Adam Kazanowski (ok. 1599–1649)

Adam Kazanowski herbu Grzymała

Adam Kazanowski, noszący herb Grzymała (urodzony około 1599, zmarły 25 grudnia 1649), pełnił funkcję marszałka nadwornego koronnego w latach 1642–1649. Był również kasztelanem sandomierskim w latach 1637–1642, podkomorzym koronnym w latach 1634–1642, stolnikiem koronnym w latach 1633–1634, a w 1633 roku pełnił rolę podstolego koronnego. W latach 1633–1640 był starostą borysowskim i barcickim, a także starostą kozienickim, soleckim i bielskim. W 1640 roku objął urząd starosty nowotarskiego, a w latach 1642–1647 był administratorem żup wielickich. W 1645 roku sprawował urząd starosty wareckiego.

Życiorys

Był synem Zygmunta oraz starszym bratem Stanisława.

Adam Kazanowski był dworzaninem oraz bliskim przyjacielem królewicza Władysława Wazy, który na jego cześć przywrócił urząd stolnika. Towarzyszył mu w wyprawie do Moskwy po koronę cara oraz w podróży na zachód Europy.

W latach 1627–1628 studiował w Padwie.

Uczestniczył w wojnie chocimskiej w 1621 roku.

Był elektorem Władysława IV Wazy z województwa smoleńskiego oraz posłem na sejm elekcyjny w 1632 roku.

W 1633 roku, dzięki wsparciu króla, poślubił 14-letnią Elżbietę (Halszkę) ze Słuszków (1619–1671). To małżeństwo przyniosło mu nie tylko znaczny posag (50 tysięcy złotych), ale także cenne powiązania rodzinne. Adam i Elżbieta Kazanowscy nie doczekali się dzieci.

W 1632 roku Władysław IV Waza przyznał mu pałac na Przedmieściu Krakowskim.

Jako starosta bielski, wspólnie z żoną, sfinansował wzniesienie klasztoru karmelitów w Bielsku Podlaskim w 1638 roku, a w 1641 roku zbudował tam drewniany klasztorny kościół pod wezwaniem Matki Bożej z Góry Karmel. Był również pierwszym, który sprowadził Żydów na Podhale.

Był umiarkowanie zaangażowany w politykę międzynarodową; w latach 1640–1642 próbował zainicjować antyfrancuski sojusz wojskowy z Hiszpanią, co mogło skutkować zaangażowaniem Polski w Wojnę Trzydziestoletnią.

Prowadził negocjacje dotyczące zakupu floty dla króla. Gdy w skarbcu zabrakło funduszy, zastawił swój majątek. Niektórzy uważali go za osobę mającą negatywny wpływ na króla, twierdząc, że go wykorzystywał.

Wykupił połowę dóbr praskich (Praga Magnacka) i zabudował je w latach 1637–1647. W 1644 roku nabył kamienicę „pod Krzysztofory” oraz sąsiednie domy, czyniąc je swoją rezydencją.

Był członkiem konfederacji generalnej zawiązanej 31 lipca 1648 roku. W czasie elekcji w 1648 roku został sędzią generalnego sądu kapturowego. W tym samym roku był elektorem Jana II Kazimierza Wazy z ziemi czerskiej i podpisał jego pacta conventa.

Adam Kazanowski zmarł w 1649 roku i został pochowany w kolegiacie św. Jana w Warszawie.

Grafika

Zobacz też

Przypisy

Bibliografia

Polski Słownik Biograficzny, t. XII, Kraków-Wrocław 1966-1967
Stanisław Szenic, Pitawal warszawski, t. I, Warszawa 1957
Zygmunt Gloger, Geografia historyczna ziem dawnej Polski, wyd. 1903 r.
Samuel Orgelbrand, Encyklopedia Powszechna, 1898
Seweryn Uruski, Herbarz szlachty polskiej
Kajetan Kwiatkowski, Dzieje narodu polskiego za panowania Władysława IV, Warszawa, 1823 s.414
Artur Goszczyński, Działalność polityczna Adama Kazanowskiego (1599–1649) [w] Prace Historyczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2013, Nr 140 (2), s. 161-179
Krzysztof Zemeła, Adam Kazanowski – dzierżawca żup wielickich w latach 1642–1647 „Przegląd Historyczny”, 1985, t. LXXVI, z.2, s.255-267.
Ibidem, Małżeństwo Adama Kazanowskiego z Elżbietą Słuszczanką „Mówią wieki”, 1988, NR 10, s. 28-32.
Ibidem, Kazanowski Adam h. Grzymała, [w] Świętokrzyski słownik biograficzny, t. I, red. J. Wijaczka, Kielce 2002, s. 69-72.
Ibidem, Kariera rodu Kazanowskich herbu Grzymała w XVI-XVII wieku [w] Z dziejów regionu i miasta, red. P. Kardyś „Rocznik Oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego w Skarżysku-Kamiennej, Skarżysko-Kamienna 2011, s. 27-77.
Ibidem, Kariera majątkowa Adama Kazanowskiego, marszałka nadwornego koronnego, „Między Wisłą a Pilicą: Studia i materiały historyczne”, 2012, t.13, s. 67-83.
Ibidem, Rola Adama Kazanowskiego w polityce bałtyckiej Władysława IV Wazy, „Między Wisłą a Pilicą: Studia i materiały historyczne”, 2016, t. 17, s. 37-47.