Adam Heydel

Adam Zdzisław Heydel

Adam Zdzisław Heydel (urodzony 6 grudnia 1893 roku w Gardzienicach, w pobliżu Ciepielowa koło Radomia, zmarł 14 marca 1941 roku w niemieckim obozie koncentracyjnym Auschwitz) był polskim ekonomistą.

Życiorys

Urodził się jako syn Zdzisława i Marii ze Skarbek-Borowskich. Swoją edukację rozpoczął w Gimnazjum im. Jana III Sobieskiego w Krakowie. Następnie kontynuował naukę na uczelniach w Moskwie i Kijowie. W 1922 roku uzyskał dyplom z zakresu prawa na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, gdzie obronił również doktorat. W latach 1921–1922 pracował w Ministerstwie Spraw Zagranicznych. W 1925 roku zdobył habilitację w dziedzinie ekonomii politycznej, a dwa lata później został wykładowcą ekonomii na Uniwersytecie Jagiellońskim, a w 1929 roku uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego.

Adam Heydel był przedstawicielem szkoły krakowskiej w ekonomii, opowiadając się za liberalizmem gospodarczym. Krytykował etatyzm oraz interwencjonizm w gospodarce Polski w okresie międzywojennym, koncentrując się na badaniach dotyczących teorii ekonomii oraz zagadnień związanych z dochodem narodowym.

Był zwolennikiem Narodowej Demokracji. W latach 1930–1931 piastował stanowisko prezesa Klubu Narodowego w Krakowie. W 1933 roku, za krytykę sanacji, w szczególności za sprzeciw wobec utworzenia obozu w Berezie Kartuskiej, został usunięty z katedry ekonomii na Uniwersytecie Jagiellońskim. W 1934 roku objął stanowisko kierownika instytutu ekonomii Polskiej Akademii Umiejętności, a na Uniwersytet Jagielloński powrócił w 1937 roku.

Po rozpoczęciu niemieckiej okupacji w Polsce, 6 listopada 1939 roku, został aresztowany przez Niemców w ramach akcji Sonderaktion Krakau, skierowanej przeciwko inteligencji. Razem z innymi profesorami Uniwersytetu Jagiellońskiego i innych krakowskich uczelni, trafił do obozu koncentracyjnego w Sachsenhausen.

W lutym 1940 roku, w wyniku międzynarodowych protestów, Heydel został uwolniony wraz z innymi profesorami, którzy ukończyli 40. rok życia. Wkrótce po tym zaczął organizować ruch samokształceniowy oraz zaangażował się w działalność Związku Walki Zbrojnej. Jego działalność w podziemiu trwała do 23 stycznia 1941 roku, kiedy to bracia Adam i Wojciech Heydlowie zostali aresztowani przez Gestapo w Brzózie koło Radomia.

Adam Heydel został osadzony w więzieniu w Skarżysku-Kamiennej. Po stanowczym odmówieniu podpisania Volkslisty, co zostało mu zaproponowane przez komendanta placu, pułkownika von Heydela, który wywodził się z tej samej niemieckiej rodziny, został przewieziony do obozu koncentracyjnego w Auschwitz, gdzie zginął w zbiorowej egzekucji 14 marca 1941 roku. Jego symboliczne miejsce pochówku znajduje się na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.

Jego bratem był baron Wojciech Heydel, który również zmarł 14 marca 1941 roku w Auschwitz, będąc zięciem Józefa i Marii Chełkowskich.