Adam Czaplewski

Adam Czaplewski

Adam Czaplewski (ur. 19 grudnia 1913?/1 stycznia 1914 w Brześciu, zm. 11 listopada 1982 w Warszawie) – generał dywizji Wojska Polskiego, pełnił funkcję szefa Wojsk Pancernych i Zmechanizowanych MON w latach 1956–1959, był zastępcą szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego (1959–1968) oraz komendantem Akademii Sztabu Generalnego WP im. gen. Karola Świerczewskiego (1968–1973).

Życiorys

Urodził się w rodzinie robotniczej. W 1915 roku ewakuował się z rodziną do Rosji. W 1931 roku ochotniczo wstąpił do Bakińskiej Oficerskiej Szkoły Piechoty Armii Czerwonej, gdzie po ukończeniu wydziału artyleryjskiego w 1934 roku rozpoczął zawodową służbę wojskową, trwającą do 1937 roku. W czerwcu 1941 roku, po ataku Niemiec na ZSRR, w składzie 136 Dywizji Piechoty pełnił rolę szefa sztabu dywizjonu, biorąc udział w walkach w Woroszyłowgradzie oraz w Kaukazie, gdzie dowodził dywizjonem „katiusz”. W 1942 roku został przeniesiony do wydziału uzupełnień i szkolenia bojowego w dowództwie artylerii Frontu Północnokaukaskiego.

W wrześniu 1943 roku, jako Polak, został przydzielony do tworzonego na terytorium ZSRR 1 Korpusu Polskich Sił Zbrojnych. Najpierw pełnił funkcję zastępcy dowódcy 3 pułku artylerii ciężkiej, a następnie objął stanowisko szefa sztabu artylerii 3 Dywizji Piechoty im. Romualda Traugutta. Uczestniczył w walkach nad Turią, a później nad Wisłą w okolicach Puław i Dęblina. W dniach 16-22 września 1944 roku brał udział w walkach 8 i 9 pułków piechoty na przyczółkach Czerniakowa i Powiśla. Pod koniec grudnia 1944 roku, w stopniu podpułkownika, został dowódcą 2 pułku artylerii lekkiej 2 Dywizji Piechoty. Na czele pułku walczył o Młociny, Bielany i Żoliborz, a także w walkach o Wał Pomorski oraz podczas forsowania Odry, kończąc szlak bojowy nad Łabą.

Po wojnie pełnił m.in. funkcję dowódcy 13 Warszawskiej Brygady Artylerii Ciężkiej w Grudziądzu (1946–1949), dowódcy artylerii 1 Korpusu Pancernego w Gdańsku (1949–1953), zastępcy dowódcy artylerii dowództwa Okręgu Wojskowego nr II w Bydgoszczy (1953–1954), oraz zastępcy dowódcy Wojsk Pancernych i Zmechanizowanych ds. artylerii (1954). W latach 1954–1955 dowodził 1 Korpusem Zmechanizowanym w Gdańsku, a w latach 1955–1956 pełnił rolę zastępcy dowódcy Pomorskiego Okręgu Wojskowego ds. wojsk pancernych i zmechanizowanych. Następnie był szefem Wojsk Pancernych i Zmechanizowanych WP (1956–1959), zastępcą szefa Sztabu Generalnego WP ds. organizacyjno-mobilizacyjnych (1959–1967) oraz zastępcą szefa SG WP ds. ogólnych (1967–1968). W latach 1965–1968 był jednym z zastępców gen. Wojciecha Jaruzelskiego. Ostatnią funkcją, którą piastował, był komendant Akademii Sztabu Generalnego WP (1968–1973). W lipcu 1955 roku uzyskał stopień generała brygady, a w październiku 1963 roku został awansowany na generała dywizji, co potwierdził przewodniczący Rady Państwa, Aleksander Zawadzki.

Adam Czaplewski był kawalerem 12 orderów oraz licznych odznaczeń. W 1975 roku został wpisany do Honorowej Księgi Czynów Żołnierskich. Był członkiem PPR, a później PZPR i delegatem na V Zjazd PZPR w 1968 roku.

W 1973 roku przeszedł poważny wylew, w wyniku którego doznał paraliżu. Od tego czasu pozostawał w dyspozycji MON, a od 1977 roku był w stanie spoczynku. Łącznie służył 12 lat w Armii Czerwonej i 34 lata w Wojsku Polskim, z czego 22 lata w stopniu generała.

Zmarł 11 listopada 1982 roku, a jego pogrzeb odbył się 17 listopada na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera B 4 rz. 8 m. 1). W ostatniej drodze towarzyszyli mu m.in. zastępca członka Biura Politycznego KC PZPR, wiceminister Obrony Narodowej oraz szef Sztabu Generalnego WP gen. broni Florian Siwicki. Mowę pogrzebową wygłosił komendant Akademii Sztabu Generalnego WP gen. broni Józef Kamiński.

Awanse

W trakcie swojej długoletniej służby w Armii Czerwonej i ludowym Wojsku Polskim Adam Czaplewski otrzymał awanse na kolejne stopnie wojskowe:

• młodszy dowódca artylerii Armii Czerwonej – 1934
• porucznik Armii Czerwonej – 1937
• kapitan Armii Czerwonej – 1941
• major Armii Czerwonej – 1943
• podpułkownik WP – 1944
• pułkownik WP – 1945
• generał brygady WP – 1955
• generał dywizji WP – 1963

Życie prywatne

Mieszkał w Warszawie. Od 1955 roku był żonaty z Krystyną Magdaleną Otta-Czaplewską, lekarzem stomatologiem (1923-2000). Miał dwie córki.

Odznaczenia i wyróżnienia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari (1945)
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1958)
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1952)
• Order Sztandaru Pracy I klasy (1968)
• Order Sztandaru Pracy II klasy (1964)
• Order Krzyża Grunwaldu III klasy (1945)
• Krzyż Walecznych (1945)
• Srebrny Krzyż Zasługi (1946)
• Medal 10-lecia Polski Ludowej (1954)
• Medal za Warszawę 1939–1945
• Medal za Odrę, Nysę, Bałtyk
• Medal Zwycięstwa i Wolności 1945
• Złoty Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny” (1958)
• Srebrny Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”
• Brązowy Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”
• Medal „Za udział w walkach o Berlin” (1967)
• Złoty Medal „Za zasługi dla obronności kraju” (1973)
• Srebrny Medal „Za Zasługi dla Obronności Kraju” (1968)
• Brązowy Medal „Za Zasługi dla Obronności Kraju” (1966)
• Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego
• Odznaka Grunwaldzka
• Złota odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy” (1960)
• Wpis do „Honorowej Księgi Czynów Żołnierskich” (1975)
• Order Lenina (ZSRR, 1968)
• Order Czerwonego Sztandaru – (ZSRR, dwukrotnie w 1945)
• Order Wojny Ojczyźnianej I stopnia (ZSRR, 1945)
• Order Czerwonej Gwiazdy – dwukrotnie (ZSRR)
• Medal „Za wyzwolenie Warszawy” (ZSRR)
• Medal „Za zasługi bojowe” (ZSRR, 1944)
• Medal „Za zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (ZSRR)
• Medal jubileuszowy „Dwudziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (ZSRR)
• Odznaka „25 lat Zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (ZSRR, 1970)
• Medal jubileuszowy „Trzydziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (ZSRR, 1975)
• Krzyż Walecznych (CSSR)
• I inne

Przypisy

Bibliografia

• Henryk Piotr H.P. Kosk, Lidia L. Kosk, Generalicja polska, t. I, Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 2001, ISBN 83-87103-81-0, OCLC 69534875. Brak numerów stron w książce
• Janusz Królikowski, Generałowie i Admirałowie Wojska Polskiego 1943-1990, Wydawnictwo Adam Marszałek, 2010, tom I, s. 267–270.
• A. Mazur, Order Krzyża Grunwaldu 1943-1985, Wydawnictwo MON, Warszawa 1988.
• Ostatnia droga gen. dyw. w st. spocz. Adama Czaplewskiego, w Żołnierz Wolności, 18 listopada 1982, s. 2.
• M. Nowiński, Generał z Honorowej Księgi Czynów Żołnierskich, w W szeregach dwóch armii, Wydawnictwo MON, Warszawa 1977.
• W. Skolimowski, Kawaler 12 orderów, w Z honorowej księgi, tom I, Wydawnictwo MON, Warszawa 1979.
• Wojsko Ludowe, 1975, nr 12 (grudzień).
• Wojskowy Przegląd Historyczny, 1983, nr 1, s. 277.