Adam Ludwig (ur. 1875 w Tarnopolu, zm. 31 lipca 1952 w Gdańsku) – polski śpiewak, reżyser i nauczyciel.
Życiorys
Urodził się w 1875 roku w Tarnopolu. Ukończył studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu we Lwowie. Już jako dzieciak, w wieku dziesięciu lat, rozpoczął naukę gry na skrzypcach, a w 1896 roku wystąpił po raz pierwszy na koncercie. Dwa lata później udał się do Drezna, gdzie podjął naukę śpiewu w szkole A. i A. Souvestre’ów. W 1900 roku wystąpił w Warszawie, a 22 maja tego samego roku zadebiutował w lwowskim teatrze, grając role Tonia (w Pajacach) oraz Alfia (w Rycerskości wieśniaczej), a następnie dołączył do zespołu. Z powodu nieporozumień z dyrektorem, opuścił teatr wiosną 1902 roku i przeniósł się do Pragi, gdzie kontynuował naukę gry na skrzypcach i śpiewu pod okiem J. Foerstera.
W 1903 roku brał udział w sezonie operowym w Krakowie. W tym czasie napisał broszurę W obronie bytu polskiej opery, w której zwracał uwagę na brak stałych podstaw dla rozwoju opery w Polsce. Równocześnie zrezygnował z kariery scenicznej i w tym samym roku objął stanowisko dyrektora powiatowej kasy chorych w Stanisławowie. W trakcie pracy w tym mieście stworzył jeden z pierwszych w Polsce chórów robotniczych. Jako członek Polskiej Partii Socjalno-Demokratycznej organizował także strajki robotników budowlanych, stolarzy i garbarzy, co skutkowało ośmioma procesami politycznymi.
W 1906 roku powrócił do kariery scenicznej, występując w Teatrze Miejskim we Lwowie aż do 1909 roku, gdzie brał udział w wyjazdach do Krakowa. W Lwowie rozpoczął również pracę pedagogiczną w lokalnym liceum muzycznym. W sezonie 1909/1910 był solistą i reżyserem w Teatrze Polskim w Poznaniu, gdzie po raz pierwszy wystawił Straszny dwór w tym mieście. W 1913 roku występował w operze lwowskiej w Krakowie, a równocześnie objął klasę wokalną w krakowskim konserwatorium. Był jednym z założycieli Krakowskiego Towarzystwa Operowego (KTO) i reżyserował kilka przedstawień organizowanych przez KTO, takich jak Halka oraz Verbum nobile, a także występował jako śpiewak. Podczas I wojny światowej pięciokrotnie wystąpił w Mozarteum w Salzburgu. W 1918 roku założył w Krakowie chór Lutnia Robotnicza i był jego dyrygentem, a w kolejnych latach reżyserował opery w Teatrze Powszechnym w Krakowie oraz często koncertował w takich miastach jak Biała, Cieszyn i Gdańsk.
W 1920 roku wystąpił w roli Janusza (w Halce) w Teatrze Wielkim w Poznaniu, gdzie następnie został zatrudniony. W 1922 roku przeniósł się do Wilna, gdzie w towarzystwie Lutnia był reżyserem oper, takich jak Cyrulik sewilski, Niziny, Sprzedana narzeczona, Walkiria, Lakme, Holender tułacz, Trubadur, a także występował jako śpiewak m.in. w rolach Stanisława (w Verbum nobile), Macieja (w Strasznym dworze), Walentego (w Fauście), Amonatra (w Aidzie), Figaro (w Cyruliku sewilskim), Escamillo (w Carmen) oraz Marcela (w Cyganerii). Działał też jako pedagog, organizator życia muzycznego i krytyk. Współpracował z Redutą, gdzie zorganizował zespół operowy, a później z Teatrami Miejskimi w Wilnie, gdzie także sporadycznie występował jako aktor. W czasie okupacji zorganizował w Wilnie konspiracyjne przedstawienie Halki. Po wojnie, w 1945 roku, osiedlił się w Gdańsku, gdzie uczył w Państwowej Średniej Szkole Muzycznej.
Do jego uczniów należeli m.in. Wanda Hendrich, Jadwiga Lachowska, Franciszka Platówna-Rotter, Maria Fołtyn.
Mąż Stanisławy Dobrzańskiej, córki Stanisława Dobrzańskiego, a później Wandy Hendrich. Ojciec Barbary Ludwiżanki.
Przypisy