Adam Glapa (urodzony 4 maja 1916 roku w Grodzisku Wielkopolskim, zmarły 7 lipca 2000 roku w Poznaniu) był polskim etnografem, nauczycielem, badaczem terenowym, społecznikiem oraz popularyzatorem kultury ludowej.
Życiorys
W 1936 roku ukończył Seminarium nauczycielskie w Lesznie. Po zakończeniu nauki pracował jako prywatny nauczyciel w Pakosławiu, a następnie w szkole zawodowej w Swarzędzu i Zbąszyniu, aż do 1939 roku. W czasie II wojny światowej był poszukiwany przez władze okupacyjne z powodu przynależności do Związku Zachodniego Polaków w Zbąszyniu. Udał się do Poznania, gdzie osiedlił się i pracował w zakładzie fotograficznym Foto-Stewner razem ze Stanisławem Kuszą. Wspólnie z nim, Janem z Domachowa Bzdęgą oraz Zygmuntem Brychcym zrealizował dwa filmy: Wieczornica ludowa oraz Z szarych dni.
W 1945 roku rozpoczął studia na Uniwersytecie Poznańskim, wybierając kierunek etnografia z etnologią i prehistorią. W 1950 roku obronił pracę magisterską na temat stroju szamotulskiego, napisaną pod opieką Eugeniusza Frankowskiego. W 1961 roku obronił pracę doktorską zatytułowaną „Strój międzyrzecko-babimojski (lubuski) na tle ubiorów wielkopolskich”, przygotowaną pod kierunkiem Józefa Gajka na Uniwersytecie Wrocławskim.
Po wojnie aktywnie wspierał zakładanie zespołów regionalnych w takich miejscach jak Szamotuły, Dąbrówka Wielkopolska, Kościan, Grodzisk oraz Podmokle, jak również organizował ogniska muzyczne w Zbąszyniu i Włoszakowicach.
Pracował w Muzeum Narodowym w Poznaniu, gdzie zorganizował ekspozycję etnograficzną, a później w pałacu Raczyńskich w Rogalinie. Był członkiem Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego, w którym sprawował funkcję redaktora technicznego w latach 1945-1962. W latach 1962-1972 pracował w Pałacu Kultury w Poznaniu.
Działalność naukowa
Jego badania terenowe obejmowały obszary Wielkopolski i Lubuskiego. Kluczowe tematy zainteresowań to: kultura ludowa, sztuka ludowa, folklor, strój ludowy, jak również historia i dzieje ruchu ludowego. Opublikował ponad 70 artykułów naukowych. Był częścią zespołu badawczego prowadzonego przez Józefa Burszty, który realizował badania terenowe w Wielkopolsce. W monografii zbiorowej „Kultura ludowa Wielkopolski” opublikował dwa rozdziały: Ubiór chłopski oraz Z zagadnień higieny. Jego artykuły ukazywały się w czasopismach takich jak „Lud”, „Literatura ludowa”, „Polska Sztuka Ludowa”. W Cyfrowym Archiwum im. Józefa Burszty można znaleźć fotografie z jego badań terenowych.
Rodzina
W 1941 roku ożenił się z Marią W. Jakubowską (ur. 18 listopada 1920), z którą miał troje dzieci (córkę i dwóch synów). Po jej śmierci w 1977 roku, w 1978 roku ożenił się ponownie z Romaną Redler. Zmarł 7 lipca 2000 roku w Poznaniu i został pochowany na Cmentarzu Miłostowskim (pole 34, kwatera 4, rząd 8, miejsce 1). Jego wnuczką jest dr Jowita Wycisk, psycholog.
Odznaczenia i nagrody
- Zasłużony Działacz Kultury (1968)
- Medal za Zasługi dla Obronności Kraju (1970)
- Odznaka Honorowa miasta Poznania (1971)
- Złota Odznaka Związku Nauczycielstwa Polskiego (1976)
- Medal Komisji Edukacji Narodowej (1980)
- Wielki Medal w 40. rocznicę Wyzwolenia Poznania (1945)
Przypisy
Literatura uzupełniająca
- Strój szamotulski, seria: Atlas Polskich Strojów Ludowych, t. 4, cz. II, Wielkopolska, z. 1, Wrocław: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, 1951
- Strój dzierżacki, seria: Atlas Polskich Strojów Ludowych, t. 8, cz. II, Wielkopolska, z. 2, Wrocław: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, 1953
- Antoni Twardowski, nieznany rzeźbiarz ludowy. cyfrowaetnografia.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-23)], Polska Sztuka Ludowa • Konteksty, 1954, t. 8, z. 4, s. 252-263
- Przyczynek do badań etnograficznych i konserwacji zabytków kultury ludowej na Pomorzu Zachodnim, „Polska Sztuka Ludowa – Konteksty”, 1954, t. 8, z. 3
- Zagadnienie rozwarstwienia wsi wielkopolskiej w świetle opisów odzieży ludowej Oskara Kolberga, „Lud”, 1955, t. 42, cz. 1, s. 69-114
- Strój lubuski (międzyrzecko-babimojski), seria: „Atlas Polskich Strojów Ludowych”, t. 16, cz. II Wielkopolska, z. 4, Wrocław: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, 1956
- Tańce i zabawy wielkopolskie (wspólnie z Alfonsem Kowalskim), seria: „Biblioteka popularna”, Wrocław: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, 1961