny nadziei (1955) jako stary Włoch
Warszawska Syrena (1956) jako kupiec Niedolas
Król Maciuś I (1957) jako król Stary
Kalosze szczęścia (1958) jako Pietrzak, karawaniarz w Monachium
Ósmy dzień tygodnia (1958) jako bandzior z ulicy, na której mieszkają Waliccy
Zadzwońcie do mojej żony (1958) jako kapitan motorówki
Zamach (1958) jako pan Józef, mechanik samochodowy
Tysiąc talarów (1959) jako bandyta
Ostrożnie Yeti (1960) jako złodziej „niezłego” obrazu
Dwaj panowie N (1961) jako Grzegorz, kolega Kazimierza Dziewanowicza z archiwum hipoteki
Milczące ślady (1961) jako Wacław Szyndzielorz, członek oddziału „Pioruna”
Złoto (1961) jako mężczyzna przy barze
Drugi brzeg (1962) jako więzień kryminalny „Rączka”
Skąpani w ogniu (1963) jako Witoch
Popioły (1965) jako stary Żyd w Wygnance
Tomek i pies (1965) jako pracownik schroniska (odc. 6)
Pieczone gołąbki (1966) jako majster Wierzchowski
Wojna domowa (1966) jako cykliniarz Adaś (odc. 14)
Akcja Brutus (1970) jako porucznik Mikołaj Lewicki, kontakt Niwińskiego
Album polski (1970) jako kolejarz
Lokis. Rękopis profesora Wittembacha (1970)
Milion za Laurę (1971) jako handlarz na bazarze, znajomy Bulaka
Nie lubię poniedziałku (1971) jako taksówkarz
Seksolatki (1971) jako aptekarz Bronisław
Poszukiwany, poszukiwana (1972) jako malarz Bogdan Adamiec
Spektakle Teatru TV
Makbet (1959)
Różaniec z granatów (1959)
Zdemaskowanie Blanco Posneta (1959)
Mężczyzna w damskim kapeluszu (1960)
Śluby powszednie (1960) jako Skrzypek Gordonek
Weekend w pensjonacie Cyprys (1960) jako Foxe
Don Alvares albo niesforna w miłości kompanija (1961)
Mistrz Pathelin (1961)
Pan Pickwick w tarapatach (1961)
Ta trzecia (1961) jako Poterkiewicz
Noc w oberży (1962)
Akcja Lucy (1963)
Kordian (1963) jako Wariat I
Don Juan czyli kamienny gość (1964)
Kwatery (1964) jako Poczwara
Kapitan z Koepenick (1965)
Zabawa jak nigdy (1965)
Szwejk na tyłach (1966)
Grube ryby (1968) jako Służący Filip
Mężowi biada (1968) jako Luśniak
Baron Munchhausen (1969) jako Człowiek z wózkiem
Epilog norymberski (1969) jako Więzień obozu w Treblince, świadek oskarżenia
Gniewko, syn rybaka (1969) jako Bartnik – cz. 4
Żaglowce, białe żaglowce (1970) jako Woźny
12 krzeseł (1972) – cz. 1
Morderstwo o północy (1972) jako Ogrodnik
Przeklęte podwórze (1972) jako Ormianin
Przypisy
Linki zewnętrzne
Adam Mularczyk w bazie IMDb (ang.)
Adam Mularczyk w bazie Filmweb
Adam Mularczyk w bazie filmpolski.pl
Adam Mularczyk na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
Adam Mularczyk, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2021-04-09].