Adam Hełm-Pirgo

Adam Hełm-Pirgo (urodzony 29 września 1852 w Horowie, zmarł 3 grudnia 1932 we Lwowie) był podpułkownikiem piechoty cesarskiej i królewskiej armii oraz Wojska Polskiego, a także kartografem.

Życiorys

Urodził się 29 września 1852 roku w Horowie. W październiku 1871 roku rozpoczął służbę w c. i k. armii jako kadet piechoty liniowej, a jego mianowanie miało miejsce z dniem 1 listopada 1871 roku. W korpusie piechoty awansował na podporucznika z dniem 1 listopada 1873 roku oraz na porucznika z dniem 1 maja 1879 roku. Przez wiele lat służył w 10 pułku piechoty w Jarosławiu, gdzie jako kadet pełnił rolę zastępcy oficera. Od września 1881 roku, jako oficer nadkompletowy, został przydzielony do Instytutu Wojskowo-Geograficznego. W 1885 roku przeszedł do 55 pułku piechoty w Brzeżanach. W październiku 1886 roku awansował na kapitana 2 klasy z dniem 1 listopada 1886 roku, a w grudniu 1888 roku na kapitana 1 klasy, by w końcu otrzymać stopień majora z dniem 1 listopada 1896 roku.

Od 1896 roku pełnił funkcję komendanta 4 batalionu w 78 pułku piechoty w Esseg. W okolicach 1898 roku objął stanowisko komendanta 3 batalionu, a od około 1899 roku dowodził 1 batalionem, by od około 1900 roku ponownie prowadzić 4 batalion. 1 maja 1902 roku awansował na podpułkownika i został komendantem 3 batalionu w 78 pułku. Około 1903 roku objął dowództwo 4 batalionu w 30 pułku piechoty we Lwowie. W listopadzie 1904 roku przeszedł w stan spoczynku, a w armii austriackiej służył jako topograf.

Podczas końca I wojny światowej wstąpił do Wojska Polskiego i brał udział w obronie Lwowa podczas wojny polsko-ukraińskiej. Od 11 listopada 1918 roku pełnił rolę komendanta Komendy Głównej Żandarmerii Obrony Lwowa. Choć nominalnie był na tym stanowisku do 23 listopada 1918 roku, faktyczne obowiązki w zakresie organizacji i egzekucji przejął od 10 listopada mjr Wiktor Sas-Hoszowski, który został jego zastępcą; ppłk Pirgo przekazał mu te obowiązki z uwagi na swój wiek, ograniczając się do dowodzenia oraz kontaktów z Naczelną Komendą. Z powodu podeszłego wieku 27 listopada 1918 roku został skierowany do oddziału kartograficznego Komendy Wojskowej we Lwowie. Był jednym z organizatorów kartografii sztabu Dowództwa Wojska Polskiego „Wschód”. Pełnił funkcję kierownika Biura Kartograficznego, a po jego zwolnieniu tę rolę objął jego syn, Marian.

Do końca życia brał udział w uroczystościach związanych z obroną Lwowa z 1918 roku. Zmarł 3 grudnia 1932 roku i został pochowany na Cmentarzu Obrońców Lwowa (kwatera XX, miejsce 1832).

Jego żoną była Klementyna z domu Nowak. Miał dwóch synów, którzy również byli oficerami wojsk austriackich oraz Wojska Polskiego: por. sap. Adam Klemens Hełm-Pirgo (ur. 1891, w 1918 roku podporucznik obrony krajowej, w 1923 roku porucznik rezerwy piechoty WP) oraz kpt. inż. geograf Marian Adam Hełm-Pirgo (1897–1995).

Odznaczenia

Medal Niepodległości – pośmiertnie (4 listopada 1933 roku, za pracę na rzecz odzyskania niepodległości)

inne odznaczenia

austro-węgierskie
Brązowy Medal Jubileuszowy Pamiątkowy dla Sił Zbrojnych i Żandarmerii (przed 1900)
Odznaka za Służbę Wojskową 3 stopnia (przed 1900)