Adam Miodoński

Adam Stefan Miodoński

Adam Stefan Miodoński (urodzony 21 grudnia 1861 w Żywcu, zmarły 16 maja 1913 w Krakowie) był polskim filologiem klasycznym, nauczycielem w gimnazjum im. Sobieskiego w Krakowie (obecnie II Liceum Ogólnokształcące im. Króla Jana III Sobieskiego), profesorem Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz członkiem Akademii Umiejętności.

Urodził się w Żywcu w rodzinie rzemieślniczej; jego ojciec prowadził zakład szewski. W Żywcu ukończył nauczanie początkowe, a jako jedenastoletni chłopiec przeniósł się do Krakowa, gdzie przez osiem lat (1872-1880) uczęszczał do gimnazjum św. Jacka. Po ukończeniu tego etapu edukacji podjął studia na wydziale filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie słuchał wykładów z filologii klasycznej, polskiej i słowiańskiej. W tym czasie wykładali mu m.in. Maksymilian Iskrzycki, Alfred Roch Brandowski oraz młody Kazimierz Morawski. Kontynuował studia filologiczne w Monachium, gdzie uczył się od takich filologów jak prof. Eduard Wölfflin, Ludwig Traube, Heinrich Brunn oraz Fritz Schöll. W 1888 roku uzyskał doktorat w Erlangen na podstawie rozprawy pt. De enuntiatiis subiecto carentibus apud Herodotum. Od listopada 1889 do lipca 1890 roku pracował w bibliotekach włoskich, w tym w opactwie na Monte Cassino. W 1891 roku habilitował się na Uniwersytecie Jagiellońskim i równocześnie podjął pracę w CK Gimnazjum im. Jana III Sobieskiego, z której z powodów zdrowotnych szybko musiał zrezygnować.

Na namowę Józefa Kallenbacha 8 października 1891 roku wyjechał do Fryburga, gdzie objął katedrę filologii klasycznej na tamtejszym uniwersytecie. Jego elokwencja w języku łacińskim robiła wrażenie nie tylko na studentach, ale także na teologach Dominikanów, którzy byli zaskoczeni jego swobodą w posługiwaniu się tym językiem. W tym samym roku zmarł Maksymilian Iskrzycki, co spowodowało, że ministerstwo w Wiedniu zaproponowało Miodońskiemu objęcie jego katedry na Uniwersytecie Jagiellońskim. Z uwagi na stan zdrowia oraz różnice zainteresowań (Miodoński był latynistą, a Iskrzycki hellenistą) wysłał rezygnację. W odpowiedzi, najprawdopodobniej po interwencji Morawskiego, otrzymał depeszę, że jego nominacja została już podpisana przez cesarza. Ostatecznie w 1892 roku objął katedrę na UJ. Nie czuł się tam jednak komfortowo i 15 grudnia 1892 roku poprosił Kallenbacha o pomoc w powrocie do Fryburga. 9 maja 1893 roku został wybrany członkiem korespondentem Akademii Umiejętności.

Przez całe życie zmagał się z problemami zdrowotnymi związanymi z płucami, co miało znaczący wpływ na jego działalność naukową. Zmarł w Krakowie 16 maja 1913 roku, a jego pogrzeb odbył się 19 maja na cmentarzu Rakowickim, gdzie został pochowany w pasie 54 tego cmentarza.

Przez dwadzieścia lat był związany z Uniwersytetem Jagiellońskim, gdzie jego wykłady przyciągały liczną publiczność. Prowadził zajęcia w sali XXXVI Collegii Novi, gdzie również prowadził ćwiczenia seminaryjne. Wszystkie zajęcia i wykłady odbywały się w języku łacińskim. Był uczonym dużej rangi, jednak w Polsce pamiętany jest bardziej za granicą, co może być związane z jego współpracą z Wölfflinem oraz publikacjami w Archiv für lateinische Lexicographie, a także w Glotty i Indogermanische Forschungen. W krótkim życiu nie zdążył stworzyć dużego dzieła, które przyniosłoby mu sławę, chociaż pracował nad edycją poezji Filipa Kallimacha Buonaccorsiego. Jego prace z zakresu gramatyki i językoznawstwa są cytowane w wielu istotnych zagranicznych publikacjach, takich jak niemiecka edycja gramatyki łacińskiej Lindsaya. O jego szerokich zainteresowaniach świadczy jego księgozbiór, który w całości (ponad 900 pozycji) przekazał w testamencie Kółku Filologicznemu U.U.J. (obecnie: Koło Naukowe Filologów Klasycznych UJ).

Wybrane prace naukowe

Archiv für lateinische Lexicographie I 1884: „Bestia, besta, belua” (i inne noty oraz artykuły do tej serii).
De usu vocabuli bestia apud scriptores Latinos inde a temporibus Plauti usque ad exitum s. II p.Ch. (Rozpr. Wydz. Filol. A.U. XI, 1886).
De enuntiatiis subiecto carentibus apud Herodotum (Rozpr. Wydz. Filol. A.U. XII, 1887).
Anonymus adversus aleatores und die Briefe an Cyprian, Lucian, Celerinus und an den Karthaginienischen Klerus – wydanie krytyczne opatrzone komentarzem i przekładem niemieckim, Erlangen 1888.
C. Asinii Pollionis de bello Africo Commentarius; rec. E. Wölfflin et A. Miodński, Leipzig 1889 (wydanie krytyczne).
Czas powstania historii Florusa (Rozpr. Wydz. Filol. A.U. XVI, 1892).
P. Annaeus Florus (Przegląd Powszechny 1897).
De ortu et obitu Patrum (Analecta Graeco-Latina, Kraków, 1893).
Vita et mores Gregorii Sanocei Archiepiscopi Leopoliensis, Kraków, 1900.

Bibliografia

Seweryn Hammer, Historia filologii klasycznej w Polsce, PAU – Historia Nauki Polskiej w monografiach XXVI, Kraków 1948.
Półwiekowe dzieje Kółka Filologicznego U.U.J. 1879-1929, Kraków 1930.
Stanisław Śnieżewski, Adam Miodoński w: Złota Księga Wydziału Filologicznego UJ, red. J. Michalik, Kraków 2000.