Adam Bałdych (urodzony 18 maja 1986 roku w Gorzowie Wielkopolskim) to polski skrzypek oraz kompozytor.
Życiorys
Ukończył studia na Akademii Muzycznej w Katowicach z wyróżnieniem, w klasie Henryka Gembalskiego. Od 2012 roku współpracuje z renomowaną wytwórnią ACT oraz prowadzi własne niezależne wydawnictwo Imaginary Music.
Jego międzynarodowy debiut muzyczny miał miejsce na albumie Imaginary Room, na którym współpracował z europejskimi artystami, takimi jak Lars Danielsson, Jacob Karlzon, Verneri Pohjola, Morten Lund i Marius Neset. Album ten zdobył nagrodę ECHO JAZZ 2013, przyznawaną przez niemiecki przemysł muzyczny.
Adam Bałdych otrzymał wiele nagród i wyróżnień, w tym Grand Prix oraz nagrodę indywidualną festiwalu „Jazz nad Odrą” w 2006 roku, ECHO Jazz oraz Preis der deutschen Schallplattenkritik 2024. Został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi, honorową odznaką „Zasłużony dla Kultury Polskiej” oraz medalem Gloria Artis. Trzykrotnie był nominowany do nagrody Koryfeusz Muzyki Polskiej w kategorii osobowość roku.
Nazywany „cudownym dzieckiem skrzypiec”, rozpoczął swoją karierę w wieku 14 lat. Szybko zdobył uznanie jako innowator łączący osiągnięcia muzyki poważnej z nowoczesnym językiem skrzypcowym oraz talentem improwizatorskim. W krótkim czasie wypracował własny, rozpoznawalny styl, który zainspirował nową generację skrzypków improwizujących.
„Adam Bałdych redefiniuje pojęcie skrzypiec” – podkreślał brytyjski The Guardian. Ulrich Olshausen z niemieckiego Frankfurter Allgemeine Zeitung dodał: „Bez wątpienia Adam jest najbardziej rozwiniętym technicznie skrzypkiem żyjącym w naszych czasach. Możemy spodziewać się po nim wszystkiego.”
Prezentował swoją muzykę na najważniejszych festiwalach jazzowych oraz w renomowanych salach koncertowych w takich krajach jak: Polska, Niemcy, Korea Południowa, Chiny, Japonia, Stany Zjednoczone, Kanada, Austria, Islandia, Portugalia, Azerbejdżan, Holandia, Szwecja, Norwegia, Finlandia, Włochy, Hiszpania i Indonezja. Współpracował i nagrywał z wieloma wybitnymi artystami, w tym Yaronem Hermanem, Agatą Zubel, Cezarym Duchnowskim, Helgem Lienem, Aaronem Parksem, Lars Danielssonem, Nils Landgrenem, Iiro Rantalą, Mariusem Nesetem, Jacobem Karlzonem, Joachimem Kuhnem oraz Billym Cobhamem. Otrzymał liczne nagrody, w tym Grand Prix i nagrodę indywidualną festiwalu „Jazz nad Odrą” (2006), ECHO Jazz w 2013 roku, Złoty Krzyż Zasługi w 2016 roku oraz odznakę „Zasłużony dla Kultury Polskiej” w tym samym roku. W 2021 roku zdobył nagrodę publiczności BMW WELT JAZZ AWARD.
„Adam Bałdych ceniony jest za kreatywność na polu jazzu oraz wykonawstwa muzyki współczesnej, twórcze łączenie obu tych dziedzin oraz za wielką wyrazistość swoich muzycznych interpretacji” – oceniło jury nagrody Koryfeusz Muzyki Polskiej, do której nominację uzyskał w 2020 roku w kategorii Artysta Roku.
Uczestniczył w nagraniach blisko 20 płyt, w tym swoich własnych, takich jak: „Imaginary Room” (Adam Bałdych & The Baltic Gang), „The New Tradition” (Adam Bałdych, Yaron Herman), „Bridges” (Adam Bałdych & Helge Lien Trio), „Brothers” (Adam Bałdych & Helge Lien Trio) – poświęcony pamięci jego brata, gitarzysty Grzegorza Bałdycha, „Sacrum Profanum” (Adam Bałdych Quartet), „Poetry” (Adam Bałdych Quintet). W 2022 roku ukazał się album Adam Bałdych Quintet – „Legend”, zawierający autorskie interpretacje muzyki Henryka Wieniawskiego, stworzony we współpracy ze skrzypaczką Agatą Szymczewską, zdobywczynią I nagrody w konkursie H. Wieniawskiego w Poznaniu. 26 stycznia 2024 roku pojawił się album Passacaglia, nagrany z pianistą Leszkiem Możdżerem i wydany przez Imaginary Music, które Bałdych założył w 2023 roku. Jego najnowsze projekty to album Laeta Mundus, nagrany z Ensemble Peregrina i Michałem Górczyńskim oraz Portraits, stworzony z własnym kwintetem.
Adam Bałdych jest także kompozytorem muzyki filmowej, stworzył ścieżkę dźwiękową do filmu „Skrzyżowanie” w reżyserii Dominiki Montean-Pańków z Janem Englertem w roli głównej, a także do filmów „Głos” i „O doglądaniu Draceny”, również autorstwa Montean-Pańków.
Bałdych działa także jako skrzypek i improwizator w obszarze muzyki poważnej, współpracując z kompozytorami takimi jak Paweł Hendrich (projekt Avatar, premiera – „Allopopulo”) oraz Cezary Duchnowski, wiolonczelistą Andrzejem Bauerem (projekt Transfuzja), śpiewaczką i kompozytorką Agatą Zubel (projekt Impressions for 4) oraz kompozytorką Ewą Trębacz (premiera – „Metanoia”).
10 czerwca 2016 roku Adam Bolesław Bałdych został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi przez prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudę oraz otrzymał honorową odznakę „Zasłużony dla Kultury Polskiej”, przyznaną przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. 31 maja 2019 roku Adam Bałdych otrzymał „Medal 100-lecia Odzyskania Niepodległości”, wręczony mu przez Premiera RP Mateusza Morawieckiego. 23 maja 2022 roku został odznaczony medalem Gloria Artis oraz medalem Zasłużony dla Województwa Lubuskiego.
Obecnie mieszka i pracuje w Warszawie.
Nagrody i odznaczenia
- 2011 – Ale Sztuka (nagroda TVP, Radio Zachód, Gazeta Wyborcza)
- 2012 – Nadzieja Melomanów/Oscary Jazzowe
- 2013 – Słowik – nagroda kulturalna Gorzów Wlkp
- 2013 – ECHO Jazz – Nagroda Niemieckiego Przemysłu Muzycznego
- 2013 – Nominacja do Fryderyka – Artysta Roku, Album Roku – muzyka jazzowa
- 2013 – Grand Prix Jazz Melomani – Artysta Roku, Płyta Roku
- 2014 – Motyl – Nagroda Kulturalna Prezydenta Miasta Gorzowa
- 2015 – GrandPrix Jazz Melomani – Płyta Roku (The New Tradition)
- 2016 – Złoty Krzyż Zasługi – odznaczenie prezydenta RP
- 2016 – Odznaka Honorowa „Zasłużony dla Kultury Polskiej” – odznaczenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
- 2019 – Medal 100-lecia Odzyskania Niepodległości
- 2020 – Nominacja do nagrody Koryfeusz Muzyki Polskiej
- 2022 – Gloria Artis – odznaczenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Działalność kompozytorska
- 2015 – „Mozaika – Impresje” – suita napisana na zamówienie Baltic Neopolis Orchestra. Prawykonanie Szczecin, Polskie Radio, 26.11.2015
- 2016 – „Antiphona – Psalmy Syryjskie” – suita napisana na zamówienie Orkiestry Muzyki Nowej. Prawykonanie Katowice, NOSPR, 18.12.2016
- 2017 – „Memoirs / Pamiętniki” – suita na orkiestrę symfoniczną i instrumenty improwizujące, napisana na zamówienie Filharmonii Kaliskiej. Prawykonanie Kalisz 15.12.2017
- 2019 – „Early Birds Symphony” – utwór na orkiestrę smyczkową i instrumenty improwizujące, napisany na zamówienie festiwalu AUKOSDRONE. Prawykonanie z orkiestrą Aukso i Helge Lien Trio w Tychach 05.10.2019
- 2021 – Concerto Galante – utwór na orkiestrę smyczkową i skrzypce improwizujące napisany na zamówienie Stuttgarter KammerOrchester (Niemcy)
- 2021 – Teodor – utwór na skrzypce improwizujące, głos i orkiestrę symfoniczną
- 2021 – Kuyawiak – utwór na skrzypce improwizujące, fortepian, cymbały i orkiestrę smyczkową, napisana na zamówienie PWM/Anaklasis, prawykonana z orkiestrą Aukso.
- 2021 – Śpiewnik Domowy – utwór na skrzypce improwizujące i kwartet smyczkowy, na zamówienie Kromer Festival – Biecz
- 2022 – muzyka do filmu „Głos” w reżyserii Dominiki Montean-Pańków
- 2022 – muzyka do filmu „O doglądaniu Draceny” w reżyserii Dominiki Montean-Pańków
- 2023 – Kurhanek Maryli – utwór na skrzypce improwizujące, chór i orkiestrę smyczkową, napisany na zamówienie festiwalu Niepodległa, prawykonany z orkiestrą Aukso i Chórem Polskiego Radia.
- 2024 – muzyka do filmu „Skrzyżowanie” w reżyserii Dominiki Montean-Pańków
Dyskografia
- 2007: „Moje miasto”
- 2009: „Damage Control”
- 2009: „Storyboard”
- 2011: „Magical Theatre”
- 2012: „Imaginary Room” (Adam Bałdych & The Baltic Gang (ACT MUSIC))
- 2014: „The New Tradition” (Adam Bałdych & Yaron Herman (ACT MUSIC))
- 2015: „Bridges” (Adam Bałdych & Helge Lien Trio (ACT MUSIC))
- 2017: „Brothers” (Adam Bałdych & Helge Lien Trio + Tore Brunborg (ACT MUSIC))
- 2019: „Sacrum Profanum” (Adam Bałdych Quartet (ACT MUSIC))
- 2020: Clouds (Bałdych / Courtois / Telderman (ACT MUSIC))
- 2021: Poetry (Adam Bałdych Quintet (ACT MUSIC))
- 2022: Legend (Adam Bałdych Quintet (Anaklasis))
- 2024: Passacaglia (Adam Bałdych & Leszek Możdżer (Imaginary Music, ACT MUSIC))
- 2024: Laeta Mundus (Adam Bałdych, Ensemble Peregrina, Michał Górczyński (Anaklasis))
- 2025: Portraits (Adam Bałdych Quintet (Imaginary Music, ACT Music))