Adam Józef Potocki
Adam Józef Potocki, herbu Pilawa, urodził się 24 lutego 1822 roku w Łańcucie, a zmarł 15 czerwca 1872 roku w Krzeszowicach. Był hrabią i polskim politykiem galicyjskim, który odegrał istotną rolę jako jeden z założycieli krakowskiego stronnictwa konserwatywnego oraz orędownik autonomii w tym regionie.
Życiorys
Był synem Artura i Zofii Potockiej z Branickich. W dniu 26 października 1847 roku w Dreźnie poślubił Katarzynę Branicką. W wyniku tego małżeństwa mieli pięcioro dzieci: Różę Raczyńską, Artura, Andrzeja Kazimierza, Annę Branicką i Zofię Zamoyską.
Adam studiował w Edynburgu, a w 1848 roku przebywał w Paryżu, gdzie stanął na czele Gwardii Narodowej i aktywnie uczestniczył w rewolucji czerwcowej.
Posiadał liczne majątki, w tym: Krzeszowice, Tenczynek, Mędrzechów, Górę Ropczycką, Strzechowskie, Pacanów, Spytków oraz Staszów. Był także właścicielem folwarków w Bużance oraz Daszkówce. Jego dobra obejmowały również Kresy, takie jak Kobryń, Żabianka, Jabłonówka, Zalesie i Olchowiec. Do jego majątku należały huty na Śląsku, w tym współwłasność w hucie cynku „Kunegunda” w Zawodziu, a także zakłady przemysłowe i udziały w konsorcjum budującym linie kolejowe.
Wziął udział w wydarzeniach krakowskich w kwietniu 1848 roku, zostając wybranym do delegacji, której celem było przekonanie wicekomisarza okręgu krakowskiego, Wilhelma barona Kriega von Hochfelden, do zniesienia zakazu wjazdu dla emigrantów politycznych do cyrkułu krakowskiego. Po dymisji Piotra Stanisława Moszyńskiego został mianowany naczelnikiem Gwardii Narodowej. Został również wybrany posłem do Sejmu Ustawodawczego, jednak w listopadzie 1848 roku złożył mandat. W 1851 roku został uwięziony przez władze austriackie we Lwowie i Spielbergu za udział w spiskach patriotycznych. Po tym wydarzeniu skupił wokół siebie grono konserwatywnych polityków, odgrywając ważną rolę w życiu konstytucyjnym Galicji jako przywódca tego środowiska i propagator pracy organicznej oraz programu wspierającego Austrię.
Był prezesem rady powiatowej w Chrzanowie i honorowym obywatelem Krakowa. W latach 1851–1852 pełnił funkcję prezesa Towarzystwa Gospodarczo-Rolniczego Krakowskiego.
Aktywnie uczestniczył w życiu politycznym i społecznym, będąc członkiem wielu organizacji, w tym:
- Towarzystwo Dobroczynności Wolnego Miasta Krakowa i jego Okręgu;
- Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych;
- Towarzystwo Przyjaciół Oświaty;
- Zarząd Banku Zbożowego;
- Towarzystwo Wzajemnych Ubezpieczeń w Krakowie (pierwszy prezes zarządu w latach 1860-1872);
- Towarzystwo Naukowe oraz Towarzystwo Pedagogiczne.
Był również aktywny w publicystyce, współzakładając pismo „Czas”. Prowadził negocjacje z Hotelem Lambert, dotyczące przeniesienia ośrodka polskiej polityki z Paryża do Krakowa. Około 1850 roku pełnił funkcję prezesa krakowskiego Towarzystwa Rolniczego (Gospodarskiego), a później był posłem do Sejmu Krajowego oraz członkiem Rady Państwa. Był zwolennikiem zniesienia pańszczyzny. Zmarł na skutek paraliżu.