Adam Broż

Adam Broż (urodzony 27 stycznia 1935 roku w Bielsku) to polski historyk sztuki oraz dziennikarz, który od 1965 roku mieszka w Rzymie. Był sekretarzem Emeryka Hutten-Czapskiego (1969–1979) i Karola Popiela (1970–1977), a także autorem przewodników turystycznych po Rzymie.

Życiorys

Adam Broż przyszedł na świat jako syn Stanisława oraz Urszuli z domu Jachimskiej.

Swoje młodzieńcze lata spędził w Krakowie, gdzie w latach 1955–1961 studiował historię sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim. W tym samym okresie zajmował się fotografią artystyczną oraz pracował jako fotograf naukowy (asystent techniczny) na Akademii Medycznej w Krakowie.

W 1965 roku udał się na roczne stypendium Fundacji Rzymskiej im. Margrabiny J. S. Umiastowskiej, które było poświęcone renesansowi włoskiemu, i osiedlił się w Rzymie. Tam został sekretarzem Emeryka Hutten-Czapskiego, prezesa Fundacji Margrabiny Umiastowskiej, oraz sekretarzem samej fundacji, pełniąc te obowiązki w latach 1969–1979. Wspólnie z Hutten-Czapskim odbył szereg podróży antykwarycznych po Europie, zwłaszcza do Paryża. Dodatkowo, w latach 1969–1977, był sekretarzem Karola Popiela, który był członkiem rządu londyńskiego w czasach premierostwa generała Władysława Sikorskiego.

W latach 1968–2012 pełnił rolę administratora Hospicjum Związku Polskich Kawalerów Maltańskich w Rzymie, które później przemianowano na Dom Maltański. Przybywający tam stypendyści polscy, w tym Jerzy Vetulani, z którym Broż przyjaźnił się od około 1960 roku, znajdowali w hospicjum „idealne schronienie w obcym kraju” dzięki przystępnym cenom oraz możliwości korzystania z kuchni. Adam Broż działał równocześnie jako pilot wycieczek, prowadząc polskie grupy po Rzymie.

Podczas pobytu w Rzymie, Adam Broż ukończył kurs archeologii miasta oraz kurs konserwacji papieru, w tym książek. Spotkał Federico Felliniego i pracował jako statysta w jego filmie Casanova (1976). Jako dziennikarz publikował artykuły m.in. w „Tygodniku Powszechnym”, „Przekroju”, „Kulturze”, „Narodowcu” oraz w nowojorskim „Nowym Dzienniku”, a później także w „Niedzieli” i „Akcencie”.

Pomógł w pozyskaniu włoskich marmurów, które zostały wykorzystane do odbudowy wnętrz Zamku Królewskiego w Warszawie w latach 70. i 80. XX wieku.

Wydał wiele przewodników turystycznych dotyczących Rzymu, takich jak Rzym i Watykan. Przewodnik (Rzym 1982, sześć wydań do 1992), Historia lat świętych (Rzym 1983), Rzym – Rok Święty 1983. Jubileusz Odkupienia. Bulla papieska (wraz z B. Lewandowskim, Rzym 1983), Rzym i okolice. Przewodnik turystyczny (Warszawa 1984), Rzym. Watykan. Historia lat świętych. Przewodnik (Rzym 2001), Rzym po polsku (2009, wznowienie 2014) oraz Watykan. Przewodnik pielgrzyma (Warszawa 2010, wspólnie z Marią Betlejewską). Uczestniczył także w produkcji dokumentalnego serialu Telewizji Polskiej Polacy w Rzymie i Watykanie (2014).

Na przestrzeni lat Broż stworzył kolekcję rycin z portretami artystów, z których siedemdziesiąt trzy grafiki zostały zaprezentowane na wystawie Portrety artystów w grafice. Ryciny z kolekcji Adama Broża w Zamku Królewskim w Warszawie w 2015 roku.

W 1984 roku Adam Broż został wybrany członkiem Zrzeszenia Wolnych Dziennikarzy w Monachium, a od 1 stycznia 1997 roku był akredytowany w biurze prasowym Stolicy Apostolskiej.

Żonaty z Bożeną z domu Sikorską, która jest lekarką.

Publikacje (wybór)

Tadeusz Kałkowski: Tysiąc lat monety polskiej. Kraków: 1963. Brak numerów stron w książce. Wznowienie w 1974 i 1981 – autor fotografii.

Rzym i Watykan. Przewodnik. Plurigraf, 1982. Brak numerów stron w książce.

Rzym – Rok Święty 1983. Jubileusz Odkupienia. Bulla papieska. Roma: Soprani, 1983. Brak numerów stron w książce.

Rzym i okolice. Przewodnik turystyczny. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1984. Brak numerów stron w książce.

Rzym. Watykan. Historia lat świętych. Plurigraf, 2001. Brak numerów stron w książce.

Rzeźba dekoracyjna Sukiennic krakowskich z okresu restauracji i przebudowy przez Tomasza Prylińskiego w latach 1875–1979. „Rozprawy Muzeum Narodowego w Krakowie”. 2, s. 41–93, 2004.

Watykan. Przewodnik pielgrzyma. Przewodniki Wiedzy i Życia, Hachette Livre Polska, 2006. Brak numerów stron w książce. Wraz z Marią Betlejewską.

Rzym po polsku. Świat Książki, 2009. Brak numerów stron w książce. Wznowienie 2014.

Emeryk Hutten Czapski, jr: wspomnienia sekretarza. „Prace Komisji Historii Nauki PAU”. 13, s. 117–128, 2014.

Rzymskie spotkania z Jerzym. W: Wybitni uczeni we wspomnieniach. Jerzy Vetulani. Warszawa: Biuro Upowszechniania i Promocji Nauki PAN, 2019, s. 185–187. ISBN 978-83-63305-73-4.