Adam Kogut

Adam Władysław Kogut

Adam Władysław Kogut (urodzony 4 grudnia 1895 w Krakowie, zmarły 20–22 kwietnia 1940 w Katyniu) był polskim piłkarzem, który reprezentował kraj na pozycji napastnika oraz lewego łącznika. Pełnił również funkcję kapitana w Wojsku Polskim i był ofiarą zbrodni katyńskiej.

Życiorys

Był synem Jana i Anny z Lerochów. Swoje piłkarskie umiejętności rozwijał w Robotniczym Klubie Sportowym w Krakowie, a następnie trenował w dwóch innych krakowskich zespołach: Polonii oraz Krakusie. W 1914 roku dołączył do drużyny Cracovii, gdzie zdążył zagrać tylko kilka meczów. Po wybuchu I wojny światowej wstąpił do 5 pułku piechoty Legionów Polskich. W czasie kryzysu przysięgowego odmówił złożenia przysięgi wierności Wilhelmowi II, co skutkowało wcieleniem do armii austriackiej i wysłaniem na front włoski. Po powrocie trafił do więzienia w Stanisławowie, gdzie był internowany przez władze ukraińskie aż do czerwca 1918 roku. Po uwolnieniu wstąpił do Wojska Polskiego i zmienił barwy klubowe, dołączając do Wisły Kraków, z którą zagrał w pierwszym meczu po reaktywacji klubu. 22 czerwca 1919 roku wystąpił w meczu Pogoń Lwów – Wisła.

Na początku 1920 roku, jako podporucznik, został przydzielony do Dowództwa Okręgu Generalnego Kraków i służył w baonie zapasowym Wojsk Wartowniczych. Ta służba umożliwiła mu powrót do treningów oraz regularnych występów, ponownie w Cracovii, w której grał do 1923 roku, rozgrywając 73 mecze i zdobywając 75 bramek. Jego debiut w reprezentacji narodowej miał miejsce 28 maja 1922 roku w Szwecji, gdzie zagrał całe spotkanie, nie strzelając gola. W 1923 roku zdał maturę i pogłębiał wiedzę w zakresie broni pancernej, otrzymując awans na stopień kapitana w 1926 roku. W 1927 roku przeszedł do warszawskiej Polonii, gdzie grał przez dwa sezony. W 1927 roku został przydzielony do garnizonu modlińskiego, a w 1929 roku zakończył karierę sportową, nie ma żadnych dowodów na jego związki z piłką nożną w latach 30. Po wybuchu II wojny światowej brał udział w kampanii wrześniowej 1939 roku jako dowódca pociągu naprawczego broni pancernej. Po agresji ZSRR na Polskę w nieznanych okolicznościach został wzięty do niewoli przez Sowietów i osadzony w obozie jenieckim w Kozielsku.

Między 19 a 21 kwietnia 1940 roku przekazano go do naczelnika Zarządu NKWD Obwodu Smoleńskiego – lista wywózkowa 036/3 z 16 kwietnia 1940 (poz. 8, nr teczki personalnej 2546). W dniach 20-22 kwietnia 1940 roku został zamordowany w Katyniu przez funkcjonariuszy Obwodowego Zarządu NKWD w Smoleńsku oraz pracowników NKWD przybyłych z Moskwy, zgodnie z decyzją Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940 roku. Jego ciało grzebano w bezimiennych mogiłach zbiorowych, a od 28 lipca 2000 roku oficjalnie znajduje się tam Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu. Miejsce to było przedmiotem ekshumacji oraz prac archeologicznych. W 1943 roku jego ciało zostało zidentyfikowane podczas ekshumacji nadzorowanej przez Niemców, pod numerem 809 (raport dzienny z 4 maja 1943), a przy zwłokach znaleziono znak tożsamości oraz grzybek. Został wpisany na listę Komisji Technicznej PCK pod numerem 0809.

Ordery i odznaczenia

  • Krzyż Walecznych
  • Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
  • Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
  • Krzyż Niepodległości

Upamiętnienie

5 października 2007 roku minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień majora. Awans ogłoszono 9 listopada 2007 roku w Warszawie, podczas uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.

13 kwietnia 2016 roku, w ramach akcji „Katyń… pamiętamy” / „Katyń… Ocalić od zapomnienia”, w ogrodzie Pałacu Prezydenckiego zasadzono Dąb Pamięci poświęcony wszystkim Ofiarom Zbrodni Katyńskiej, a certyfikat nosił numer 1.

Zobacz też

Przypisy

Bibliografia

Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2000. ISBN 83-905590-7-2.

Убиты в Катыни. Księga pamięci polskich jeńców wojennych – więźniów obozu NKWD w Kozielsku, rozstrzelanych decyzją Biura Politycznego Komitetu Centralnego Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii (b) z 5 marca 1940 roku. Лариса Еремина (red.). Moskwa: Stowarzyszenie Memoriał, 2015. ISBN 978-5-78700-123-5.