Adam Kudła
Adam Kudła (ur. 1 grudnia 1931 w Katowicach, zm. 31 sierpnia 2012) był konserwatorem zabytków, zabytkoznawcą oraz wojewódzkim konserwatorem zabytków w Katowicach w latach 1961–1983.
Życiorys
Adam Kudła przyszedł na świat w Katowicach, jednak w trakcie II wojny światowej jego rodzina przeniosła się do Mysłowic. W 1951 roku rozpoczął studia na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, na kierunku konserwatorstwo i zabytkoznawstwo. W 1955 roku podjął pracę w „Miastoprojekcie” w Bydgoszczy, gdzie pracował do 1956 roku. Następnie zatrudnił się jako pracownik kontraktowy wojewódzkiego konserwatora zabytków w Katowicach. 1 stycznia 1957 roku, po przeniesieniu się Marii Malanek do Krakowa, Kudła objął to stanowisko w Oddziale Muzeów i Ochrony Zabytków Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach. Wkrótce, od 1958 roku, został zastępcą wojewódzkiego konserwatora zabytków, Romana Romańskiego, zajmując się między innymi organizacją skansenu w Chorzowie.
1 sierpnia 1961 roku Adam Kudła został powołany na stanowisko wojewódzkiego konserwatora zabytków w Katowicach. Od 1967 roku był również członkiem PZPR. W trakcie swojej ponad dwudziestoletniej kadencji, Kudła miał do czynienia z wieloma kontrowersyjnymi sprawami, takimi jak wysadzenie ruin pałacu w Świerklańcu, wyburzenie katowickiej willi Grundmanna oraz budowa Huty Katowice w Dąbrowie Górniczej, a także budowa drogi przez historyczne centrum Będzina, co zniszczyło znaczną część zabytków. Często działania władz partyjnych i państwowych były podejmowane bez konsultacji z konserwatorami, co prowadziło do mylnej opinii, że zniszczenia były akceptowane przez służby konserwatorskie. Szczególnie kontrowersyjne były wyburzenia zabytkowych domów w dzielnicy Giszowiec, co przyczyniło się do rezygnacji Kudły z funkcji wojewódzkiego konserwatora zabytków.
W czasie pracy A. Kudły zrealizowano m.in. kompleksowe remonty i konserwacje zamków w Ogrodzieńcu, Toszku, Bielsku, Mirowie, Bobolicach, Olsztynie, Siewierzu, twierdzy w Dankowie oraz pałaców w Sośnicowicach, Pszczynie, Zebrzydowicach, Cieszynie, Będzinie-Gzichowie, Krowiarkach i Koszęcinie. Działania te obejmowały również organizację skansenu w Chorzowie oraz, po 1975 roku, skansenu w Lipowcu. W tym czasie znacznie rozszerzono listę obiektów wpisanych do rejestru zabytków, koncentrując się głównie na architekturze i urbanistyce. Od połowy lat 70. XX wieku zaczęto również obejmować ochroną obiekty przemysłu oraz zabudowę miejską z drugiej połowy XIX wieku.
Adam Kudła zrezygnował z funkcji wojewódzkiego konserwatora zabytków 31 sierpnia 1983 roku. Następnie objął stanowisko dyrektora skansenu w Chorzowie, a w latach 90. przeszedł na emeryturę. W 1983 roku, wspólnie z Marią Orłowską i Heleną Witecką, założył Dział Historii Miasta w Muzeum Miasta Mysłowice. Zmarł 31 sierpnia 2012 roku po długiej chorobie, a jego pogrzeb miał miejsce 4 września 2012 roku w kościele Najświętszego Serca Pana Jezusa w Mysłowicach.
Otrzymał Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski.
Wybrane publikacje
- Mapa zabytków województwa katowickiego [Kartografia] (red. Barbara Sołoduszkiewicz, treść Adama Kudła), Warszawa 1970
- Ocena aktualnego stanu i propozycje ochrony konserwatorskiej miasta Katowic, „Rocznik Katowicki” 1976
- Ocena programu tworzenia muzealnictwa technicznego oraz koncepcji ochrony zabytków techniki na terenie woj. katowickiego, Katowice 1977
- Realizacja zadań w zakresie ochrony i konserwacji zabytków w woj. katowickim, Katowice 1979
- Realizacje konserwatorskie przy ruinach zamków i strażnic w katowickiej części Jury Krakowsko-Częstochowskiej, bmw, 1980
- Zamierzenia w dziedzinie ochrony i konserwacji zabytków architektury w ośrodkach miejskich w województwie katowickim, Katowice 1981