Adam Królikiewicz

Adam Łukasz Królikiewicz

Adam Łukasz Królikiewicz (ur. 9 grudnia 1894 we Lwowie, zm. 4 maja 1966 w Konstancinie) był majorem kawalerii Wojska Polskiego, żołnierzem Legionów Polskich, kawalerem Orderu Virtuti Militari oraz uczestnikiem trzech wojen. Był także pierwszym polskim medalistą olimpijskim w konkurencji indywidualnej, zdobywając brązowy medal w skokach przez przeszkody podczas Letnich Igrzysk Olimpijskich 1924 w Paryżu.

Życiorys

Królikiewicz pochodził z tradycyjnej rodziny mieszczańskiej, której korzenie sięgają Wojnicza koło Tarnowa. Był synem Karola (1855–1907) i Julii z Bronarskich (1863–1911). Miał sześciu braci: Mariana (1880–1939), Kazimierza (1884–1976), architekta, Tadeusza (1887–1970), Mieczysława (1889–1986), Stanisława (1891–1978), oficera dyplomowanego artylerii, Wacława (1900–1983), inżyniera, oficera, oraz Oktawiana (1903–1941), który został zabity przez Niemców.

Od 3 sierpnia 1914 roku służył w Legionach, a od grudnia w I Brygadzie. Uczestniczył w bitwie pod Kunicami, gdzie otrzymał Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari. Od 5 lutego do 31 marca 1917 roku był słuchaczem kursu oficerskiego dla kawalerzystów przy 1 pułku ułanów w Ostrołęce, który ukończył z wynikiem dostatecznym, mając wówczas stopień kaprala.

W 1918 roku wstąpił do Wojska Polskiego, gdzie awansował na stopień majora. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. W 1932 roku służył w 1 pułku szwoleżerów Józefa Piłsudskiego, a w latach 1935–1939 był szefem nauki jazdy w Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu. W marcu 1939 roku łączył obowiązki głównego instruktora jazdy konnej z funkcją komendanta Szkoły Jazdy.

Królikiewicz był utalentowanym jeźdźcem, a jego największym sukcesem sportowym było zdobycie brązowego medalu na Igrzyskach Olimpijskich 1924 w Paryżu w skokach przez przeszkody na koniu Picador, co uczyniło go pierwszym polskim medalistą olimpijskim w tej konkurencji. W 1926 roku zajął 7. miejsce w pierwszej edycji Plebiscytu Przeglądu Sportowego.

Jego koniem był Jaś, nad którym opiekował się pułkownik lekarz weterynarii Józef Kulczycki po jego śmierci.

W 1939 roku brał udział w kampanii wrześniowej. Po wojnie pracował jako trener i instruktor jeździecki. Opublikował wspomnienia pt. Jasiek, Picador i ja (Kraków 1958) oraz był jednym z twórców polskiej wersji naturalnej szkoły jazdy Federico Caprillego.

Współpracował także przy produkcjach filmowych, pełniąc rolę konsultanta ds. jeździectwa w filmie Podhale w ogniu z 1955 roku, a jako aktor wystąpił w filmie Rancho Texas z 1958 roku.

Zmarł w wyniku obrażeń odniesionych po upadku z konia na planie filmu Andrzeja Wajdy pt. Popioły, co wspomniał Daniel Olbrychski w swojej autobiografii Anioły wokół głowy. Został pochowany w grobowcu rodzinnym na Cmentarzu Salwatorskim w Krakowie (sektor SC11-A-4). Zgodnie z jeździeckim zwyczajem za jego trumną prowadzono osiodłanego konia.

Życie prywatne

Adam Królikiewicz był żonaty z Tomisławą (1901–1994) i miał córkę Krystynę (1921–2017). Jego wnukiem jest Cezary Harasimowicz.

Awanse

  • podporucznik – 1919
  • porucznik – 1920
  • rotmistrz – 1 grudnia 1924 r. ze starszeństwem z 15 sierpnia 1924 r. i 61 lokatą w korpusie oficerów kawalerii
  • major – 12 marca 1933 r. ze starszeństwem z 1 stycznia 1933 r. i 9 lokatą w korpusie oficerów kawalerii

Ordery i odznaczenia

  • Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 5429 (17 maja 1922)
  • Krzyż Niepodległości (12 maja 1931)
  • Złoty Krzyż Zasługi (1938)
  • Srebrny Krzyż Zasługi (dwukrotnie: 2 marca 1925, 17 stycznia 1928)
  • Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
  • Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
  • Odznaka „Za wierną służbę”
  • Odznaka 1. Pułku Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego
  • Krzyż Kawalerski I Klasy Orderu Miecza (Szwecja, 1937)
  • Krzyż Kawalerski Orderu Legii Honorowej (Francja)
  • Krzyż Kawalerski Orderu Gwiazdy Rumunii (Rumunia)
  • Krzyż Kawalerski Orderu Korony Włoch (Włochy)

Filmografia

  • Rancho Texas (1958)

Przypisy

Bibliografia

  • Komenda Legionów (Dowództwo Polskiego Korpusu Posiłkowego). Centralne Archiwum Wojskowe. [dostęp 2017-11-07].
  • Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
  • Parafia pw. Bożego Ciała we Lwowie – akt chrztu Adama Łukasza Królikiewicza nr 3/1895.
  • Polski Komitet Olimpijski: Adam Królikiewicz (1894–1966) – sylwetka w portalu www.olimpijski.pl. [dostęp 2021-05-19]. (pol.).
  • Żołnierze Niepodległości. Adam Królikiewicz. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2020-07-12].
  • Adam Królikiewicz w bazie filmpolski.pl
  • Fotografia ośmiu wspaniałych. W: Cezary Harasimowicz: Saga czyli filiżanka, której nie ma. Kraków: Znak, 2017. ISBN 978-83-280-4813-3. Brak numerów stron w książce.
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
  • Księga Jazdy Polskiej. Bolesław Wieniawa-Długoszowski (red.), Bronisław Rakowski (red.), Władysław Dziewanowski (red.), Karol Koźmiński (red.), Stanisław Strumph-Wojtkiewicz (red.), Stanisław Ostoja-Chrostowski (red.), Stanisław Haykowski (ilust.). Warszawa: Zakłady Graficzne Instytutu Wydawniczego „Biblioteka Polska”, 1938.