Adam Swiętołdycz-Swiatołd Kisiel
Adam Swiętołdycz-Swiatołd Kisiel z Brusiłowa, znany również jako Adamo de Brusilow Sventoldicio Kisiel (ukr. Адам з Брусилова Свентольдич Кисіль), herbu Namiot, urodził się w 1600 roku i zmarł 3 maja 1653 roku w Brześciu Litewskim. Pełnił funkcje wojewody kijowskiego w latach 1649–1653, wojewody bracławskiego w latach 1648–1649, kasztelana czernihowskiego w latach 1639–1646, kasztelana kijowskiego w latach 1646–1648, podkomorzego czernihowskiego w latach 1633–1639, podczaszego wołyńskiego w latach 1628–1633, sekretarza królewskiego w 1632 roku, a także był starostą tłumackim oraz rotmistrzem królewskim w 1632 roku i ekonomem kobryńskim w 1649 roku.
Adam Kisiel odegrał istotną rolę podczas powstań kozackich jako przedstawiciel obozu ugodowego.
Był właścicielem Kisielina (dawniej Kisielgród), Huszczy oraz Brusiłowa.
Życiorys
W młodzieńczych latach studiował na Akademii w Zamościu. Służbę w armii koronnej rozpoczął w 1617 roku. Pełnił funkcję posła województwa kijowskiego na sejm w 1628 roku oraz był deputatem tego województwa na Trybunał Skarbowy Koronny w 1628 roku. W czasie elekcji w 1632 roku został sędzią generalnego sądu kapturowego. Był również elektorem Władysława IV Wazy z województwa wołyńskiego w 1632 roku. Jako starosta nossowski brał udział w wojnie smoleńskiej w latach 1632–1634. W grudniu 1632 roku, w towarzystwie kasztelana kamienieckiego Kazimierza Piaseczyńskiego oraz księcia Jaremy Wiśniowieckiego, dowodził oddziałem jazdy i Kozaków zaporoskich, odnosząc jedno z pierwszych polskich zwycięstw nad moskiewskim podjazdem. W lutym 1633 roku jego zagon, wspólnie z Piaseczyńskim i Wiśniowieckim, operował w okolicach Putywla; podczas drugiego najazdu w maju 1633 roku oblegali Putywl, a po wycofaniu się zniechęconych Kozaków, 19 czerwca polscy dowódcy wyruszyli w głąb terytorium przeciwnika, pustosząc okolice Kurska i Briańska, odcinając tym samym posiłki głównej armii Szeina.
Był protegowanym kanclerza Tomasza Zamoyskiego.
Był posłem na sejmy w latach 1624, 1629, 1631, 1632 i 1641 z województwa wołyńskiego, a także na sejmy w latach 1628, 1633, 1638, 1640 z województwa kijowskiego oraz na sejmy w latach 1637 i 1639 z województwa czernihowskiego. Jako senator uczestniczył w sejmach nadzwyczajnym w 1647 roku, obu sejmach w 1648 roku, a także w sejmach w 1649/1650 roku i 1653 roku.
W czasie powstania Kozaków w 1637 roku, które prowadził Paweł Pawluk, Adam Kisiel prowadził rozmowy z buntownikami, starając się odciągnąć wielu z nich od udziału w powstaniu. Po jego stłumieniu Kisiel udał się do Trechtymirowa i rozpoczął rejestr 6000 Kozaków według nowego systemu: przysięga na posłuszeństwo królowi i Rzeczypospolitej, posłuszeństwo starszyźnie, zaniechanie wypraw na terytorium tureckie i spalenie czółen.
W 1648 roku był elektorem Jana II Kazimierza z województwa bracławskiego i czernihowskiego, a także podpisał jego pacta conventa. Na początku powstania Chmielnickiego wysłał do Kozaków prawosławnego mnicha Petroniego Łaskę, który próbował nakłonić ich do zakończenia działań wojennych. Uchwała sejmu z 22 lipca 1648 roku wyznaczyła Kisiela oraz podstolego poznańskiego Aleksandra Sielskiego, podkomorzego przemyskiego Franciszka Dubrawskiego i podkomorzego mozyrskiego Teodora Michała Obuchowicza do prowadzenia rokowań z Chmielnickim. Rozmowy rozpoczęły się w lutym 1649 roku w Perejasławiu i zakończyły się niepowodzeniem. Po podpisaniu ugody z Kozakami w 6 listopada 1649 roku ponownie objął władzę nad zamkiem w Kijowie, gdzie prowadził dalsze rokowania z Chmielnickim, który przybył do miasta 7 grudnia. Po nieudanych negocjacjach Kisiel udał się na sejm, a do Kijowa wrócił 13 marca 1650 roku w celu kontynuowania rozmów. Po wyjeździe Chmielnickiego do Czehrynia, Kisiel opuścił Kijów we wrześniu 1650 roku. Po bitwie pod Beresteczkiem oraz ugodzie w Białej Cerkwi, wojewoda Kisiel ponownie przybył do Kijowa w grudniu 1651 roku i pozostał tam do połowy 1652 roku. Był ostatnim wojewodą Rzeczypospolitej, który rezydował w Kijowie.
Był fundatorem prawosławnych klasztorów w Maksakowsku i Niskieniczach. W tym ostatnim monasterze został również pochowany.
Adam Kisiel wyznawał prawosławie.
W filmie Ogniem i mieczem oraz w czteroodcinkowym serialu pod tym samym tytułem, w roli wojewody wystąpił Gustaw Holoubek.
Przypisy
Bibliografia
Kazimierz Lepszy (red.): Słownik biograficzny historii powszechnej do XVII stulecia. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1968. Brak numerów stron w książce.