Adam Łopatka

Adam Łopatka (ur. 10 listopada 1928 w Szlachcinie, zm. 14 czerwca 2003) był polskim prawnikiem, profesorem nauk prawnych oraz teoretykiem państwa i prawa. Pełnił funkcję pierwszego prezesa Sądu Najwyższego w latach 1987–1990, był również przewodniczącym Trybunału Stanu, ministrem-kierownikiem Urzędu ds. Wyznań oraz posłem na Sejm PRL VII i VIII kadencji.

Życiorys

Był synem Stanisława i Franciszki. Ukończył Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, gdzie od 1968 roku pełnił funkcję profesora. W latach 1969–1987 był dyrektorem Instytutu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk.

W 1947 roku dołączył do Organizacji Młodzieży Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego, a w 1948 przystąpił do Związku Młodzieży Polskiej, którego członkiem był do 1956 roku. W 1953 roku wstąpił do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W latach 1956–1958 był I sekretarzem Komitetu Uczelnianego partii na UAM. Od 1968 do 1971 roku zasiadał w Centralnej Komisji Rewizyjnej Komitetu Centralnego PZPR, a w latach 1971–1980 był zastępcą członka KC PZPR. W latach 1986–1990 był członkiem KC PZPR oraz uczestniczył w Komisji ds. Wewnątrzpartyjnych i Działalności Partii w Administracji Państwowej.

W latach 1972–1981 przewodniczył Zrzeszeniu Prawników Polskich. W okresie 1976–1985 zasiadał w Sejmie PRL VII i VIII kadencji. W latach 1982–1987 był szefem Urzędu ds. Wyznań w rządzie Wojciecha Jaruzelskiego i Zbigniewa Messnera. Od 14 maja 1987 do 30 czerwca 1990 pełnił obowiązki Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego.

Był autorem wielu prac dotyczących tematyki prawniczej i współautorem Międzynarodowej Konwencji Praw Dziecka. W latach 70. i 80. zasiadał w Radzie Redakcyjnej organu teoretycznego i politycznego KC PZPR „Nowe Drogi”.

Na emeryturze pracował jako nauczyciel akademicki w Prywatnej Wyższej Szkole Nauk Społecznych, Komputerowych i Medycznych w Warszawie.

Był mężem Heleny z domu Kanią (1926–2012). Został pochowany na cmentarzu Powązki Wojskowe w Warszawie (kwatera A3 tuje-1-52).

Odznaczony Krzyżem Kawalerskim i Komandorskim (1999) Orderu Odrodzenia Polski oraz Orderem Sztandaru Pracy II klasy.

Wybrane publikacje

Contemporary conceptions of law. Papers submitted by the Polish scholars, Warsaw: PAS: PSIAPLSP, 1979.
Demokracja i kierownicza rola PZPR, Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, 1969.
Demokracja, prawa człowieka, socjalizm, (red.) Warszawa: „Książka i Wiedza”, 1980.
Demokratyzm socjalistycznego systemu politycznego PRL, (red.) Warszawa: „Książka i Wiedza”, 1978.
Encyklopedia prawa, Warszawa: Wydawnictwa Prywatnej Wyższej Szkoły Businessu i Administracji, 1993, 1994, 1995, 1997, 1998.
Études sur le droit polonais actuel, Paris: Mouton, 1968.
Formy państwa socjalistycznego, Wrocław–Warszawa: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1977.
Organizacja społeczeństwa socjalistycznego w Polsce (red.), Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1968, 1970, 1971.
Organizacje partyjne w środowiskach kultury i nauki. Ogólnopolska konferencja partyjno-naukowa (red.), Warszawa: „Książka i Wiedza”, 1979.
Organizacje partyjne wielkich zakładów pracy. Materiały z krajowej konferencji partyjno-naukowej, (red.), Warszawa: „Książka i Wiedza”, 1976.
Państwo, prawo i prawnicy w służbie socjalistycznego narodu polskiego. Materiały sesji (red.), Rzeszów: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1979.
Państwo socjalistyczne a związki zawodowe. Studium z teorii państwa socjalistycznego, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1962.
Podstawowe prawa i obowiązki obywateli PRL (red.), Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1968, 1969, 1971, 1978.
Podstawowe prawa i obowiązki obywateli PRL w okresie budowy rozwiniętego społeczeństwa socjalistycznego, Warszawa: „Książka i Wiedza”, 1976.
Podstawowe problemy rozwoju polskiego modelu demokracji socjalistycznej, Warszawa: Polska Zjednoczona Partia Robotnicza. Komitet Centralny, 1989.
Podstawowe problemy XXII Zjazdu KPZR. Materiały z konferencji teoretycznej na temat programu KPZR, (red.), Poznań: Wydawnictwo Poznańskie na zlecenie Komitetu Wojewódzkiego PZPR, 1963.
Poland and the new international democratic order, Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze, 1980.
Political sciences in Poland, Warszawa: Polish Scientific Publ. 1979.
Polityczna organizacja społeczeństwa w Polsce w okresie budowy rozwiniętego społeczeństwa socjalistycznego, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1977.
Prawa człowieka w Polsce, Warszawa: „Interpress”, 1980.
Prawo do swobodnego wyrażania opinii, Warszawa: Agencja Scholar, 1993.
Prawo do wolności myśli, sumienia i religii, Warszawa: „Scholar”, 1995.
Prawotwórstwo socjalistyczne, Warszawa: PAN IPiP, 1979.
Prawoznawstwo. Wprowadzenie, Warszawa: Wyższa Szkoła Handlu i Prawa im. Ryszarda Łazarskiego. Oficyna Wydawnicza, 2002.
Probleme der Gesetzlichkeit im Staatsapparat der Volksrepublik Polen, Berlin: Duncker und Humblot, 1977.
Przedsiębiorstwo i samorząd załogi, Warszawa: TWP ZG, 1981.
Przemiany stosunków własnościowych w PRL. Materiały z konferencji naukowej, Warszawa, styczeń 1976, Warszawa: „Książka i Wiedza”, 1977.
Przewodnik do nauki teorii państwa i prawa, Warszawa: Uniwersytet Warszawski, 1955.
PZPR jako siła przewodnia w procesie budowy rozwiniętego społeczeństwa socjalistycznego (red.), Warszawa: IPPML KC PZPR, 1979.
Rola gminnych organizacji partyjnych w realizacji programu rozwoju rolnictwa i wyżywienia narodu (red.), Warszawa: „Książka i Wiedza”, 1978.
Słownik wiedzy obywatelskiej (red.), Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, 1971.
Stenogram wystąpienia ministra tow. Adama Łopatki, Kierownika Urzędu ds. Wyznań na spotkaniu z lektorami, Warszawa: 1982.
Stosunki społeczno-polityczne w procesie budowy rozwiniętego społeczeństwa socjalistycznego w Polsce, Warszawa: IPPML KC PZPR [Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej], 1979.
System organizacji i funkcjonowania społeczeństwa socjalistycznego w Polsce (red.), Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, 1966.
Systemy partyjne. System partyjny w Polsce. Kierownicza rola PZPR wobec państwa i jej przewodnia rola, Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, 1968.
Ustrój polityczny Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (współautor), Warszawa: PWN, 1981, 1986.
Wielkopolska w dwudziestoleciu Polski Ludowej (red.), Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1965.
Wstęp do nauk o państwie i prawie. Opracowanie zbiorowe przeznaczone dla studentów I roku Wydziału Prawa (red.), Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, 1965, 1967.
Wstęp do prawoznawstwa, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1965, 1968, 1969, 1975.
Wykłady podstaw nauk politycznych, Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, 1966.
Zarys teorii państwa i prawa dla studentów 1 roku Wydziału Prawa, Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, 1962, 1963.
Zasady polityki wyznaniowej Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, Warszawa 1987.