Adam Hollanek

Adam Hollanek (ur. 4 października 1922 we Lwowie, zm. 28 lipca 1998 w Zakopanem) był polskim pisarzem oraz publicystą, który specjalizował się w literaturze sensacyjnej i fantastycznonaukowej. Był także jednym z założycieli miesięcznika „Fantastyka” w 1982 roku.

Życiorys

Od najwcześniejszych lat życia mieszkał we Lwowie, gdzie uczęszczał do III gimnazjum im. Stefana Batorego. W czasie swojej nauki aktywnie uczestniczył w życiu kulturalnym szkoły, organizując koło literackie oraz teatralne, a także zakładając gazetkę szkolną „Nurtem Skamandra”.

W okresie okupacji Lwowa pracował w Instytucie Badań nad Tyfusem Plamistym i Wirusami pod kierownictwem prof. Rudolfa Weigla, karmić wszy. Po zdaniu matury podjął studia w Studiu Aktorskim Teatru Polskiego oraz brał udział w konspiracyjnych wieczorach literackich. Po zajęciu Lwowa przez ZSRR, współpracując z teatrem, zorganizował pierwsze po wojnie wystawienie Warszawianki autorstwa Wyspiańskiego. Swoje debiutanckie dzieło opublikował w „Żołnierzu Polskim”.

Po ekspatriacji do Krakowa, gdzie przebywała jego matka po powstaniu warszawskim, w którym zginęli jego ojciec i brat, studiował anglistykę na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. W latach 1945–1946 pełnił funkcję dyrektora programowego Polskiego Radia w Krakowie. W latach 1948–1949 pracował w Głosie Anglii. Po odsunięciu od możliwości zarobkowania, publikował pod różnymi pseudonimami w takich gazetach jak „Gazeta Krakowska” oraz „Dziennik Polski”, a po przeprowadzce do Warszawy w 1970 roku, również w „Trybunie Ludu”.

W 1956 roku był założycielem i redaktorem naczelnym tygodnika „Zdarzenia”, a w 1982 roku miesięcznika „Fantastyka” oraz w 1990 roku miesięcznika „Nie z tej ziemi”. W 1990 roku zrezygnował z posady redaktora naczelnego „Fantastyki” (później „Nowa Fantastyka”), ale pozostał jej stałym felietonistą. Jest autorem ponad 30 powieści oraz książek popularnonaukowych. Debiutował jako pisarz fantastycznonaukowy w 1958 roku powieścią Katastrofa na „Słońcu Antarktydy”.

W późniejszych latach życia angażował się w działalność Towarzystwa Miłośników Lwowa oraz Kresów Wschodnich. Zmarł w wieku 75 lat podczas wakacji w Zakopanem, a jego ciało zostało pochowane na Starych Powązkach w Warszawie w katakumbach (rząd 105-3).

Na budynku przy ul. Górnośląskiej 3 w Warszawie znajduje się tablica upamiętniająca Adama Hollanka.

Nagrody

Nagroda Prezydenta World SF Prof. Organisation za Fantastykę i zasługi dla gatunku pisarskiego (1987)
Nagroda Polskiej Akademii Nauk za popularyzowanie nauki (1986)
Krzyż Kawalerski i Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
Nagroda dla najlepszego pisarza SF Europejskiego Stowarzyszenia SF (1987)

Ważniejsze utwory

Powieści

Katastrofa na „Słońcu Antarktydy” (1958)
Zbrodnia wielkiego człowieka (1960)
Jeszcze trochę pożyć (1980)
Olśnienie (1982)
Kochać bez skóry (1983)
Ja z Łyczakowa (1991)
Księżna z Florencji (1988)
Pacałycha (1996)
Mudrahela: Tragiczna opowieść lwowska (1997)

Zbiory opowiadań

Plaża w Europie (Wydawnictwo Literackie, 1967)
Muzyka dla was, chłopcy (1975; opowiadania: Bart Szesnaście, Skasować drugie ja, Za wszelką cenę powrócić, Muzyka dla was, chłopcy)
Ukochany z Księżyca (1979; opowiadania: Ukochany z Księżyca, Jak koń trojański, Punkt, Aparat też chce żyć, Oni już tu są, Łazarzu wstań)
Bandyci i policjanci (Czytelnik, 1982)
Skasować drugie ja (1989; opowiadania: Każdy może być Faustem, Skasować drugie ja, Jak koń trojański, Nie można go spalić, Muzyka dla was, chłopcy)
Pies musi wystrzelić (Świat Książki, 2009)

Książki popularnonaukowe

Węgiel nasze czarne złoto (1954)
Niewidzialne armie kapitulują (1954)
Sprzedam śmierć (1961)
Skóra jaszczurcza (1965)
Lewooki cyklop (1966)
Nieśmiertelność na zamówienie (1973)
Błysk milionów świec (1976)
Sposób na niewiadome (1978)

Eseje

Geniusz na miarę epoki („Fantastyka” 3/86)
A jednak romantyzm („Fantastyka” 2/88)

Poezja

Pokuty (1987)
Ja – koń, ja Żyd (1995)
Landszafty (1996)

Przypisy

Bibliografia

Elżbieta Ciborska: Leksykon Dziennikarstwa Polskiego. Poznań: Dom Wydawniczy Elipsa, 2000. Brak numerów stron w książce
Praca zbiorowa: Wielki Słownik Pisarzy Polskich. Polska Akademia Nauk, 1996. Brak numerów stron w książce