Adam Ferdynand Czyżewicz
Adam Ferdynand Czyżewicz (urodzony 19 listopada 1877 we Lwowie, zmarły 21 września 1962 w Warszawie) był polskim ginekologiem oraz położnikiem, a także podpułkownikiem lekarzem w Wojsku Polskim II RP.
Życiorys
Urodził się 19 listopada 1877 roku w rodzinie Adama Zygmunta, profesora położnictwa, i Heleny z Lewickich. Miał brata Jana (1883–1934), inżyniera, oraz siostrę Wandę. W 1895 roku ukończył VIII klasę i z wyróżnieniem zdał egzamin dojrzałości w Gimnazjum im. Franciszka Józefa, w którym uczyli się również Wincenty Czernecki, Stanisław Kętrzyński i Władysław Podlacha. W 1900 roku zakończył studia medyczne na Uniwersytecie Lwowskim i rozpoczął pracę w lwowskiej klinice. Następnie udał się do Paryża, gdzie zdobywał doświadczenie w Instytucie Pasteura, a później pracował we wrocławskiej Klinice Chirurgicznej prof. Jana Mikulicza-Radeckiego oraz w klinice ginekologicznej prof. Heinricha Fritscha w Bonn. W 1914 roku uzyskał stopień doktora habilitowanego, jednak z powodu I wojny światowej jego stopień został zatwierdzony dopiero dwa lata później. Objął stanowisko kierownika Oddziału Ginekologicznego w Szpitalu Krajowym we Lwowie, a następnie pracował w klinice prowadzonej przez prof. Antoniego Marsa. Podczas obrony Lwowa w trakcie wojny polsko-ukraińskiej był pierwszym komendantem szpitala wojsk polskich. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości wstąpił do Wojska Polskiego, gdzie awansował na podpułkownika lekarza z datą starszeństwa 1 czerwca 1919 roku. W latach 1923–1924 był oficerem rezerwowym 1 batalionu sanitarnego.
Po uzyskaniu profesury w 1920 roku przeniósł się do Warszawy, gdzie objął kierownictwo Kliniki Ginekologiczno-Położniczej na nowo tworzonym Uniwersytecie. W roku akademickim 1925/1926 pełnił funkcję dziekana. Wśród jego uczniów był Tadeusz Zawodziński. W 1925 roku współorganizował oddział noworodków, którego kierownictwo objęła Marta Erlich. Dzięki jego wysiłkom powstała również pracownia biologiczna i histopatologiczna, na czele której stanął Leonard Lorentowicz. Przez wiele lat dążył do pozyskania radu dla uczelni, co udało się zrealizować w 1930 roku, kiedy Uniwersytet Warszawski otrzymał 30 mg tego pierwiastka jako dar od Marii Skłodowskiej-Curie, co umożliwiło uruchomienie oddziału radioterapii prowadzonego przez Zofię Dobijową. W 1935 roku został członkiem korespondentem Polskiej Akademii Umiejętności.
W czasie niemieckiej okupacji pracował jako ginekolog-położnik, jednocześnie prowadząc wykłady w tajnych kompletach uniwersyteckich.
Po wojnie wziął udział w reaktywacji Kliniki Chorób Kobiecych i Położnictwa oraz powrócił do pracy naukowej. W 1946 roku został członkiem czynnym Polskiej Akademii Umiejętności oraz członkiem zwyczajnym Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. 1 października 1958 roku przeszedł na emeryturę.
Jego żoną była Józefa z Czerneckich (1878–1952).
Zmarł 21 września 1962 roku i został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 240-5-29).
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (dwukrotnie: 10 listopada 1933, 19 lipca 1955)
- Medal Niepodległości (4 listopada 1933)
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (13 stycznia 1955)
- Kawaler Orderu Franciszka Józefa (Austro-Węgry, 1917)
Przypisy
Bibliografia
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 127.
- Longin Marianowski: I Klinika Położnictwa i Ginekologii WUM, Towarzystwo Lekarskie Warszawskie 2009
- Dzieje ginekologii w Polsce, Katedra Historii Medycyny CM UJ. khm.cm-uj.krakow.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-15)].