Adam Mirecki

Adam Mirecki, znany jako Adaś (ur. 9 stycznia 1909 w Ulanowie, zm. 24 października 1952 w Warszawie) – był członkiem Związku Akademickiego Młodzież Wszechpolska oraz Stronnictwa Narodowego, a także Narodowej Organizacji Wojskowej i Armii Krajowej.

Okres przedwojenny

Był synem Dominika oraz Pauliny z domu Ścisłowskiej, a także bratem Bronisława, Kazimierza, Leona i Marii. Uczył się w Państwowym Gimnazjum w Nisku, a następnie kontynuował naukę w Prywatnym Gimnazjum w Borszczowie, gdzie w 1931 roku zdał maturę. Od września 1932 do lipca 1933 odbył obowiązkową służbę wojskową w Dywizyjnym Kursie Podchorążych Piechoty Rezerwy przy 17. pułku piechoty w Rzeszowie, kończąc ją w stopniu kaprala podchorążego rezerwy. Następnie rozpoczął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, które jednak przerwał, angażując się w działalność narodową. Wstąpił do Młodzieży Wszechpolskiej oraz Stronnictwa Narodowego. Po przerwaniu studiów podjął pracę jako urzędnik samorządowy w Nisku, a 1 stycznia 1936 roku awansował do stopnia podporucznika rezerwy. W listopadzie i grudniu 1938 roku brał udział w akcji zajmowania Zaolzia w ramach 24. pułku ułanów.

Okres wojny

W trakcie wojny obronnej w 1939 roku dowodził plutonem, a później kompanią w 3. pułku piechoty Legionów, który wchodził w skład 2. Dywizji Piechoty Legionów. Został wzięty do niewoli przez Niemców, jednak zdołał uciec i wrócić do Niska. W listopadzie 1939 roku, na skutek donosu lokalnych Ukraińców, został aresztowany przez Niemców, lecz 11 stycznia 1940 roku uciekł z transportu do obozu koncentracyjnego. Wiosną 1940 roku został mianowany komendantem NOW w powiecie kolbuszowskim, być może jednocześnie pełniąc funkcję w komendzie Okręgu Rzeszowskiego. W listopadzie 1940 roku ponownie aresztowano go, a po ucieczce z więzienia w twierdzy Przemyśl przez krótki czas przebywał w Jarosławiu i Tryńczy.

W połowie 1941 roku objął stanowisko komendanta Okręgu Lubelskiego NOW. W listopadzie 1942 roku, podczas łapanki w Lublinie, został trzeci raz aresztowany, ale ponownie udało mu się uciec z transportu do obozu. Krótko był członkiem KG NOW, a w czerwcu 1943 roku został komendantem Okręgu Lwowskiego NOW. Po scaleniu NOW z AK, stał się oficerem organizacyjnym ds. partyzantki w komendzie Okręgu AK Lwów. Pod koniec lipca 1943 roku został aresztowany po raz czwarty, lecz i tym razem udało mu się zbiec. Ostatecznie aresztowano go w grudniu 1943 roku w Nisku, gdy wracał z odprawy komendantów okręgów w Warszawie. Przebywał w różnych więzieniach (m.in. w Tarnowie i Krakowie) oraz w obozach koncentracyjnych (np. w Bergen-Belsen). 15 kwietnia 1945 roku został uwolniony przez wojska angielskie.

Okres powojenny

W listopadzie 1945 roku powrócił do Polski, natychmiast angażując się w konspiracyjną działalność przeciwko komunistom. Jednak już w grudniu, zagrożony aresztowaniem przez UB, opuścił kraj z kilkunastoma działaczami narodowymi, przebywając przez Czechosłowację do zachodnich Niemiec. W maju 1946 roku wrócił do Polski jako kurier SN. 17 lipca został aresztowany przez UB i wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Warszawie z 23 maja 1947 roku skazany na 6 lat więzienia, co w wyniku amnestii zostało złagodzone do 3 lat. 17 lipca 1949 roku wyszedł na wolność z więzienia we Wronkach i rozpoczął studia prawnicze na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Został ponownie aresztowany 5 grudnia 1951 roku w związku z tzw. „sprawą Bergu”. Wyrokiem WSR w Warszawie, pod przewodnictwem ppłka Mieczysława Widaja, nr sądu: R. Warszawa Sr. 291/52, został skazany na podstawie 7,8 Dekr. z 13 czerwca 1946 roku na karę śmierci. Wraz z nim na śmierć skazani zostali jego towarzysze broni – Władysław Lisiecki i Mieczysław Gągorowski. 9 lipca 1952 roku Najwyższy Sąd Wojskowy utrzymał wyrok, a prezydent Bierut, decyzją z 17 października 1952 roku, nie skorzystał z prawa łaski.

Adam Mirecki został rozstrzelany w więzieniu mokotowskim 24 października 1952 roku. Jego symboliczny grób znajduje się na cmentarzu w Racławicach koło Niska, jak również na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie w Kwaterze „Na Łączce”. Jego szczątki odnaleziono w wyniku prac ekshumacyjnych w 2017 roku, a o ich identyfikacji poinformowano publicznie 4 października 2018 roku.

W latach 1992 i 1994 Sąd Warszawskiego Okręgu Wojskowego unieważnił wcześniejsze wyroki, stwierdzając, że przypisane Mireckiemu czyny były związane z działalnością na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego.

W 2007 roku prezydent RP Lech Kaczyński pośmiertnie odznaczył go Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.

Jego szczątki zostały odnalezione w 2017 roku przez zespół IPN na terenie kwatery Ł Cmentarza Wojskowego na Powązkach. Został pochowany w Panteonie – Mauzoleum Wyklętych-Niezłomnych na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.