Adam Kiełbiński

Adam Karol Kiełbiński

Adam Karol Kiełbiński (24 grudnia 1886, Kawsk – wiosna 1940, Katyń) był pułkownikiem audytorem Wojska Polskiego, działaczem na rzecz niepodległości oraz ofiarą zbrodni katyńskiej.

Życiorys

Urodził się jako syn Jana i Jarosławy z Kalińskich. Ukończył studia z zakresu prawa na Wydziale Prawa Uniwersytetu Franciszkańskiego we Lwowie oraz na Wydziale Prawa Uniwersytetu Wiedeńskiego. Podczas I wojny światowej służył w Legionach Polskich oraz w Polskim Korpusie Posiłkowym, będąc oficerem 2 pułku piechoty. 14 maja 1915 roku, po ukończeniu Szkoły Podchorążych Legionów Polskich „ze stopniem dobrym”, otrzymał awans na aspiranta oficerskiego w randze tytularnego sierżanta, z poborami plutonowego. W dniu 15 grudnia 1915 roku awansował na chorążego, a 1 listopada 1916 roku na podporucznika piechoty.

31 października 1918 roku, na mocy reskryptu Rady Regencyjnej, został przyjęty do Wojska Polskiego z potwierdzeniem posiadanego stopnia podporucznika. 6 listopada 1918 roku Rada Regencyjna mianowała go kapitanem audytorem, a gen. dyw. Tadeusz Rozwadowski przydzielił do Okręgu Generalnego Lubelskiego, powierzając mu tymczasowe kierownictwo Sądu oraz stanowisko referenta prawnego Dowództwa Okręgu Generalnego Lubelskiego. 1 czerwca 1921 roku pełnił służbę w Najwyższym Sądzie Wojskowym w Warszawie, pozostając zarejestrowanym w Oddziale VI Prawnym Ministerstwa Spraw Wojskowych. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu podpułkownika z datą starszeństwa 1 czerwca 1919 roku i 12. lokatą w korpusie oficerów sądowych, a jego jednostką macierzystą był Departament Sprawiedliwości Ministerstwa Spraw Wojskowych. W latach 1923–1924 był sędzią orzekającym w Wojskowym Sądzie Okręgowym Nr VII w Poznaniu, gdzie w lutym 1924 roku przewodniczył rozprawie dotyczącej zabójstwa porucznika rezerwy Zdzisława Bilażewskiego.

16 marca 1927 roku awansował na pułkownika z datą starszeństwa na 1 stycznia 1927 roku oraz 2. lokatą w korpusie oficerów sądowych. W 1928 roku pełnił funkcję prokuratora przy Wojskowym Sądzie Okręgowym Nr VII w Poznaniu. 7 stycznia 1931 roku został mianowany sędzią Najwyższego Sądu Wojskowego w Warszawie. 31 sierpnia 1935 roku prezydent RP Ignacy Mościcki zwolnił go z funkcji sędziego Najwyższego Sądu Wojskowego i powołał na stanowisko prokuratora przy Najwyższym Sądzie Wojskowym, a minister spraw wojskowych przeniósł go do Prokuratury przy Najwyższym Sądzie Wojskowym. Na tym stanowisku pracował do 1939 roku.

Był autorem licznych artykułów dotyczących prawa oraz aktywnym uczestnikiem życia literackiego i muzycznego. Ożenił się z Józefą, z którą miał dwoje dzieci: syna Jerzego i córkę Marię.

W trakcie kampanii wrześniowej w 1939 roku, po agresji ZSRR na Polskę, został aresztowany przez Sowietów i przetrzymywany w obozie w Kozielsku. Na wiosnę 1940 roku został przeniesiony do Katynia, gdzie został rozstrzelany przez funkcjonariuszy Obwodowego Zarządu NKWD w Smoleńsku oraz pracowników NKWD przybyłych z Moskwy, zgodnie z decyzją Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940 roku. W 1943 roku jego ciało zostało zidentyfikowane pod numerem 2092 podczas ekshumacji przeprowadzonej przez Niemców (zidentyfikowany jako „Kilbinski Adam”; przy zwłokach znaleziono kartę szczepień, list oraz pocztówki). Pochowano go na terenie Polskiego Cmentarza Wojennego w Katyniu, który został oficjalnie otwarty 28 lipca 2000 roku.

Postanowieniem nr 112-48-07 prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego z 5 października 2007 roku został pośmiertnie awansowany do stopnia generała brygady. Awans ogłoszono 9 listopada 2007 roku w Warszawie podczas uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.

Ordery i odznaczenia

  • Krzyż Niepodległości (6 czerwca 1931)
  • Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1935)
  • Krzyż Walecznych (czterokrotnie)
  • Złoty Krzyż Zasługi (dwukrotnie: 10 listopada 1928, 25 maja 1939)
  • Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
  • Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
  • Odznaka za Rany i Kontuzje
  • Odznaka pamiątkowa 54 pułku piechoty
  • Medal Zwycięstwa („Médaille Interalliée”)

Upamiętnienie

W ramach akcji „Katyń… pamiętamy” / „Katyń… Ocalić od zapomnienia” w Myśliborzu zasadzono Dąb Pamięci, aby upamiętnić Adama Kiełbińskiego.

Zobacz też

Przypisy

Bibliografia

  • Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917). Komenda Legionów Polskich, 1917.
  • Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
  • Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
  • Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
  • Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
  • Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
  • Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
  • Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2000. ISBN 83-905590-7-2.
  • Wacław Lenkiewicz, Andrzej Sujkowski, Hugo Zieliński: Księga Pamiątkowa 1830 – 29 XI 1930. Szkice z dziejów piechoty polskiej. Ostrów-Komorowo: Szkoła Podchorążych Piechoty, 1930.
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
  • Убиты в Катыни. Księga pamięci polskich jeńców wojennych – więźniów obozu NKWD w Kozielsku, rozstrzelanych decyzją Biura Politycznego Komitetu Centralnego Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii (b) z 5 marca 1940 roku. Лариса Еремина (red.). Moskwa: Stowarzyszenie Memoriał, 2015. ISBN 978-5-78700-123-5.