Adam Michał Zamoyski

Adam Michał Ludwik Gonzaga Marek Zamoyski

Adam Michał Ludwik Gonzaga Marek Zamoyski (ur. 18 czerwca 1873 w Podzamczu, zm. 23 października 1940) był hrabią, ziemianinem, II ordynatem kozłowieckim, wojskowym oraz działaczem społeczno-politycznym.

Życiorys

W 1892 roku ukończył Stand-Gimnazjum w Rydze. W trakcie swojego pobytu w Rydze miał okazję poznać nadbałtycką niemiecką szlachtę, co pozwoliło mu zbliżyć się do ich zwyczajów oraz pragmatycznego podejścia do życia. W latach 1893/1894 odbył służbę wojskową w 39. Narwskim Pułku Dragonów. Następnie kontynuował naukę jako wolny słuchacz w „Szkole Leśnej” (Królewskiej Saskiej Akademii Leśnej w Tharandt k. Drezna). W początkowym okresie wojny rosyjsko-japońskiej organizował w Warszawie szpital dla powracających z frontu zmobilizowanych Polaków, za co został odznaczony przez Rosyjski Czerwony Krzyż. Później wziął udział w ekspedycji sanitarnej na Daleki Wschód, gdzie przebywał od 8 kwietnia do grudnia 1904 roku na terenach objętych działaniami wojennymi. W czasie I wojny światowej był kornetem w Lejb-Gwardyjskim Pułku Ułanów Jego Wysokości (od 30.12.1914) oraz adiutantem wielkiego księcia Mikołaja Mikołajewicza Romanowa. Później pełnił funkcję rotmistrza oraz fligel-adiutanta cara Mikołaja II Romanowa, a także łącznika z attaché wojskowymi innych państw. Współpracował przy tworzeniu Armii Polskiej we Francji oraz brał udział w organizacji plebiscytu na Warmii i Mazurach. Był także uczestnikiem powstań na Górnym Śląsku.

W 1922 roku posiadał majątki ziemskie o łącznej powierzchni 13 660 ha.

Adam Zamoyski był założycielem i prezesem wielu organizacji i stowarzyszeń, w tym między innymi prezesem Zjednoczenia Polskich Stowarzyszeń w Rzeczypospolitej (1918–1924), prezesem Resursy Obywatelskiej, prezesem Warszawskiego Towarzystwa Wioślarskiego, wiceprezesem Ligi Obrony Powietrznej Państwa, prezesem Związku Towarzystw Gimnastycznych „Sokół” w Polsce (1923–1936), prezesem Międzynarodowej Federacji Gimnastycznej (1935–1940) oraz wiceprezesem Związku Sokolstwa Słowiańskiego. Od 1919 roku pełnił również funkcję prezesa Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Angielskiej, która, z uwagi na negatywny stosunek rządu brytyjskiego do polskich aspiracji terytorialnych, a także opowiedzenie się Londynu po stronie Ukraińców w konflikcie o Małopolskę Wschodnią, nie przynosiła mu uznania, a wręcz stawała się źródłem problemów i ironicznych komentarzy. Ponadto zasiadał w pierwszym zarządzie Polskiego Białego Krzyża oraz był członkiem Towarzystwa Resursy Kupieckiej.

Rodzina

Adam Zamoyski był synem Stanisława Kostki i Róży Marii z hr. Potockich, a także mężem Marii Pelagii z hr. Potockich. Miał troje dzieci: Aleksandra Leszka, Michała i Helenę.