Adam Jan Dobrzański (urodzony 8 lutego 1940 roku w Wołominie) jest polskim ekspertem w dziedzinie herbologii i warzywnictwa, posiadającym tytuł profesora dr hab. nauk rolniczych, specjalizującym się w agrotechnice, herbologii, warzywnictwie, ekologii roślin oraz agrofitosocjologii.
Życiorys
Po ukończeniu Technikum Rolniczego w Nakle Śląskim, Dobrzański kontynuował naukę na Wydziale Rolniczym Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, gdzie w 1960 roku uzyskał tytuł magistra inżyniera rolnictwa. Po zakończeniu studiów rozpoczął pracę w Zakładzie Warzywnictwa Instytutu Warzywnictwa w Skierniewicach, kierowanym przez dr. Henryka Skąpskiego, który później został profesorem oraz kierownikiem Katedry Warzywnictwa SGGW. W 1970 roku obronił rozprawę doktorską pt. „Wpływ różnych czynników środowiska na działanie kilku herbicydów na cebulę, w różnych jej fazach wzrostu” (promotor: prof. dr hab. Emil Chroboczek) na Wydziale Ogrodniczym SGGW, uzyskując stopień doktora nauk rolniczych. W 1974 roku zdobył stopień doktora habilitowanego na tym samym wydziale. W latach 1970–1971 oraz 1978 spędził łącznie 2,5 roku na stażach naukowych w Stanach Zjednoczonych, na Uniwersytecie Stanu Północna Dakota w Fargo (North Dakota State University – Crop and Weed Science Department) w zespole prof. dr Johna D. Nalewaja, gdzie prowadził badania z zakresu herbologii. W 1992 roku otrzymał tytuł profesora nauk rolniczych. Uczestniczył w wielu wizytach studyjnych oraz konferencjach naukowych zarówno w Polsce, jak i za granicą. Pracę w Instytucie Warzywnictwa zakończył w 2006 roku, przechodząc na emeryturę.
Kariera naukowa
Adam Jan Dobrzański prowadził badania dotyczące konkurencji, występowania i produktywności biomasy chwastów segetalnych, a także innych aspektów biologii chwastów w uprawach warzyw oraz sposobów ograniczenia użycia herbicydów. Pod jego kierunkiem opracowano oraz wdrożono programy ochrony przed chwastami dla większości gatunków warzyw uprawianych w Polsce. Wyniki swoich badań prezentował na licznych konferencjach krajowych i międzynarodowych. Jest autorem oraz współautorem 1135 publikacji naukowych i popularnonaukowych, w tym broszur i materiałów szkoleniowych dla praktyki ogrodniczej. Wśród jego ważniejszych prac znajduje się książka „Ochrona warzyw przed chwastami” (PWRiL 1995 i 1999 – dwa wydania), która przez długi czas stanowiła kluczowy podręcznik omawiający problem chwastów oraz metody ich regulacji w uprawach warzyw. W ramach grupy roboczej „Weed Management Systems in Vegetables” (Systemy regulacji zachwaszczenia w warzywach) działającej w ramach EWRS (European Weed Research Society – Europejskie Towarzystwo Badania Chwastów) współpracował z autorami z kilkunastu krajów Unii Europejskiej oraz Szwajcarii, Turcji i Izraela w celu opracowania analizy dotyczącej występowania chwastów oraz metod ich regulacji w uprawach cebuli, pomidora, marchwi, kapusty, grochu, sałaty i papryki.
Pełnione funkcje
- 1984–1988: zastępca dyrektora ds. naukowych Instytutu Warzywnictwa
- 1972–1982: kierownik Pracowni Zwalczania Chwastów Zakładu Warzywnictwa Gruntowego
- 1983–1990: kierownik Samodzielnej Pracowni Zwalczania Chwastów
- 1991–1996: kierownik Zakładu Zwalczania Chwastów
- 1997–2006: kierownik Pracowni Herbologii Zakładu Ochrony Roślin
- 1983–2006: członek Rady Naukowej Instytutu Warzywnictwa
- 2005–2006: członek Rady Naukowej Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa
- 2008–2016: wykładowca oraz promotor prac inżynierskich i magisterskich w Wyższej Szkole Humanistyczno-Ekonomicznej w Skierniewicach im. prof. Szczepana A. Pieniążka
- 1969–1995: członek Zespołu Herbologii i Komisji ds. Walki z Chwastami oraz Rejestracji Herbicydów Rady Naukowo-Technicznej przy Ministerstwie Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej
- 1996–2001: członek Komisji ds. Rejestracji Herbicydów, Regulatorów Rozwoju Roślin i Adiuwantów przy Instytucie Ochrony Roślin w Poznaniu
- 1979–2006: członek Zespołu Herbologicznego Komitetu Nauk Ogrodniczych PAN
- 2003–2004: członek Komitetu Sterującego Phare 2000 (Dobra Praktyka Rolnicza i Integrowane Metody Ochrony Roślin) w ramach Głównego Inspektoratu Ochrony Roślin i Nasiennictwa
- 2005–2007: członek Executive Committee European Weed Research Society (Zarząd Główny EWRS)
Uczestniczył również w pracach różnych komisji i zespołów doradczych:
- od 2018: członek Rady Konsultacyjnej IOR-PIB
- 1987–2012: członek Komitetu Redakcyjnego „Vegetable Crops Research Bulletin”, a w latach 1996–2006 redaktor naczelny
- od 2013: członek Rady Redakcyjnej „Journal of Horticulture Research” (wyd. Instytutu Ogrodnictwa)
- od 1979: członek Rady Redakcyjnej „Acta Agrobotanica” (wyd. PAN i PTB), w tym w latach 1982–1983 oraz 1985–1992 pełnił funkcję zastępcy redaktora naczelnego
Odznaczenia, wyróżnienia i nagrody
- 1980: Srebrny Krzyż Zasługi
- 1991 i 2001: Medal Zasłużony dla ochrony roślin Instytutu Ochrony Roślin w Poznaniu
- 1975: Odznaka Zasłużony Pracownik Rolnictwa
- 1974: Honorowa Odznaka Województwa Łódzkiego
- 1984: Odznaka Zasłużony dla Województwa Skierniewickiego
- 1990: Złota Odznaka Zasłużony dla Spółdzielczości Ogrodniczo-Pszczelarskiej
- 1994: Srebrna Odznaka Honorowa NOT
- 2018: Medal IOR PIB „100 lat ochrony roślin”
Dodatkowo, zdobył 6 nagród zespołowych przyznawanych przez Ministra Nauki Szkół Wyższych i Technicznych – 1974; Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej II stopnia – 1984, 1987, 1989; I stopnia – 1988 i 2000.
Przypisy