Adam Kamieński-Dłużyk, znany również jako Dłużek (urodzony około 1635, zmarły około 1676) – był podróżnikiem oraz pamiętnikarzem z XVII wieku, autorem najstarszego w języku polskim opisu Syberii.
Życiorys
Kamieński pochodził z rodziny szlacheckiej herbu Ślepowron, mającej litewskie korzenie, osiedlonej na terenie Białorusi. Służył w wojsku litewskim pod dowództwem hetmana wielkiego litewskiego Pawła Jana Sapiehy. Wziął udział w licznych bitwach i potyczkach w trakcie wojen polsko-rosyjskich, które miały miejsce w latach 1654-1667. W 1660 roku został wzięty do niewoli przez wojska rosyjskie nad rzeką Banią, a następnie przetransportowany z innymi jeńcami do Mohylowa, a później do Moskwy. Tam, według dokumentów „Sibirskogo prikaza”, Kamieński został zmuszony do służby wojskowej w Jakucku.
Wraz z innymi więźniami podróżował do Jakucka, mijając Tobolsk, Jenisejsk i Ust’-Kut. Do twierdzy jakuckiej dotarł 16 sierpnia 1662 roku. Prawdopodobnie spędził dwa lata służąc w rejonie Indygirki, Ałazeji oraz Kołymie. Dotarł między innymi do dorzecza rzeki Leny oraz nad Amur. W latach 1664–1668 pełnił funkcję nadzorcy jakuckiego więzienia. Opuścił miejsce zesłania latem 1668 roku na mocy rozejmu andruszowskiego. Uwolniony w październiku 1671 roku, powrócił do Rzeczypospolitej wraz z misją dyplomatyczną kierowaną przez Jana Krzysztofa Gnińskiego.
Pamiętnik z Syberii
Po powrocie do kraju, na prośbę Gnińskiego, w 1672 roku sporządził relację z pobytu na zesłaniu, w której szczegółowo opisał Syberię z perspektywy etnograficznej i przyrodniczej. Swoje wspomnienia nazwał „Dyaryusz więzienia moskiewskiego, miast i miejsc”. Jest to pierwsza polska relacja z pobytu na Syberii w historii. Wspomnienia Kamieńskiego zostały odkryte dopiero w 1870 roku przez ks. Aleksandra Maryańskiego, który opublikował je w 1874 roku w zbiorze zatytułowanym „Warta”, poświęconym ks. Franciszkowi Bażyńskiemu.
Przypisy
Bibliografia
Aleksander Rembowski, Jan Moskorzowski, „Dyaryusz więzienia moskiewskiego, miast i miejsc”, Biblioteka Ordynacyi Krasińskich, Warszawa 1895.
Marcin Maciuk: „Polscy zesłańcy na Syberię w XVII wieku”. historiaswiata.com.pl, 20 maja 2009. [dostęp 2016-04-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-04-12)].