Adam Makarewicz

Adam Makarewicz (ur. 10 grudnia 1896 w Trembowli, zm. wiosną 1940 w Charkowie) był kapitanem artylerii Wojska Polskiego, działaczem niepodległościowym oraz ofiarą zbrodni katyńskiej.

Życiorys

Urodził się 10 grudnia 1896 roku w Trembowli, wówczas mieście powiatowym w Królestwie Galicji i Lodomerii, jako syn Leona i Anny z Piskorzów. Ukończył gimnazjum.

22 sierpnia 1914 roku wstąpił do Legionów Polskich, gdzie służył w 5. kompanii II batalionu 3 pułku piechoty. Został uznany za zaginionego 28 października 1914 roku pod Sołotwiną, a następnie kontynuował służbę w 9. kompanii III baonu 3 pp. 18 października 1916 roku brał udział w kolumnie amunicyjnej 1 pułku artylerii na Wołyniu. 7 kwietnia 1917 roku został zapisany w Dywizyjnym Parku Amunicyjnym LP, Kolumna Amunicyjna PP/2, a jego nazwisko znalazło się we wniosku o przyznanie mu austriackiego Krzyża Wojskowego Karola. Po kryzysie przysięgowym w lipcu 1917 roku, służył w 1 pułku artylerii Polskiego Korpusu Posiłkowego. Po bitwie pod Rarańczą (15–16 lutego 1918) został internowany w Bustyaháza.

W 1918 roku znalazł się w niewoli ukraińskiej. 17 lipca 1919 roku, jako podoficer z byłych Legionów Polskich, służący w 1 pułku artylerii ciężkiej, został mianowany podporucznikiem z dniem 1 lipca 1919 roku. W tym pułku brał udział w walkach podczas wojny z bolszewikami.

19 stycznia 1921 roku został zatwierdzony w stopniu porucznika, z datą 1 kwietnia 1920 roku, w grupie oficerów z byłych Legionów Polskich. 1 czerwca 1921 roku pełnił służbę w 1 dywizjonie artylerii ciężkiej Legionów, a później w 3 pułku artylerii ciężkiej w Wilnie. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu porucznika, ze starszeństwem od 1 czerwca 1919 roku, zajmując 233. lokatę w korpusie oficerów artylerii. W kolejnym roku służył w 28 pułku artylerii polowej w Dęblinie-Zajezierzu. W 1924 roku przeszedł przydział z macierzystego pułku do Szkoły Pomiarów Artylerii w Toruniu. 1 grudnia 1924 roku prezydent RP nadał mu stopień kapitana, z datą 15 sierpnia 1924 roku, i 65. lokatą w korpusie oficerów artylerii. W październiku 1927 roku został przeniesiony do 1 dywizjonu pomiarów artylerii w Toruniu, a w 1938 roku trafił do Dowództwa Obszaru Warownego „Wilno” na stanowisko referenta artylerii.

Według relacji, dostał się do sowieckiej niewoli i przebywał w obozie w Starobielsku. Wiosną 1940 roku został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie i pochowany w Piatichatkach, gdzie od 17 czerwca 2000 roku znajduje się oficjalny Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie.

Z danych Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych (sygn. K1041399) wynika, że Adam Makarewicz, syn Leona i Anny, urodzony w Trembowli, 1 września 1939 roku wpadł w ręce niemieckie, przebywał w obozie jenieckim, z którego został zwolniony 1 marca 1940 roku.

Dokumenty z Archiwum Narodowego w Krakowie wskazują, że Adam Makarewicz, jako jeniec wojenny, został w 1945 roku zarejestrowany w Państwowym Urzędzie Repatriacyjnym w Krakowie.

5 października 2007 roku minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień majora. Awans ogłoszono 9 listopada 2007 roku w Warszawie, podczas uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.

Ordery i odznaczenia

  • Krzyż Niepodległości – 16 września 1931 roku „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”
  • Krzyż Walecznych
  • Srebrny Krzyż Zasługi
  • Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
  • Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości

Zobacz też

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

  • Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2023-10-30].
  • Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r.. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
  • Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
  • Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
  • Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
  • Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
  • Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
  • Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
  • Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Wyd. 2 poszerzone. Warszawa: Wydawnictwo Tetragon Sp. z o.o., 2021. ISBN 978-83-66687-09-7.